W Bazylice Narodzenia NMP na Górze Chełmskiej trwają generalne porządki po wymianie posadzki. Wszystko ma być gotowe na uroczystości odpustowe i obchody 250. rocznicy koronacji obrazu Matki Boskiej Chełmskiej.
Tegoroczny odpust będzie miał wyjątkowo uroczysty charakter – mówi ksiądz prałat dr Tadeusz Kądziołka, proboszcz parafii Mariackiej. – Nawiązuje do tego już jego hasło „ Z Maryją przez wieki”. Chcemy podziękować Bogu za kilka wieków obecności cudownego obrazu Matki Bożej na Górze Chełmskiej. Uroczystości mają przypominać o wielkich wysiłkach biskupów unickich i wiernego ludu ziemi chełmskiej, którzy czynili wszystko, aby kult Matki Bożej w tym miejscu nie ustawał.
Pierwsza koronacja obrazu Chełmskiej Madonny miała miejsce 15 września 1765 r. Dokonał jej greckokatolicki arcybiskup smoleński Herakliusz Lisański. O dekret koronacji obrazu wystarało się w Rzymie u papieża Klemensa XIII poselstwo Ziemi Chełmskiej.
Uroczystości koronacyjne odbyły się wówczas z rozmachem i przepychem. Tak je opisał w swoich dziennikach biskup greckokatolicki Maksymilian Ryłło: „ Kościół bogato przybrano. A najprzód Wielki Ołtarz cały był ubrany i karmazynowym aksamitem z galonami złotemi i franclami takoż złotemi, gdzie tron i baldachim bogato był wystawiony, pod którym Obraz Matki Boskiej ulokowano, między rzęsistym światłem z jarzących świec na liktarzach srebrnych”.
Uroczystości towarzyszyło bicie dzwonów i wystrzały z 30 armat. Po koronacji odśpiewano Te Deum Laudamus, po czym odbyła się procesja, w której ukoronowany obraz pod baldachimem i w blasku świec nieśli najznamienitsi ziemianie. Ikona ta niestety zaginęła w czasie I wojny światowej. Jest prawdopodobne, że obecnie znajduje się w muzeum ikon w Łucku na Ukrainie, ale żaden z polskich badaczy nie został do niej dopuszczony.
Z czasem oryginalną ikonę w ołtarzu głównym chełmskiej bazyliki zastąpiła kopia wykonana w 1938 r. przez Władysława Ukleję. Po ośmiu latach została ukoronowana przez ówczesnego biskupa Stefana Wyszyńskiego. Kolejna koronacja miała miejsce w 1957 r. po tym, jak korony padły łupem świętokradcy. Nowymi wizerunek Chełmskiej Madonny ozdobił biskup Piotr Kałwa.
– Serdecznie zapraszam wszystkich pielgrzymów na uroczystości odpustowe 7 września – mówi ks. prałat Kądziołka. – Rozpoczną się wieczorną mszą św. odprawianą przez księdza biskupa. Będzie też nocna Droga Krzyżowa z lampionami po Kalwarii Chełmskiej, nocne nabożeństwo Różańca Fatimskiego i okazja do indywidualnych modlitw aż do samego rana. Natomiast następnego dnia podczas sumy odpustowej z udziałem ks prymasa Wojciecha Polaka, będą poświęcone wieńce dożynkowe przyniesione przez rolników z okolicznych miejscowości.