Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Kuchnia

17 grudnia 2023 r.
13:52

Wigilia: co naszykować już teraz?

(fot. pixabay.com)

Na polskim wigilijnym stole potraw było dwanaście. Ale ich skład zmieniał się w historii i różnił się w zależności od regionów. Jedno jest pewne: smak wigilijnej wieczerzy jest w Europie czymś wyjątkowym.

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

Tak, jak smak wigilijnego karpia, przyrządzanego przez dawnych kuchmistrzów z prawdziwą maestrią. Na przykład zwykły karp gotowany.

Oto przepis z bogatej kolekcji prof. Jarosława Dumanowskiego z uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Już od samego czytania ślinka leci, ale podajemy ów przepis dla inspiracji. Pisownia oryginalna.

Gotowanie karpia (XIX wiek) Włoszczyzna na smak powinna się gotować, a tym lepiej gdyby włoszczyzna dla smaku mogła się gotować z małemi rybkami, potym osobno kraje się, podłuż i kształtnie ukrajana druga włoszczyzna, do niej sklaruje się masło, które powinno się wyczyścić ze wszystkich szymowin.

>>> Konkurs Dziennika Wschodniego. Co na świąteczny stół? <<<

Po wyczyszczeniu i wyklarowaniu masła, kładzie się na to masło, wyżej wyrażona włoszczyzna i aby nie była surowa musi się trochę podsmażyć, włoszczyzna zaś zwyczajna jako to pietruszka, cebula, selery, pory i marchew. Po podsmażeniu odstawia się rądel od ognia i sypie się w to masło i w tę włoszczyznę chleb ukruszony, jeżeli może bydź biały, który dla miałkości, częstokroć przesiewają przez sito, do tego kładą miodownik tak, że na tartce najdrobniej utarty powinno się wszystko dobrze umięszać, aby miodownik tarty, także i chleb tarty mogły dobrze zmięknąć, na to kładzie się karp wymoczony, nasolony i najporządniej obrany i czasem octem skropiony dla twardości.

Także ten karp powinien bydź wzięty ze wszystkim, to jest z tą krwią, którą po nasoleniu zwykł karp z siebie puszczać, bo ta krew i ten sos, który się u karpia ściąga, dodaje w gotowaniu smaku, ułożywszy w rądlu karpia, leje się smak na niego, od tej wyżej wyrażonej, gotowanej włoszczyzny, który ma bydź przecedzony, a włoszczyzna wygotowana odrzuca się. Potym do tego karpia, który w rądlu na sosie jest ułożony i smakiem polany, dolewają trochę piwa i ustawiają na drybanek do gotowania. Potym na dogotowaniu, doprawiają cukrem, goździkami, octem i winem.

Wigilia lubelska

Na regionalnym, wigilijnym stole długo królował barszcz z mąki żytniej lub owsianej, w którym pływały leśne grzyby. Biały barszcz grzybowy jeszcze podaje się nad Bugiem, od Kodnia po Włodawę. Został wyparty przez czerwony barszcz, przygotowywany na kwasie z buraków. Buraki pieczono w piecu chlebowym, zalewaną wodą i kiszono. Kwas szedł na barszcz, jeden słój zostawał do picia, by łagodzić skutki świątecznego przejedzenia.

Na wigilijnym stole w naszym województwie pojawiały się kasze: jęczmienna, gryczana, pęcak i kasza jaglana. Ugotowane na sypko kraszono olejem, podawano z polewką na suszonych jabłkach, gruszkach i śliwkach. Z kasz robiono nadzienie do pierogów. Na Polesiu łączono kaszę z gotowanym suszem i makiem.

Pierogi kraszono świeżo tłoczonym olejem lnianym lub rzepakowym. Kasze były także podstawą prawosławnej kutii. Pęcak łączono z makiem i ucierano z miodem. Kluski z makiem, łamańce i kutia to regionalny i wielokulturowy akcent wigilijnej wieczerzy.

Wymienione dania łączy mak. Jego purpurowe kwiaty były symbolem miłości, namiętności i krwi, która jest źródłem życia. Na większości stołów w naszych domach pojawią się kluski z makiem. Nad Bugiem z kluskami konkurować będą będą łamańce z makiem.

