Galeria: 1982. Wielotysięczna manifestacja w Lublinie

Podczas uroczystości w 1916 roku poświęcono kamień ułożony tymczasowo w miejscu przeznaczonym w przyszłości pod budowę pomnika Konstytucji 3 Maja. Dopiero na dzień przed zaplanowanymi uroczystościami władze austriackie zezwoliły także na pochody również w innych miastach.

W tym samym roku zmieniono nazwę ul. Czechowskiej na 3 Maja. W okresie międzywojennym pomnik był otoczony ozdobnie przyciętym żywopłotem. Po II wojnie światowej rocznicę Konstytucji 3 Maja zastąpiono Dniami Oświaty, Książki i Prasy. W 1963 roku pomnik został usunięty z pierwotnego miejsca i przesunięty w pobliże publicznego szaletu i przez lata stał ukryty między krzakami i drzewami. W czasach PRL-u władze podobno wydały już decyzję o wywózce pomnika na śmietnik. 

Święto 3 Maja oficjalnie zostało zniesione ustawą z 18 stycznia 1951 roku. Od tej pory obchody rocznicy Konstytucji 3 Maja miały formę uroczystości kościelnych związanych ze świętem Maryi Królowej Polski. Starania o przywrócenie święta rozpoczęto w 1981 r. i przywrócono je 6 kwietnia 1990. 

3 maja 1981 roku pomnik podwyższono przez dodanie postumentu i zwieńczony figurą orła wrócił na pierwotne miejsce.

Autorem koncepcji dzisiejszego wyglądu pomnika jest Edward Kotyłło, wykonawcą orła: Witold Marcewicz. Wykonano go w 22 dni.

Krzysztof Załuski