Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Magazyn

23 września 2018 r.
7:53

Inwazja korników, modliszek i biedronek. "Zwiększa się liczba owadów, które żywią się ludzką krwią"

Globalne ocieplenie ma wpływ na faunę i florę całej planety. Jak owady reagują na podwyższone temperatury w Polsce? Czy zmiany w świecie tych małych zwierząt mogą mieć wpływ na życie człowieka? Odpowiada dr hab. Katarzyna Golan, kierownik Zakładu Entomologii Uniwersytetu Przyrodniczego.

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

Temperatura a owady

Obserwacja świata owadów daje niezaprzeczalne dowody na to, że klimat w Polsce się zmienia. Średnie roczne temperatury są coraz wyższe. Wpływa to na obecność lub brak pewnych gatunków oraz na ich liczebność. O zmianach klimatu informuje nas też ilość pokoleń, jakie dany gatunek wydaje w ciągu roku. Owady to tzw. zwierzęta zmiennocieplne - temperatura ma na nie ogromny wpływ. Od klimatu uzależniony jest rozwój tych małych zwierząt, a także rejon ich występowania. Na człowieka - jako zwierzę stałocieplne - temperatura nie ma tak dużego wpływu.

Atak na kasztany

Pod wpływem ocieplenia klimatu do Polski migruje coraz więcej owadów, które lubią wysokie temperatury. W latach 90-tych z Macedonii przybył do nas szrotówek kasztanowiaczek. Wcześniej występował w krajach bałkańskich, teraz można go spotkać w większości państw Europy. Jest to owad inwazyjny i - jak wskazuje jego nazwa - żywi się liśćmi kasztanowców. Pojawia się na nowych terenach, gdzie nie ma naturalnych wrogów. W Polsce larwami kasztanowiaczka żywią się sikorki, ale mogą one wyeliminować tylko około 3 proc. populacji. Natura jest bezradna wobec inwazji tych żarłocznych szkodników. Żeby ratować kasztany niezbędna, jest pomoc człowieka. Ze szrotówkiem walczy się przez specjalne opaski lepowe czy pułapki feromonowe.

Inwazja biedronek

Innym gatunkiem obcym, który pojawił się w Polsce pod wpływem zmian klimatu jest tzw. biedronka azjatycka, nazywana też harlekinem. Amerykanie sprowadzili ją do Kalifornii w 1916 roku, żeby walczyć ze szkodnikami, takimi jak mszyce. Biedronka azjatycka rozprzestrzeniła się po Europie: w Polsce pojawiła się na początku XXI wieku. Teoretycznie jest to gatunek pożyteczny - niszczy szkodniki żerujące na roślinach uprawnych. Niestety doszło do tego, że harlekiny zaczęły wypierać nasze rodzime gatunki biedronek. Są bardziej agresywne i żarłoczne, a co za tym idzie: bardziej płodne. Dzięki wysokim temperaturom harlekiny rozmnażają się wyjątkowo intensywnie. Niekiedy uprzykrzają życie człowiekowi. Właśnie trwa okres, w którym szukają miejsca na spokojne przezimowanie. Możemy je znaleźć w dużej liczbie na naszych parapetach i futrynach okiennych. W kontakcie z biedronkami azjatyckimi nie zaszkodzi zachować ostrożność: w momencie zagrożenia wydzielają substancję o nieprzyjemnym zapachu, która może uczulać.

Owadzie podróże

Jak to się dzieje, że owady mogą pokonywać tak duże odległości? Z jednej strony poruszają się o własnych siłach, ale dotyczy to małych dystansów. W „podróżowaniu” pomaga im też natura, np. inne zwierzęta lub wiatr - część owadów przemieszcza się z tzw. aeroplanktonem. Jednak to przede wszystkim człowiek mimowolnie pomaga im pokonywać duże odległości. Migracjom tych małych zwierząt sprzyja globalizacja handlu: owady zasiedlają nowe tereny dzięki eksportowi roślin, który trudno kontrolować. Przemieszczają się też np. ze środkami transportu. Niewiele potrzeba do osiedlenia się owadów na nowym terenie: wystarczy, że „spodobają” im się warunki. Jeśli znajdą wystarczającą ilość pożywienia, sprzyjającą temperaturę i nie będą miały naturalnych wrogów - inwazja gatunku gwarantowana. Podobnie zachowują się ludzie: jeśli komuś spodoba się nowe miejsce i znajdzie tam dla siebie odpowiednie warunki to zostaje na stałe.

Więcej korników i modliszek

Pod wpływem ocieplenia klimatu do Polski przybywają nowe gatunki, ale rośnie też liczba rodzimych owadów, które lubią wyższe temperatury. Coraz częściej możemy w Polsce spotkać tzw. motyla-zebrę, czyli pazia żeglarza. Ma on charakterystyczne biało-czarne ubarwienie. Zjawisko ocieplenia klimatu ma też wpływ na inwazję korników. Ostatnio jest o tym bardzo głośno; zwłaszcza w kontekście Puszczy Białowieskiej, gdzie żeruje kornik drukarz. Rośnie też liczba kornika ostrozębneego występującego na sosnach, również na terenie Lubelszczyzny. Wyższe temperatury powodują osłabienie tych drzew. Jest dla nich za ciepło i za sucho. Sytuację wykorzystują korniki, którym łatwiej zaatakować osłabioną sosnę. Na terenie Polski rośnie też liczba modliszek, które do niedawna występowały tylko w Kotlinie Sandomierskiej. Jest ich tyle, że niektórzy naukowcy postulują wykreślenie tych owadów z księgi gatunków zagrożonych wyginięciem.

Jeszcze więcej ugryzień

Zwiększa się liczba owadów, które żywią się ludzką krwią, jak np. bąki, ślepaki, meszki, kuczmany czy jusznice deszczowe. Są one coraz bardziej dokuczliwe dla człowieka. Insekty te preferują dużą wilgotność powietrza i wysokie temperatury. Wzrost ich liczebności jest alarmujący: roznoszą one różne choroby niebezpieczne dla człowieka. Podobnie zjawisko możemy zauważyć także wśród roztoczy. Zwiększa się liczba kleszczy, roznoszących m. in. boreliozę. Szczególnie niebezpieczny jest kleszcz łąkowy, który przenosi kleszczowe zapalenie mózgu. Kleszcz ten jest szczególnie agresywny i inwazyjny. Migruje do nas z cieplejszych rejonów, ale łatwo dostosowuje się do panujących na danym obszarze warunków. Kleszcz łąkowy nie jest gatunkiem typowo tropikalnym, ale możliwe, że w przyszłości owady i roztocza z tych rejonów pojawią się w Polsce na stałe. Wyjątkowo groźny komar tygrysi - do tej pory występujący głównie w południowej Azji - zaczął pojawiać się także w klimacie umiarkowanym Europy i Ameryki. W 2011 roku stwierdzono jego obecność w Bułgarii. Komar ten przenosi tropikalne, śmiertelne choroby, jak np. wirus Zika czy żółta febra. W Polsce nie stwierdzono jego obecności. Jednak część naukowców jest zdania, że coraz bardziej tropikalne temperatury panujące latem w naszym kraju, mogą go zachęcić komara tygrysiego do osiedlenia się na tych terenach.

Które gatunki opuszczą Polskę?

Z jednej strony rośnie w Polsce liczba gatunków, które lubią wysokie temperatury - z drugiej - zauważa się zmniejszenie liczebności owadów preferujących chłodniejszy klimat. Część z nich przystosowuje się do nowych warunków. Niektóre migrują na cieplejsze tereny. Gatunki, które nie mają takich możliwości są zagrożone wyginięciem i trafiają na listę gatunków chronionych. Przykładem może być tu kornik listwiaczek Chołodowskiego, który lubi chłodne temperatury. Do niedawna występował w Puszczy Białowieskiej, ale od kilkudziesięciu lat nikt go tam nie zaobserwował. Zmieniające się warunki środowiska są też zagrożeniem dla owadów wodnych, takich jak ważki czy chruściki.

Ze szklarni do ogródka

Zmiany możemy też zaobserwować wśród gatunków, które do tej pory żyły w Polsce tylko w szklarniach. Pod wpływem ocieplenia klimatu „wyszły” na zewnątrz i przystosowały się do przetrwania zimy. Tak jest np. w przypadku czerwców, które lubią wysokie temperatury i występują głównie w klimacie tropikalnym. W Polsce można było je spotkać w pomieszczeniach zamkniętych - szklarniach, ale też w mieszkaniach, ponieważ żerują one na naszych doniczkowych roślinach. Jednak pod wpływem ocieplenia klimatu niektóre z gatunków czerwców zaczęły rozwijać się także na zewnątrz. I tak misecznik cytrusowiec został latem zaobserwowany na roślinach bazylii uprawianych w przydomowych ogródkach. Z kolei przylepnica szklarniowa zadomowiła się na ostrokrzewach, w których jest w stanie przezimować. Rozwija się tam bardzo licznie, osłabiając rośliny.

