Kto w Polsce przynosi prezenty pod choinkę?

Święty Mikołaj znany na całym świecie

Święty Mikołaj, znany w krajach anglojęzycznych jako Santa Claus, jawi się nam jako starszy pan z długą, białą brodą i dużym brzuchem. Jego charakterystyczny wygląd kojarzony jest m.in. z reklamą Coca-Coli, która rozsławiła ten wizerunek na całym świecie. Sympatyczny starzec w czerwonym kubraku, z ogromnym worem prezentów na plecach przedostaje się do naszych domów przez komin. Ma umazaną sadzą twarz i chętnie częstuje się mlekiem z ciasteczkami pozostawionymi przez dzieci. 

"Amerykański Mikołaj" nosi kożuch, czapkę z pomponem, w ręku ma dzwonek, a w kieszeni listę grzecznych dzieci. Jednak w niektórych zakątkach świata, także w Polsce, są też zwolennicy mniej komercyjnego Mikołaja, którego wygląd nawiązuje do średniowiecznego biskupa Miry. Największe sanktuarium na jego cześć znajduje się we włoskim Bari. Według podań Mikołaj z Miry (znany również jako Mikołaj z Bari) dzielił swój majątek wśród biednych i potrzebujących. 

W Polsce prezenty rozdaje Święty Mikołaj i nie tylko!

Święty Mikołaj jest zdecydowanie najbardziej popularną postacią, która zostawia nam prezenty. W Polsce toczy się spór o to, kiedy właściwie powinien przychodzić. Od Mikołaja dostajemy prezenty zarówno 6 grudnia w tzw. Mikołajki, jak i 24 grudnia, czyli w Wigilię — ale nie wszędzie. Święty Mikołaj przynosi prezenty mieszkańcom Mazowsza oraz w zachodniej części kraju. Oczywiście jego obecność jest zauważalna również na innych obszarach, jednak w wielu miejscach Mikołaj musi mierzyć się z konkurencją wynikającą z silnie zakorzenionych, regionalnych tradycji. 

Gwiazdor

Tradycyjny Gwiazdor pochodził z dawnych grup kolędników — był tam postacią niosącą gwiazdę (stąd pochodzi jego nazwa). Podobnie jak Święty Mikołaj nosił kożuch, futrzaną czapę, a na plecach wór z prezentami. Jednak poza świątecznymi prezentami, miał przy sobie także rózgę dla niegrzecznych dzieci. Gdzie możemy się go spodziewać? Głównie na Pomorzu Zachodnim, Kaszubach, Kujawach oraz w Wielkopolsce. 

Dziadek Mróz 

Dziadek Mróz wywodzi się ze wschodniosłowiańskiego folkloru, a spopularyzowany został przez Związek Radziecki. Ze względu na położenie geograficzne oraz wpływy ZSRR można dziś o nim usłyszeć na wschodzie Polski: na Suwalszczyźnie, Podlasiu, Lubelszczyźnie i Podkarpaciu. Wyglądem postać przypomina Mikołaja, jednak nigdy nie przedostaje się do domu przez komin, ale wchodzi drzwiami i często wręcza prezenty osobiście. Co więcej, nie porusza się po niebie, ale po ziemi; niekiedy w podróży towarzyszy mu wnuczka Śnieżynka.

Dzieciątko Jezus, Gwiazdka, Aniołek 

W południowej części Polski prezenty zostawiają aż trzy postacie. Na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie prezenty w Boże Narodzenie przynosi Gwiazdka. Na Śląsku i w Małopolsce domy odwiedza Dzieciątko; zwyczaj ten wywodzi się z czci narodzin Jezusa Chrystusa. Otaczana kultem figurka Jezuska jest symbolem tradycji, która pochodzi z czeskiej Pragi — to właśnie stamtąd przywędrowała do nas. Z kolei Aniołek wywodzący się od Anioła Stróża, którego każdy z nas ma, przynosi prezenty na Podkarpaciu oraz w Małopolsce.

Kto przynosi prezenty w innych krajach?

Mimo że niektóre zwyczaje są do siebie podobne, tradycja tradycji nierówna. Warto więc przyjrzeć się także zagranicznym postaciom, pojawiającym się w okresie bożonarodzeniowym.

Świętym Mikołajem we Włoszech jest Babbo Natale. Jednak we włoskiej kulturze równie ważną, o ile nie ważniejszą postacią jest Befana, czyli brzydka, stara wróżka. Co ciekawe, odwiedza ona dzieci nie w Boże Narodzenie, ani nawet 6 grudnia, lecz dopiero 6 stycznia, w Święto Trzech Króli. 

W Szwecji prezenty pod choinkę przynosi Jultomten. Według starych wierzeń "Tomte", czyli krasnoludek mieszkający w chłopskiej zagrodzie, był karmiony kaszą w wigilijną noc. Pierwotnie prezenty wykonywano ze słomy a towarzyszyły im żartobliwe liściki — była to forma dowcipu, dopiero później przerodziło się to w obdarowywanie, które znamy dzisiaj. 

Sinterklaas jest z kolei holenderskim Świętym Mikołajem, który zostawia prezenty w przeddzień swoich imienin, czyli 5 grudnia. Według legendy przybywa on na statku parowym aż z Hiszpanii, a po dostarczeniu wszystkich prezentów tam też wraca.

Odwiedziny Świętego Mikołaja w Twoim domu!

Wszystkie dzieci marzą o tym, żeby móc zobaczyć Świętego Mikołaja na własne oczy. Wypatrując pierwszej gwiazdki na niebie, mają nadzieję, że ujrzą tam także renifery ciągnące jego wielkie sanie z worem pełnym prezentów, na które czekały przez cały rok. Jeśli chcesz sprawić niespodziankę swoim pociechom, koniecznie wypożycz strój Świętego Mikołaja i spraw, aby wigilijny wieczór był absolutnie wyjątkowy!