Na lubelskich stołach stanie prawosławna kutia. Pochodzi z zza Buga, była przyrządzana przez mieszkańców Kresów. Jej nazwa pochodzi od greckiego słowa ziarno. Kutię robi się z pszenicy, maku, miodu, orzechów i rodzynek. Bardzo polecamy.

Wigilia w Polsce

Wigilia pachnie barszczem, grzybami i karpiem. Ale na Mazowszu podaje się barszcz na kwasie z kapusty kiszonej. Suszone leśne grzyby trzeba namoczyć, pokroić, wrzucić do wywaru z włoszczyzny. Podlane kwasem z kapusty, doprawione majerankiem, pieprzem i solą, podane z kluseczkami ziemniaczanymi są prawdziwym przysmakiem.

Na Śląsku szykuje się zupę migdałową. Garść migdałów sparzonych wrzątkiem, obranych ze skórki i zmielonych wrzuca się na mleko zagotowanego z cukrem. Po kwadransie w wazie zalewa się zupą ryż na sypko. Na Podkarpaciu owocowo pachnie polewką na suszonych owocach. Najpierw suszone śliwki, jabłka, gruszki i rodzynki muszą być zaparzone we wrzątku. Następnie ugotowane. Do wywaru szedł ugotowany pęcak i rodzynki. Po doprawieniu solą z cukrem owocowa polewka była gotowa.

W świętokrzyskim pachnie kapustą z grochem. Po wypłukaniu i ugotowaniu szły do niej pokruszone grzyby, kminek, majeranek, sól i pieprz. Oddzielnie gotowało się biały groch z jaglaną kaszą. Po połączeniu z kapustą zaczynało się smakowanie. Całe szczęście, że kapusta z grochem zachowała się w kilku zakątkach naszego regionu. Najlepszą robi się w okolicach Trawnik.

Na Pomorzu wigilia pachnie karpiem w migdałach. Posmarowane masłem karpie obtacza się w mące i papryce i ekspediuje do piekarnika. W połowie pieczenia należy karpie skropić masłem, obrócić, doprawić majerankiem. Na patelni zrumienić płatki migdałowe i okryć nimi na półmisku upieczone karpie. Karp będzie bohaterem świątecznego wydania naszej kuchni.

A teraz przepis na zdrowy zakwas na wigilijny barszcz, który trzeba nastawić już teraz. Jak ukisić buraki na wigilijny barszcz do uszek?

SKŁADNIKI: 3 kg buraków, 6 litrów ciepłej wody, 1 główka czosnku, 3 kromki chleba razowe- go, 15 ziaren ziela angielskiego, kawałek imbiru na smak.

WYKONANIE: buraki obrać, pokroić w ósemki, włożyć do wyparzonego garnka. Dodać przyprawy, chleb, zalać przegotowaną wodą. Nakryć gazą. Odstawić na kilka dni, od czasu do czasu zbierając pianę. Rozlać do wyparzonych butelek, zakręcić i schować do lodówki. Do buraków można dodać garść kwiatu hibiskusa. Nasze babcie dodawały do zakwasu wiśnie z soku, które nadawały mu rubinowy kolor.

W tym tygodniu trzeba także nastawić śledzie i zamarynować świąteczną szynkę. Oto nasze propozycje.

Śledzie ze świeżym koperkiem

SKŁADNIKI: 50 dag śledzia, po 3 dag papryki, ogórka i pieczarki marynowanej, 3 dag czerwonej cebuli, po 2 dag śliwki wędzonej i suszonej żurawiny, 4 dag miodu, łyżeczka musztardy francuskiej, 1 łyżeczka nasion kopru ogrodowego, olej lniany, ocet winny, pęczek świeżego koperku.

WYKONANIE: śledzie sprawić, wypłukać, zalać wodą, moczyć przez godzinę. Zmienić wodę, moczyć przez kolejną godzinę. Dokładnie wypłukać, osuszyć i pokroić w plastry. Wszystkie składniki posiekać, dodać do śledzi, doprawić. Wymieszać. Osobno połączyć oliwę z octem winnym, wlać do śledzi. Wymieszać, przełożyć do słoika, posypać nasionami kopru, zakręcić słoik i odstawić do lodówki na całą noc. Podawać posypane świeżym koperkiem.

Szynka hrabiny Hańskiej

SKŁADNIKI: 5 kg tylnej szynki, 5 litrów wody, 10 liści laurowych, 10 ziaren ziela angielskiego, 10 ziaren pieprzu czarnego, 1 główka czosnku, 20 dag soli niejodowanej. Na ciasto 1 kg mąki, 1.5 szklanki wody, 2 g droż dż y, pół szklanki oliwy, szczypta soli i cukru.

WYKONANIE: Pół litra wody zagotować razem z liś ć mi laurowymi, zielem angielskim, pieprzem i solą. Odstawić do ostygnięcia. Zimną zalewę wlać do 5 l zimnej przegotowanej wody. Dodać czosnek pokrojony w ćwiartki. Marynatę z mięsem odstawić na 5 dni w chłodne miejsce. Po tym czasie wyjąć mię so z marynaty i naszpikować czosnkiem z marynaty. Naciąć kratkę na szynce. W nacięcia wkładać liście laurowe, utłuczony pieprz oraz majeranek.

Z podanych składników przygotować ciasto. Mąkę wsypać do miski, na środku zrobić dołek, kruszyć do niego drożdże i zasypać cukrem. Zostawiać na chwilę. Wlać ciepłą wodę, dodać sól i dokładnie wyrabiać ciasto, aż stanie się gładkie i elastyczne. Pod koniec do ciasta wgnieść oliwę. Następnie szynkę zawinąć w ciasto, wstawić do piekarnika. Piec w temperaturze 150°C przez 3–4 godziny. Podawać na zimno.

(Przepis: Akademia Smaku Ziemi Włodawskiej)

e-Wydanie

Pozostałe informacje

Densy w Berecie
Foto
galeria

Densy w Berecie

Zobaczcie, jak Lublin szalał przy najlepszych rytmach w popularnym Berecie, tworząc niezatarte wspomnienia o gorącej nocy. Przeżyjcie jeszcze raz tą magiczną atmosferę, którą udało się uchwycić w obiektywie. A ci co nie byli, niech żałują. Ekstrawaganckie stylizacje, fantastyczna zabawa, świetni ludzie i niezapomniane chwile – wszystko to znajdziecie w naszej fotogalerii.

Jedyna taka wystawa w Polsce. Artystki w świetle jupiterów w Muzeum Narodowym w Lublinie
ZDJĘCIA
galeria

Jedyna taka wystawa w Polsce. Artystki w świetle jupiterów w Muzeum Narodowym w Lublinie

Kazimierz Sichulski powiedział o Oldze Boznańskiej „Co babie do pędzla?! Jak ja nie cierpię malujących bab!”. Teraz wyjątkowe prace kobiet ujrzały światło dzienne. W Muzeum Narodowym w Lublinie została otwarta wystawa prac artystek z okresu 1850 – 1950.

Wojciech Kamiński stara się tonować nastroje w obozie PGE Startu Lublin

PGE Start Lublin zagra dzisiaj w Słupsku

W sobotę o godz. 15.30 PGE Start zmierzy się na wyjeździe Energą Icon Sea Czarnymi Słupsk.

Joanna Andruszak była bohaterką potyczki w Elblągu

PGE MKS FunFloor pokonał Energę Start Elbląg

Początek meczu w Elblągu zdecydowanie nie poszedł po myśli szczypiornistek PGE MKS FunFloor. Lublinianki przegrywały z Energą Startem aż 3:8. Do przerwy było jednak 13:13, a w drugiej połowie wszystko potoczyło się już zgodnie z planem i przyjezdne wygrały 33:25.

ChKS Chełm pokonał na wyjeździe KPS Siedlce 3:0 i awansował do finału PLS 1. Ligi

ChKS Chełm w finale PLS 1. Ligi, po zwycięstwie nad KPS Siedlce

W drugim meczu półfinałowym play-off ChKS Chełm pokonał KPS Siedlce 3:0 i awansował do finału PLS 1. Ligi

Majówka tuż-tuż. Poznaj nieoczywiste miejsca w województwie lubelskim

Majówka tuż-tuż. Poznaj nieoczywiste miejsca w województwie lubelskim

Majówka zbliża się wielkimi krokami. Biorąc zaledwie trzy dni urlopu zyskujemy aż 9 dni odpoczynku. Co przez ten czas można robić w województwie lubelskim? Podpowiadamy nieoczywiste, ale bardzo ciekawe miejsca turystyczne na Lubelszczyźnie.

