Szlachetne techniki fotograficzne: guma arabska, Zbyszek Cybulski, Portret

Z wielką przyjemnością wystawiam fotografię Zbyszka Cybulskiego. Wykonaną w jednej z najszlachetniejszych technik fotograficznych. O gumie chromianowej pisze autor fotografii.

Piękno tej techniki polega na eksperymencie, niepowtarzalności i czasem nieprzewidywalności końcowego wyniku. Oraz na prawie absolutnej kontroli nad efektem końcowym. O ile w tradycyjnej ciemni możliwe jest wykonanie serii prawie identycznych powiększeń, to w przypadku gumy jest to o wiele trudniejsze. Różne pigmenty, różne warstwy, inne czasy naświetlania czy skład emulsji dają absolutną swobodę kreacji, której srebrowy fotograf może tylko pozazdrościć. Gumista sam przygotowuje papier i emulsje, sam decyduje o kolorze pigmentu i jego nasyceniu oraz o liczbie kolejnych warstw, które nałoży i wywoła jedna po drugiej. I najfajniejsze na końcu jest to, że takich prac nie trzeba "postarzać", jak to w sposób sztuczny i często nieudaczny próbują robić, a w zasadzie imitować, fotocyfrografowie. Guma jest wiekowa zaraz po wysuszeniu, bo ma fakturę papieru i emulsji, bo ma niedoskonałości wynikające z procesu, bo ma duszę i charakter ręcznej roboty. Ma to, czego nie ma masowa fotografia...

Guma chromianowa, zwana również gumą arabską, to XIX-wieczna piktorialna technika fotograficzna, należąca do technik szlachetnych (http://pl.wikipedia.org/wiki/Szlachetne_techniki_fotograficzne), wykorzystująca światłoczułość roztworu dwuchromianu potasu lub dwuchromianu amonowego, który w połączeniu z emulsją na bazie gumy arabskiej (żywica akacji sudańskiej) z dodatkiem pigmentu, pozwala na utrwalenie obrazu fotograficznego, kopiowanego stykowo. Obraz po naświetleniu światłem słonecznym lub z dużą zawartością ultrafioletu, jest wywoływany w wodzie, gdzie wypłukuje się nienaświetlona emulsja.

W Polsce przed wojna gumą zajmował się z sukcesami Witold Dederko, autor książki "Guma Warszawska", po wojnie technika zapomniana, obecnie trochę jakby "odrestaurowana", chyba w reakcji na zalew tzw. fotografii cyfrowej, która w przeważającej części istnieje tylko na kartach pamięci, dyskach i ekranach monitorów. Współcześni gumiści, to między innymi, Henryk Rogoziński (zmarły w 2004), Tomasz Mościcki, Witold Węgrzyn, Grzegorz Gorczyński, Konrad Polesch, Jerzy Górecki, Maciej Kastner i wielu innych.

(Zbyszek Cybulski)