Travelery 2011 National Geographic: Naukowcy z UMCS docenieni

Co roku redakcja National Geographic typuje pięć najważniejszych odkryć polskiej nauki. Wśród nominacji za rok 2011 po raz pierwszy znalazły się dwie z Lublina. Wyniki głosowania Czytelników poznaliśmy w poniedziałek wieczorem. Antygen malarii zajął trzecie miejsce, skarb z Czermna – pierwsze. Dzisiaj laureaci podzielili się wrażeniami.

– Moja mama oddała głos na ludzi, którzy walczą z malarią. Ja też uważam za niesprawiedliwe, że wygrało Czermno – mówi prof. Andrzej Kokowski, szef Instytutu Archeologii UMCS. – Drogi Nikodemie, to wyróżnienie także dla Ciebie. Wygraliśmy razem – zwrócił się do prof. Nikodema Grankowskiego, szefa zespołu naukowców, którzy wyizolowali antygen malarii.

Archeolodzy pod kierunkiem prof. Kokowskiego znaleźli skarb w trakcie ubiegłorocznych badań Grodów Czerwieńskich w Czermnie w pow. tomaszowskim. To ponad 40 sztuk biżuterii, głównie ze srebra. Precjoza mają ok. 750 lat. – Burzymy mit romantycznego Indiany Jones`a – mówi Kokowski. – Udowodniliśmy, że archeologia jest niczym bez chemii, biologii i wielu innych dziedzin. To one pomagają nam rozumieć historię.

– Udowodniliśmy też, że sprawność intelektualna nie musi iść w parze z tytułami naukowymi – dodaje. – Artur Troncik, jeden z odkrywców skarbu, nie skończył żadnych studiów, jest amatorem. Ale jest królem Europy Środkowo-Wschodniej w tym, co robi.

Troncika nie było dzisiaj w Lublinie, prowadzi następne poszukiwania – koło Starachowic. Trzeci z nagrodzonych – Marcin Piotrowski – jest z kolei we włoskim Udinese. To m.in. tam będzie pokazany skarb. Będzie też atrakcją przyszłorocznej wystawy o dziejach Słowian w Lipsku.

W Polsce na razie będzie go można zobaczyć jedynie przez kilka dni jesienią – w muzeum w Tomaszowie, które jest jego prawowitym właścicielem. Docelowo tam ma trafić biżuteria.

Trudniej określić termin powstania szczepionki przeciw malarii, nad którą pracują zdobywcy trzeciego miejsca. To problem, który nieco odstrasza sponsorów dalszych badań. – Zgłaszają się. Ale chcą, żeby w ciągu 3–5 lat inwestycja im się zwróciła – mówi prof. Marek Tchórzewski z Zakładu Biologii Molekularnej UMCS. – Nie możemy tego zagwarantować. Dlatego będziemy starali się o pieniądze z ministerstwa i Unii Europejskiej.

Potrzeba 5–10 mln zł. – Jesteśmy w 1/3 drogi do celu – szacuje prof. Nikodem Grankowski. – Jest wiele laboratoriów, które pracują nad podobną szczepionką. Ale nasz pomysł jest trochę inny. I już się okazało, że sprawdza się na prostych organizmach.