Bazylika św. Piotra w Watykanie. Trumna z ciałem papieża i długa kolejka wiernych

Watykan przygotowuje się do pogrzebu papieża Franciszka

Plac Świętego Piotra został zamknięty w piątek około godz. 17 w ramach przygotowań do sobotniego pogrzebu papieża Franciszka. W bazylice wierni nadal oddają hołd przed trumną papieża.

Miał być remont ulicy Bazylianówka. Może być za drogo

Miał być remont ulicy Bazylianówka. Może być za drogo

W ramach XI edycji Budżetu Obywatelskiego mieszkańcy lubelskiej dzielnicy Ponikwoda zdecydowali, że nadszedł czas wyremontować ulicę Bazylianówka. Dzisiaj miasto poznało oferty. Okazuje się, że 400 tys. zł może nie wystarczyć.

Okradali drogerie w całym kraju. Namierzyli ich w Poniatowej

Okradali drogerie w całym kraju. Namierzyli ich w Poniatowej

W krótkim czasie trzej mężczyźni dorobili się na kradzieżach blisko 140 tys. zł. Ich łupem padły również towary z terenu naszego województwa.

Wisła Puławy jedzie do Bytomia. Każdy punkt będzie niezwykle cenny

Wisła Puławy jedzie do Bytomia. Każdy punkt będzie niezwykle cenny

Przed świętami Wielkanocnymi Wisła Puławy pokonała na swoim stadionie Skrę Częstochowa i wciąż plasuje się tuż nad strefą spadkową. W sobotę podopiecznych trenera Macieja Tokarczyka czeka bardzo ciężkie spotkanie. Duma Powiśla zagra w Bytomiu z tamtejszą Polonią

Bezpłatny powrót z obchodów Tysiąclecia Korony Polskiej pociągami PKP Intercity

Bezpłatny powrót z obchodów Tysiąclecia Korony Polskiej pociągami PKP Intercity

Już w najbliższą niedzielę, 27 kwietnia, Warszawa będzie gospodarzem centralnych obchodów „Tysiąclecia Korony Polskiej”. Z tej okazji PKP Intercity przygotowało dla uczestników wyjątkową promocję – bezpłatny powrót do domu pociągami przewoźnika.

Jedną z chełmskich szkół, która przejdzie termomodernizację jest I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie

Kolejne miliony na termomodernizację szkół i przedszkoli w Chełmie

Miasto Chełm kontynuuje ambitny plan poprawy efektywności energetycznej swoich placówek oświatowych. Aż 53,5 mln złotych trafi do miasta na termomodernizację dziewięciu kolejnych szkół i przedszkoli. To kolejny krok w realizacji programu, który zmienia nie tylko wygląd budynków, ale i komfort nauki najmłodszych mieszkańców.

Napadli i zrabowali pół miliona złotych. Grozi im 15 lat więzienia

Napadli i zrabowali pół miliona złotych. Grozi im 15 lat więzienia

39-latek planował napad już pół roku wcześniej, a we wszystkim pomogła mu żona. Po całym zdarzeniu małżeństwo uciekło z Polski. Długo jednak nie cieszyli się wolnością ani skradzionymi pieniędzmi.

Seszele – 4 pomysły na idealne wakacje
film

Seszele – 4 pomysły na idealne wakacje

Ciężko wyobrazić sobie bardziej rajski kierunek ekskluzywnej podróży niż gorące, tropikalne Seszele. Ten kraj wyspiarski z roku na rok zyskuje coraz większą rzeszę fanów wśród turystów z Polski, a jednocześnie pozostaje egzotyczny i trudno dostępny ze względu na swoje położenie na mapie.

Państwowa Straż Rybacka ma już 40 lat. Były medale i odznaczenia
ZDJĘCIA
galeria

Państwowa Straż Rybacka ma już 40 lat. Były medale i odznaczenia

W Lubelskim Urzędzie Wojewódzkim odbyły się uroczyste obchody 40-lecia Państwowej Straży Rybackiej w Lublinie. Jubileusz był okazją do podsumowania czterech dekad działalności formacji oraz uhonorowania jej funkcjonariuszy.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium