Jak rozpoznać perski dywan?

Dywan perski, czyli jaki?

Prawdziwe, tradycyjne dywany perskie pochodzą tylko z jednego kraju - Iranu. W związku z tym wszelkie dywany orientalne sprzedawane jako „perskie”, a pochodzące np. z Nepalu, Indii, Turcji, Afganistanu czy Pakistanu są po prostu podróbkami. Kraj pochodzenia jest więc pierwszą cechą mówiącą o oryginalności danego dywanu.

Duże znaczenie ma również sposób tkania - najcenniejsze i najbliższe tradycji będą oczywiście dywany tkane ręcznie. Każdy taki egzemplarz jest praktycznie unikatowy i najczęściej odznacza się bardzo bogatymi zdobieniami. Wykonuje się je głównie z wełny z dodatkiem jedwabiu. Bardziej „budżetowa” wersja dywanu perskiego powstaje przez ręczne tuftowanie, czyli wplatanie przędzy w rozciągnięte płótno tkackie (obecnie „wstrzeliwuje” się ją specjalnymi pistoletami). Najtańsze, a zarazem najmniej wierne oryginałowi, wersje perskich dywanów są tkane maszynowo.

Krótki rys historyczny dywanów perskich

Pierwsze irańskie dywany zaczęły pojawiać się już w V wieku p.n.e. - tkali je nomadzi, wykorzystujący je głównie jako ochronę przed mrozem nocy i rozgrzanym słońcem podłożem za dnia. Były one ręcznie tkane z owczej i koziej wełny.

Jednak najważniejszy okres w swojej historii dywany perskie „przeżywały” w XVI i XVII w. - właśnie wtedy ich walory estetyczne zaczęły przeważać nad praktycznymi i zaczęto je uważać za dzieła sztuki. W tym okresie powstało też wiele fabryk, których nazwami do dziś określa się wzory pochodzące z danego regionu.

Do Europy dywany perskie zaczęły trafiać za panowania dynastii Kadżarów, konkretnie szejka Naser-ad-Din-Shah Kadżar. Wkrótce potem europejskie i amerykańskie zakłady tkackie zaczęły otwierać swoje oddziały w Iranie, co zapewniło im dostęp do wysokiej jakości surowców.

Po czym poznać prawdziwe perskie dywany?

Jak już tutaj wspomniano, najprawdziwsze perskie dywany wytwarzane są ręcznie w irańskich warsztatach tkackich. Można je rozpoznać po kilku charakterystycznych cechach dotyczących wzoru, frędzli, sposobu wykończenia obramowania oraz wyglądowi materiału od spodu. Dzięki temu da się odróżnić je od tych tkanych maszynowo i tuftowanych, nawet jeśli metka nie zawiera takich informacji (kraj pochodzenia powinien być podawany zawsze).

Wzór

Ręcznie tkane wzory są na ogół dość skomplikowane - często zawierają masę wyrazistych szczegółów dzięki możliwości bardzo gęstego tkania. Dywan tkany ręcznie można też bardzo łatwo rozpoznać w przypadku wzorów, które miały być w założeniu symetryczne - przy tej metodzie ich dwie strony nie będą swoim idealnym lustrzanym odbiciem. Różnice mogą być drobne, ale będą zauważalne. Jeśli zaś chodzi o motywy wzorów, będzie to przede wszystkim lokalna symbolika i nawiązania do kultury regionu. Częste są też motywy roślinne, zwłaszcza przy obramowaniu.

Odróżnienie dywanu stworzonego ręcznie od tuftowanego po samym wzorze może być kłopotliwe - mogą cechować się podobnym stopniem skomplikowania, ale na ogół w tym drugim przypadku można osiągnąć większą symetryczność układu.

Dywany wyprodukowane maszynowo można rozpoznać po idealnej symetrii wzorów. Zwykle są one również mniej szczegółowe i powtarzają się na każdym dywanie z danej partii. Ponadto białe nici osnowy mogą prześwitywać do runa ze względu na niższą gęstość tkania.

Frędzle

Przy ręcznym tkaniu frędzle stanowią przedłużenie osnowy. Widać wyraźnie, że są częścią całości, a nie doszytym na koniec elementem.

W dywanach tuftowanych frędzle doszywa się na samym końcu i odcinają się dość wyraźnie od reszty dywanu.

Dywany produkowane maszynowo również otrzymują frędzle na samym końcu cyklu produkcyjnego - doszywa się je lub dokleja.

Wykończenie obramowania

Jeśli chodzi o dywany wykonane ręcznie, na obramowaniu wyraźnie widać, że runo i osnowa stanowią jedną całość - brak tutaj wyraźnego podziału na warstwy. Ponadto samo obramowanie może być nierówne, a kształt całego dywanu niekoniecznie będzie idealnym kwadratem lub prostokątem. Gęstość splotu sprawia też, że nici osnowy nie prześwitują do runa.

Przy obramowaniu dywanu tuftowanego widać, że ma on więcej niż jedną warstwę, a jego przebieg będzie stosunkowo równy.

W dywanach tkanych maszynowo wszystkie obramowania są równiutkie i nie przechodzą przez osnowę, kończąc się równymi węzłami lub szwem, a sam kształt dywanu jest idealnie geometryczny.

Materiał od spodu

Dywan tkany ręcznie będzie miał niesymetryczny spód. W związku z tym, że runo i osnowa stanowią jedną całość, nie będzie też widać wyraźnego podziału na warstwy.

Spojrzenie pod spód to najłatwiejsza metoda rozpoznania dywanu tuftowanego - wyraźnie widać tam jednolitej barwy warstwę usztywniającą (np. kremową lub brązową).

Na spodzie dywanu tkanego maszynowo wyraźnie widać proste linie i symetryczny układ przędzy.

Dywany perskie - podsumowanie

Oryginalne dywany perskie powstają w Iranie i są tkane ręcznie, często z wykorzystaniem tradycyjnych technik. Cechują się bardzo rozbudowanymi, szczegółowymi wzorami czerpiącymi z lokalnej kultury i symboliki. Do ich tkania wykorzystuje się przede wszystkim wełnę i jedwab, który sprawia, że są bardzo przyjemne w dotyku. Dywan perski można stosunkowo łatwo rozpoznać po charakterystycznych cechach - wymaga to jednak pewnej wprawy. Dlatego, jeśli chcesz mieć pewność, że zakupiony dywan jest oryginalny, a nie masz możliwości obejrzenia go z bliska, postaw na zakupy w renomowanym sklepie internetowym, takim jak Alladyn - prowadzą go eksperci od orientalnych dywanów. Ich ofertę dywanów perskich znajdziesz pod adresem https://dywanyalladyn.pl/pl/20-dywany-perskie.