Tracą rolnicy

Wysokie temperatury sprzyjające niektórym gatunkom, mogą mieć wpływ na szkody w roślinach uprawnych. Wiąże się to z utratą dużej części plonów. W latach 50-tych polskie sady atakował owad tarcznik niszczyciel. Na około 70 lat opuścił nasz kraj, jednak prawdopodobnie pod wpływem ocieplenia klimatu, znów się pojawił. W 2015 roku notowany był w województwie lubelskim. Wzrost temperatur wpływa też na roztocza: w ostatnim czasie znacznie wzrosła liczba przędziorków. Szkodniki te dają się we znaki na plantacjach truskawek czy w sadach. Kiedy jest ciepło i sucho, rozmnażają się w bardzo dużych ilościach. Rolnicy mają ogromny problem z eliminacją tych szkodników.

Zmienność

Ocieplenie klimatu ma niezaprzeczalny wpływ na zmiany w świecie owadów. Nie pozostaje to bez znaczenia dla człowieka: szczególnie w przypadku gatunków żywiących się krwią i roślinami uprawnymi. Musimy jednak pamiętać, że zmiany w faunie owadów są zjawiskiem naturalnym: w przyrodzie nic nie jest stałe. Zmienność jest charakterystyczna dla wszystkich żywych istot, a owady stanowią aż 3/4 gatunków występujących na Ziemi. Klimat jest natomiast jednym z czynników, który wpływa na ich świat. Duże znaczenie ma też działalność człowieka, która bywa bardzo szkodliwa dla fauny i flory. Możemy to zaobserwować na przykładzie pszczół masowo ginących z powodu pestycydów. Inne ważne elementy kształtujące rozwój owadów to m. in. obecność pokarmu. Jego obfita obecność gromadzi duże skupiska tych małych zwierząt.

Pozostałe informacje

Wojciech Kamiński stara się tonować nastroje w obozie PGE Startu Lublin

PGE Start Lublin zagra dzisiaj w Słupsku

W sobotę o godz. 15.30 PGE Start zmierzy się na wyjeździe Energą Icon Sea Czarnymi Słupsk.

Joanna Andruszak była bohaterką potyczki w Elblągu

PGE MKS FunFloor pokonał Energę Start Elbląg

Początek meczu w Elblągu zdecydowanie nie poszedł po myśli szczypiornistek PGE MKS FunFloor. Lublinianki przegrywały z Energą Startem aż 3:8. Do przerwy było jednak 13:13, a w drugiej połowie wszystko potoczyło się już zgodnie z planem i przyjezdne wygrały 33:25.

ChKS Chełm pokonał na wyjeździe KPS Siedlce 3:0 i awansował do finału PLS 1. Ligi

ChKS Chełm w finale PLS 1. Ligi, po zwycięstwie nad KPS Siedlce

W drugim meczu półfinałowym play-off ChKS Chełm pokonał KPS Siedlce 3:0 i awansował do finału PLS 1. Ligi

Majówka tuż-tuż. Poznaj nieoczywiste miejsca w województwie lubelskim

Majówka tuż-tuż. Poznaj nieoczywiste miejsca w województwie lubelskim

Majówka zbliża się wielkimi krokami. Biorąc zaledwie trzy dni urlopu zyskujemy aż 9 dni odpoczynku. Co przez ten czas można robić w województwie lubelskim? Podpowiadamy nieoczywiste, ale bardzo ciekawe miejsca turystyczne na Lubelszczyźnie.

Bazylika św. Piotra w Watykanie. Trumna z ciałem papieża i długa kolejka wiernych

Watykan przygotowuje się do pogrzebu papieża Franciszka

Plac Świętego Piotra został zamknięty w piątek około godz. 17 w ramach przygotowań do sobotniego pogrzebu papieża Franciszka. W bazylice wierni nadal oddają hołd przed trumną papieża.

Miał być remont ulicy Bazylianówka. Może być za drogo

Miał być remont ulicy Bazylianówka. Może być za drogo

W ramach XI edycji Budżetu Obywatelskiego mieszkańcy lubelskiej dzielnicy Ponikwoda zdecydowali, że nadszedł czas wyremontować ulicę Bazylianówka. Dzisiaj miasto poznało oferty. Okazuje się, że 400 tys. zł może nie wystarczyć.

Okradali drogerie w całym kraju. Namierzyli ich w Poniatowej

Okradali drogerie w całym kraju. Namierzyli ich w Poniatowej

W krótkim czasie trzej mężczyźni dorobili się na kradzieżach blisko 140 tys. zł. Ich łupem padły również towary z terenu naszego województwa.

Wisła Puławy jedzie do Bytomia. Każdy punkt będzie niezwykle cenny

Wisła Puławy jedzie do Bytomia. Każdy punkt będzie niezwykle cenny

Przed świętami Wielkanocnymi Wisła Puławy pokonała na swoim stadionie Skrę Częstochowa i wciąż plasuje się tuż nad strefą spadkową. W sobotę podopiecznych trenera Macieja Tokarczyka czeka bardzo ciężkie spotkanie. Duma Powiśla zagra w Bytomiu z tamtejszą Polonią

Bezpłatny powrót z obchodów Tysiąclecia Korony Polskiej pociągami PKP Intercity

Bezpłatny powrót z obchodów Tysiąclecia Korony Polskiej pociągami PKP Intercity

Już w najbliższą niedzielę, 27 kwietnia, Warszawa będzie gospodarzem centralnych obchodów „Tysiąclecia Korony Polskiej”. Z tej okazji PKP Intercity przygotowało dla uczestników wyjątkową promocję – bezpłatny powrót do domu pociągami przewoźnika.

Jedną z chełmskich szkół, która przejdzie termomodernizację jest I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie

Kolejne miliony na termomodernizację szkół i przedszkoli w Chełmie

Miasto Chełm kontynuuje ambitny plan poprawy efektywności energetycznej swoich placówek oświatowych. Aż 53,5 mln złotych trafi do miasta na termomodernizację dziewięciu kolejnych szkół i przedszkoli. To kolejny krok w realizacji programu, który zmienia nie tylko wygląd budynków, ale i komfort nauki najmłodszych mieszkańców.

Napadli i zrabowali pół miliona złotych. Grozi im 15 lat więzienia

Napadli i zrabowali pół miliona złotych. Grozi im 15 lat więzienia

39-latek planował napad już pół roku wcześniej, a we wszystkim pomogła mu żona. Po całym zdarzeniu małżeństwo uciekło z Polski. Długo jednak nie cieszyli się wolnością ani skradzionymi pieniędzmi.

Seszele – 4 pomysły na idealne wakacje
film

Seszele – 4 pomysły na idealne wakacje

Ciężko wyobrazić sobie bardziej rajski kierunek ekskluzywnej podróży niż gorące, tropikalne Seszele. Ten kraj wyspiarski z roku na rok zyskuje coraz większą rzeszę fanów wśród turystów z Polski, a jednocześnie pozostaje egzotyczny i trudno dostępny ze względu na swoje położenie na mapie.

Państwowa Straż Rybacka ma już 40 lat. Były medale i odznaczenia
ZDJĘCIA
galeria

Państwowa Straż Rybacka ma już 40 lat. Były medale i odznaczenia

W Lubelskim Urzędzie Wojewódzkim odbyły się uroczyste obchody 40-lecia Państwowej Straży Rybackiej w Lublinie. Jubileusz był okazją do podsumowania czterech dekad działalności formacji oraz uhonorowania jej funkcjonariuszy.

Jest areszt dla mężczyzny, który na hulajnodze potrącił 13-latkę

Jest areszt dla mężczyzny, który na hulajnodze potrącił 13-latkę

36-latek, który w minionym tygodniu potrącił nastolatkę, dzisiaj trafił do prokuratury. Usłyszał zarzuty spowodowania wypadku i ucieczki z miejsca zdarzenia, za co może mu grozić do 4,5 roku więzienia.

Duże ilości marihuany przechowywał w domu

Duże ilości marihuany przechowywał w domu

Ponad 3 kg marihuany znaleźli łukowscy policjanci w domu 38-letniego mieszkańca powiatu radzyńskiego. Mężczyzna zarzekał się, że z narkotykami nie ma nic wspólnego.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium