Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Kuchnia

6 marca 2020 r.
19:26

Miszkulancja dla postu osłody. Polskie dania postne

Staropolscy kucharze prześcigali się w pomysłach, żeby osłodzić trudny czas Wielkiego Postu. Polskie dania postne były kulinarnymi arcydziełami, w dodatku ten trend zachował się w lubelskiej kuchni regionalnej. Zaglądamy do starych książek, żeby i dziś za pomocą historycznych inspiracji urozmaicić kuchnię na najbliższe sześć tygodni.

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

Środa Popielcowa za nami, postny czas przed nami. Jaki jest smak postu? Bogaty i urozmaicony. Przypomnijmy zatem dwa postne przepisy w oryginalnej pisowni. Przepisy z kolekcji profesora Jarosława Dumanowskiego z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, który specjalizuje się w badaniu staropolskiej dietetyki. - Proszę zwrócić uwagę na piękny język, którym pisane są zarówno przepisy, jak i porady dietetyczne - podkresla Dumanowski.

Barszcz postny

Zawiercieć makiem albo migdałami, przyżółcić i wsypać barszczu zielonego, mąki trochę przybić i uwarzyć. Jaja do tego barszczu. Dzwonko szczupaka usiekać i przysolić, jednę polewkę zostawić nie zaprawiwszy, a [drugą] polewkę przyszafranić, pieprzu, cynamonu, rozynków drobnych według potrzeby posypać. Z tej polewki białej, posypawszy na dłoni kąszek mąki, uczynić według połowy jaja i uczyniwszy w tym dołek, włożyć z tej zaprawy i w oliwie usmażywszy, do barszczu włożyć.

Chlebowa polewka

Bywa też tak zdrowym, jako i chorym z chleba potrawa barzo użyteczna czyniona, warząc ośrzodkę w polewce kapłuniej abo jakiego inego mięsa tłustego. W Niemczech tak pospolicie czynią: smażą ośrzodkę w maśle abo w jakiej inej tłustości z mięsa, potym w wodzie warzą, soli trochę przydawszy, za potrawę zdrową używają. Ale to pro Germanis tantum, non pro Polonis.

Toż czynić może z winem a z cukrem abo w piwie warzyć, masła a soli przydawszy, a kto chce mieć smaczniej, polnego kminu trochę, będzie gramatka albo biermuszka, smaczna i użyteczna potrawa, tak zdrowym, jako i chorym.

Dzieciom małym potrawka barzo użyteczna, ośrzodkę suchą miałko uwiercieć abo w moździerzu utłuc i w dobrym, gęstym mleku warzyć, a jeść im dawać.

Tejże ośrzodki suchej miałko startej w wodzie warzyć i przebić, do tego jabłek abo gruszek warzonych tak wiele przydać, soli i masła włożyć, będzie potrawa, którą famuła naszy przodkowie zwali. Potrawa, a ile dla ubogich dobra, użyteczna, bo zdrowa, jeszcze smaczniejsza będzie, gdzie pierwej ośrzodkę w maśle usmaży.

Dobra zupa z borowików

Postna zupa z borowików ma litewski rodowód. Kilkanaście pięknie ususzonych grzybów płuczemy i wrzucamy do garnka z wodą, w którym już gotuje się włoszczyzna z dodatkiem dwóch cebul, kilku ziarenek pieprzu, listka bobkowego. Kiedy grzyby będą miękkie, przecedzamy ją do wazy, w której czeka już razowy makaron, wrzucamy grzyby, posypujemy zielonym koperkiem i pietruszką. A gdyby tak z ugotowanych borowików zrobić malutkie pierożki, podsmażyć je na złoto i takie chrupiące zalać postną zupą, to mamy pyszności nad pysznościami.

Klasyczną zupą postną był żur na zakwasie. W okolicach Janowa Lubelskiego w żurku pływało więcej grzybów. - Był to w zasadzie żur grzybowy. Bardzo intensywny i bardzo smaczny - mówi Łukasz Drewniak, dyrektor Janowskiego Ośrodka Kultury.

Miszkulancja

Zupę postną z jarzynami, miszkulancją zwaną, robimy z postnej zupy z borowików. Do czystego bulionu z grzybami dodajemy pokrojone kartofle i - żeby było szybko - puszkę białej fasoli. Podajemy na stół, kiedy ziemniaki jeszcze są chrupiące, a nie rozgotowane i posypujemy zielonym koperkiem oraz pietruszką. Miszkulancja, pachnąca staroświecką kuchnią, jest delikatna, postna i pełna smaków. A teraz przepis na zupę grzybową, który pamięta XIX wiek.

Roztoczańska grzybowa

Składniki: 15 dag suszonych prawdziwków i podgrzybków, 15 dag czerstwego chleba wileńskiego, 4 cebule, 1 litr wody, wiejski olej lniany, sól, pieprz.

Wykonanie: zalać grzyby na noc. Ugotować w tej samej wodzie. Wywar przecedzić. Grzyby odsączyć i pokroić. Starty chleb wymieszać z grzybami i podsmażoną cebulą, dusić 10 minut. Zalać wywarem. Doprawić i zagotować. Podawać z łazankami. Kto woli jeszcze bardziej postny przepis, może ugotować warzywny wywar, po odcedzeniu zmieszać go z wywarem spod suszonych grzybów, dodać same grzyby, ugotować. Doprawić solą z pieprzem, na talerzach okrasić olejem lnianym. Swoją drogą wiejski olej lniany przyda się także do śledzi, pierogów, grochu z kapustą i grzybami. Jeśli jest świeży, cudownie aromatyzuje potrawy.

Siennicka chrzanówka

Składniki: 2 łyżki świeżo startego chrzanu, szklanka zakwasu, 5 szklanek bulionu, szklanka śmietany 18-procentowej, łyżka masła, łyżka mąki pszennej, łyżeczka soku z cytryny, pół łyżeczki cukru, sól.

Wykonanie: chrzan wyłożyć na gęste sito, sparzyć wrzątkiem i odcedzić. Masło rozgrzać, dodać chrzan i dusić na małym ogniu 2-3 min. Połączyć z bulionem i zagotować. Dodać zakwas. Śmietanę roztrzepać z mąką, rozprowadzić kilkoma łyżkami zupy i wlać do garnka. Zagotować, przyprawić cukrem i solą. Podawać z ziemniakami.

Postna ucha

To prosta i niezwykle smaczna zupa rybna, która wybornie smakuje, a pochodzi znad Buga. W garnku gotujemy wywar z włoszczyzny, która możemy wzbogacić połówką kalafiora lub, żeby było wykwintniej, szparagami z puszki. Jak zawsze pieprz, liść bobkowy i w tym wypadku: majeranek.

Wywar cedzimy i do tak przygotowanego bulionu wrzucamy na kilka minut filety z ryby (byle nie z makreli). Może być morszczuk, może być flądra, może być karp, ale najlepiej wrzucić trochę łososia.

Jarosław Dumanowski o poście

Kuchnia staropolska była znana przede wszystkim z najróżniejszych dań rybnych. W opublikowanej przez Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie tzw. księdze szafarskiej z lat 1695-1696, opisującej m.in. produkty wydawane ze spiżarni do kuchni, najbardziej uderza częsty i długotrwały post.

Na dworze Sobieskiego regularnie poszczono w piątki i soboty (jako wigilie niedzieli). Charakterystyczną cechą dawnego menu było przygotowywanie postnych dań także w przeddzień licznych świąt. Sobieski, jego rodzina i dworzanie odmawiali sobie mięsa m.in. w wigilie św. Wawrzyńca, Narodzenia Najświętszej Marii Panny, św. Andrzeja czy św. Bartłomieja. Postne wigilie opisano nie tylko pod datą 24 XII, lecz także 31 X (wigilia Wszystkich Świętych), 31 XII (sylwester był przez wieki obchodzony jako wigilia święta Obrzezania Pańskiego) czy 5 I (wigilia Trzech Króli). Praktykowano także posty kwartalne („suche dni”). Na dworze Sobieskiego poszczono przez jedną trzecią roku! Co ciekawe, w wydanej wówczas najstarszej polskiej książce kucharskiej przepisy na dania z ryb zajmują jedną trzecią tekstu.

e-Wydanie

Pozostałe informacje

Joanna Andruszak była bohaterką potyczki w Elblągu

PGE MKS FunFloor pokonał Energę Start Elbląg

Początek meczu w Elblągu zdecydowanie nie poszedł po myśli szczypiornistek PGE MKS FunFloor. Lublinianki przegrywały z Energą Startem aż 3:8. Do przerwy było jednak 13:13, a w drugiej połowie wszystko potoczyło się już zgodnie z planem i przyjezdne wygrały 33:25.

ChKS Chełm pokonał na wyjeździe KPS Siedlce 3:0 i awansował do finału PLS 1. Ligi

ChKS Chełm w finale PLS 1. Ligi, po zwycięstwie nad KPS Siedlce

W drugim meczu półfinałowym play-off ChKS Chełm pokonał KPS Siedlce 3:0 i awansował do finału PLS 1. Ligi

Majówka tuż-tuż. Poznaj nieoczywiste miejsca w województwie lubelskim

Majówka tuż-tuż. Poznaj nieoczywiste miejsca w województwie lubelskim

Majówka zbliża się wielkimi krokami. Biorąc zaledwie trzy dni urlopu zyskujemy aż 9 dni odpoczynku. Co przez ten czas można robić w województwie lubelskim? Podpowiadamy nieoczywiste, ale bardzo ciekawe miejsca turystyczne na Lubelszczyźnie.

Bazylika św. Piotra w Watykanie. Trumna z ciałem papieża i długa kolejka wiernych

Watykan przygotowuje się do pogrzebu papieża Franciszka

Plac Świętego Piotra został zamknięty w piątek około godz. 17 w ramach przygotowań do sobotniego pogrzebu papieża Franciszka. W bazylice wierni nadal oddają hołd przed trumną papieża.

Miał być remont ulicy Bazylianówka. Może być za drogo

Miał być remont ulicy Bazylianówka. Może być za drogo

W ramach XI edycji Budżetu Obywatelskiego mieszkańcy lubelskiej dzielnicy Ponikwoda zdecydowali, że nadszedł czas wyremontować ulicę Bazylianówka. Dzisiaj miasto poznało oferty. Okazuje się, że 400 tys. zł może nie wystarczyć.

Okradali drogerie w całym kraju. Namierzyli ich w Poniatowej

Okradali drogerie w całym kraju. Namierzyli ich w Poniatowej

W krótkim czasie trzej mężczyźni dorobili się na kradzieżach blisko 140 tys. zł. Ich łupem padły również towary z terenu naszego województwa.

Wisła Puławy jedzie do Bytomia. Każdy punkt będzie niezwykle cenny

Wisła Puławy jedzie do Bytomia. Każdy punkt będzie niezwykle cenny

Przed świętami Wielkanocnymi Wisła Puławy pokonała na swoim stadionie Skrę Częstochowa i wciąż plasuje się tuż nad strefą spadkową. W sobotę podopiecznych trenera Macieja Tokarczyka czeka bardzo ciężkie spotkanie. Duma Powiśla zagra w Bytomiu z tamtejszą Polonią

Bezpłatny powrót z obchodów Tysiąclecia Korony Polskiej pociągami PKP Intercity

Bezpłatny powrót z obchodów Tysiąclecia Korony Polskiej pociągami PKP Intercity

Już w najbliższą niedzielę, 27 kwietnia, Warszawa będzie gospodarzem centralnych obchodów „Tysiąclecia Korony Polskiej”. Z tej okazji PKP Intercity przygotowało dla uczestników wyjątkową promocję – bezpłatny powrót do domu pociągami przewoźnika.

Jedną z chełmskich szkół, która przejdzie termomodernizację jest I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie

Kolejne miliony na termomodernizację szkół i przedszkoli w Chełmie

Miasto Chełm kontynuuje ambitny plan poprawy efektywności energetycznej swoich placówek oświatowych. Aż 53,5 mln złotych trafi do miasta na termomodernizację dziewięciu kolejnych szkół i przedszkoli. To kolejny krok w realizacji programu, który zmienia nie tylko wygląd budynków, ale i komfort nauki najmłodszych mieszkańców.

Napadli i zrabowali pół miliona złotych. Grozi im 15 lat więzienia

Napadli i zrabowali pół miliona złotych. Grozi im 15 lat więzienia

39-latek planował napad już pół roku wcześniej, a we wszystkim pomogła mu żona. Po całym zdarzeniu małżeństwo uciekło z Polski. Długo jednak nie cieszyli się wolnością ani skradzionymi pieniędzmi.

Seszele – 4 pomysły na idealne wakacje
film

Seszele – 4 pomysły na idealne wakacje

Ciężko wyobrazić sobie bardziej rajski kierunek ekskluzywnej podróży niż gorące, tropikalne Seszele. Ten kraj wyspiarski z roku na rok zyskuje coraz większą rzeszę fanów wśród turystów z Polski, a jednocześnie pozostaje egzotyczny i trudno dostępny ze względu na swoje położenie na mapie.

Państwowa Straż Rybacka ma już 40 lat. Były medale i odznaczenia
ZDJĘCIA
galeria

Państwowa Straż Rybacka ma już 40 lat. Były medale i odznaczenia

W Lubelskim Urzędzie Wojewódzkim odbyły się uroczyste obchody 40-lecia Państwowej Straży Rybackiej w Lublinie. Jubileusz był okazją do podsumowania czterech dekad działalności formacji oraz uhonorowania jej funkcjonariuszy.

Jest areszt dla mężczyzny, który na hulajnodze potrącił 13-latkę

Jest areszt dla mężczyzny, który na hulajnodze potrącił 13-latkę

36-latek, który w minionym tygodniu potrącił nastolatkę, dzisiaj trafił do prokuratury. Usłyszał zarzuty spowodowania wypadku i ucieczki z miejsca zdarzenia, za co może mu grozić do 4,5 roku więzienia.

Duże ilości marihuany przechowywał w domu

Duże ilości marihuany przechowywał w domu

Ponad 3 kg marihuany znaleźli łukowscy policjanci w domu 38-letniego mieszkańca powiatu radzyńskiego. Mężczyzna zarzekał się, że z narkotykami nie ma nic wspólnego.

Dajcie rowerom drugie życie. III Lubelski Rowerowy Pchli Targ
26 kwietnia 2025, 12:00

Dajcie rowerom drugie życie. III Lubelski Rowerowy Pchli Targ

Jeśli zalegają Wam niepotrzebne już części, czy też akcesoria rowerowe albo rowerowe ciuchy lub nieużywane już rowery, a nie macie czasu by wystawiać je na aukcjach, to przyjdźcie w sobotę na III Lubelski Rowerowy Pchli Targ.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium