„Frankowicze” szukają pomocy. Jeśli przestaną spłacać kredyt grozi im bezdomność

To był tzw. kredyt walutowy. Wystąpiliśmy o konkretną kwotę w złotówkach. To był niby bezpieczny kredyt i niby walutowy. W umowie przeliczono kwotę złotówek i podano wartość przeliczoną na CHF (franki szwajcarskie). Deweloper otrzymał jednak zapłatę w złotówkach i tylko raty kredytu mieliśmy spłacać we frankach. Jednak płaciliśmy w złotówkach, gdyż raty potrącano nam z konta, na które wpływało wynagrodzenie za pracę. Tyle że nasza spłata została, jak się po kilku latach okazało, bezprawnie przypisana do kursu franka – mówi kobieta. Zgodziła się na taką formę kredytu, bo pracownicy banku namawiali ją do tego. – Tłumaczyli, że będę płaciła ratę o 300–400 zł niższą niż za taki sam kredyt „w złotówkach” – dodaje.

Miesięczne raty wynosiły ok. 2 tys. zł. – Od kiedy kurs franka zaczął zwyżkować, miesięczne raty przekroczyły 3 tys. zł. I wtedy, po 8 latach spłacania, okazało się, że zamiast zaciągniętego kredytu na blisko 500 tys. zł nasz dług przekracza 900 tys. zł – opowiada Niedźwiecka.

Pojawiły się też inne kłopoty. – Mąż poważnie zachorował i musiał odejść z pracy. Utrzymuje się teraz z renty, którą pobierać będzie do końca życia – mówi kobieta. – Znaleźliśmy się w sytuacji bez wyjścia. Żeby spłacać kolejne raty musimy korzystać z pomocy rodziny.

Stowarzyszenie na ratunek
W podobnej sytuacji znajdują się tysiące ludzi. Niektórzy też są chorzy. U innych rodziny musiały się rozdzielić, gdyż jeden z jej członków wyjechał za granicę, żeby spłacać kredyt. Dla innych po prostu miesięczne raty powoli przestają być do udźwignięcia.

To właśnie takie osoby skupia Stowarzyszenie „Stop Bankowemu Bezprawiu”. W całej Polsce ma już ono ok. 500 członków. Na Lubelszczyźnie – 20.

– W Lublinie działamy od niedawna i zbieramy nowych członków. Czekamy na osoby pokrzywdzone przez zaciągnięcie zarówno kredytów walutowych, jak i złotowych, bo i w nich znajdują się bardzo często niedozwolone klauzule umowne oraz przez polisolokaty – mówi Niedźwiecka, która jest koordynatorką stowarzyszenia w województwie lubelskim.

Jego członkowie spotykają się raz na trzy tygodnie (informacja o terminach dostępna jest na stronie www.sbb.pl). Rozmawiają o swoich problemach. Próbują nawiązać współpracę z prawnikami, którzy mogliby ich reprezentować przed sądem bądź pomagać w zwykłych sprawach związanych z kredytami (na razie nie udało się znaleźć takich osób na Lubelszczyźnie, ale członkowie stowarzyszenia nie tracą nadziei).

– Przede wszystkim wspieramy się – opowiada Niedźwiecka. – Osoby, które nie miały nigdy takiego problemu nie wiedzą z jak wielkim obciążeniem psychicznym wiążą się kłopoty z kredytem, który gwałtownie szybuje w górę. Zdarzały się już przypadki samobójstw głów rodzin – ludzie nie mogą pogodzić się z myślą, że nie stać ich na utrzymanie rodzin, które stracą dach nad głową.

Widmo bezdomności i protest przed Pałacem Prezydenckim

Tymczasem, jak podkreśla Niedźwiecka, bezdomność grozi wielu „frankowiczom”. Jeśli przestaną spłacać kredyt, dom lub mieszkanie przepadnie, a dług zostanie.

– Tak jest w naszej sytuacji. Do spłacenia mamy 900 tys. zł. Jeśli mieszkanie udałoby się sprzedać za 500 tys. zł, które zabrałby bank, to i tak musielibyśmy zwrócić jeszcze 400 tys. zł, a w naszej sytuacji nie mamy już z czego – przyznaje Niedźwiecka.

Dlatego „frankowicze” szukają pomocy. Piszą do prezesów banków i polityków. Sama szefowa lubelskiego stowarzyszenia pod koniec marca wysłała listy do lokalnych posłów z PiS. Wybrała przedstawicieli tej właśnie partii, bo w trakcie kampanii wyborczej mówili, że będą pomagać zwykłym obywatelom. Do dziś nie dostała żadnej odpowiedzi. Wysłała też listy do prezydenta Andrzeja Dudy, premier Beaty Szydło i szefów wszystkich partii. Ciągle czeka na odpowiedź.

– I nie wiem, czy kiedykolwiek ona nadejdzie. Dlatego w najbliższą sobotę jedziemy do Warszawy, by wspólnie z innymi pokrzywdzonymi przez banki protestować przed budynkami NBP, KNF, Ministerstwem Finansów i Pałacem Prezydenckim.

– Ale prezydenta tego dnia nie będzie. Nie wiem, czy ktokolwiek do nas wyjdzie – przyznaje.

Niedozwolone klauzule umowne występujące w umowach o kredyt hipoteczny*:
• pobieranie podwójnych opłat np. na wcześniejszą spłatę kredytu i za sporządzenie aneksu do umowy kredytowej mówiącego o wcześniejszym jej rozwiązaniu
• obowiązek posiadania rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego w banku przyznającym kredyt
• zatrzymanie opłaty za rozpatrzenie wniosku kredytowego przy odstąpieniu od umowy z powodu jej niewłaściwego wykonania przez bank
• składanie na konsumenta kosztów umów ubezpieczenia zawieranych przez banku i na jego rzecz
• prowizja za podwyższone ryzyko po ustanowieniu hipoteki
• opłata za zawiadomienie o wypowiedzeniu umowy
• brak wskazania terminów kontroli przedmioty zabezpieczenia kredytu lub przesłanek do żądania wyceny
• zmiany postanowień regulaminu opłat i prowizji
• nie informowanie o zmianie tabeli opłat i prowizji
• zmiana wysokości oprocentowanie
• nie sprecyzowanie wyboru kursu stosowanego przy przeliczeniu wierzytelności
• nie sprecyzowanie opłat za upomnienie telefoniczne, korespondencję związaną z nieterminową spłatą kredytu, czy wyjazdem interwencyjnym do klienta
• obowiązek dostarczania bankowi informacji dotyczących sytuacji finansowej, ekonomicznej i prawnej konsumenta
• brak konkretnych przesłanek wypowiedzenia umowy przez bank
• obniżenie kwoty kredytu lub wypowiedzenie umowy w przypadku niewywiązania się kredytobiorcy ze zobowiązań w stosunku do innych podmiotów
• domniemanie doręczenia
• upoważnienie banku do zbycia nieruchomości
• odesłanie do wewnętrznych regulacji banku niestanowiących integralnej części umowy
• rozpatrywanie sprawy przez niewłaściwy miejscowo sąd.

Jak twierdzą członkowie Stowarzyszenia „Stop Bankowemu Bezprawiu”, jeśli jesteśmy pokrzywdzeni przez bank, możemy ubiegać się od niego odszkodowanie za szkodę i zadośćuczynienie za doznane krzywdy.
Za szkodę przyjmuje się powstałą wbrew woli poszkodowanego różnice między jego obecnym stanem majątkowym a stanem, który mógłby zaistnieć, gdyby nie zaistniały zdarzenia wywołujące szkoły. Szkoda rzeczywista to m.in. kwota nadpłacona tytułem stosowania przez bank klauzuli niedozwolonych, koszty uzyskania kredytu/pożyczki na uiszczenie niewspółmiernie wysokiej raty, czy sprzedaż dóbr na jej pokrycie.
Utracone korzyści to np. utrata zarobków spowodowanych stresem wynikających z problemami ze spłatą kredytu. Z kolei zadośćuczynienie ma pokryć cierpienia fizyczne i psychiczne związane ze stresem, depresją, czy poczuciem zniewolenia.

Kłamstwa dotyczące „frankowiczów” wg Stowarzyszenia „Stop Bankowemu Bezprawiu”:
1. Kredyty walutowe nie są kredytami.
2. Zgodnie z prawem w umowie kredytowej oznaczona ma być całkowita kwota spłaty.
W przypadku „walutówek” suma ta jest niemożliwa do określenia. Co więcej, jest sprzeczna z istotą kredytu, a spłacany „kredyt” jest praktycznie niemożliwy do spłacenia, bo ciągle rośnie i dziś u wielu „kredytobiorców” naliczony dług stanowi dwukrotność, a czasem nawet trzykrotność pożyczonej kwoty.
3.Kredyty walutowe nie są „kredytami walutowymi”.
Banki przekazują klientom złotówki, a same do celów kredytowych nie musiały kupować franków. Sporządzony z roku 2009 raport Narodowego Banku Szwajcarii stwierdza (m.in. na podstawie danych z Narodowego Banku Polskiego), że „w akcji kredytowej w Polsce franków nie było”.
4. Kredyty można „przewalutować”.
Nie można tego zrobić, bo klienci otrzymali od banków polską walutę (mówią o tym zapisy w umowach wskazujące sposób uruchomienia kredytu w złotych, większość umów jest także spisana w złotych polskich).
5. Kredyty są „waloryzowane”.
Waloryzacja to uzgodnione przez strony umowy odniesienie jej do czynnika pozaumownego po to, by zabezpieczyć istotę owej umowy. Sytuacja, w której „waloryzacja” całkowicie zmienia sens zawartego porozumienia jest zaprzeczeniem waloryzacji.
6. To „kredyty hipoteczne”.
W kredycie hipotecznym – jak mówi jego nazwa – zabezpieczeniem przekazanej kredytobiorcy kwoty jest wpis na hipotekę finansowanej nieruchomości. Tymczasem kredytobiorca ręczy całym swoim majątkiem obecnym i przyszłym, a także swej rodziny i spadkobierców.
7. Nie ma wyroków kwestionujących legalność „kredytów walutowych”.
Wyroków sądowych stwierdzających sprzeczność z polskim prawem owych „kredytów” jest już wiele.
8. Kredyty zostały udzielone zgodnie z prawem.
Umowy te w okresie ich zawierania nie miały żadnego umocowania w przepisach prawa. Dopiero w roku 2011 dokonano kontrowersyjnej próby zalegalizowania owych finansowych produktów. Nie ulega natomiast żadnej wątpliwości ich bezprawność w latach 2005–2011.
9. Klienci byli poinformowani o ryzyku.
Klienci sądzili, albo mieli pełne prawo sądzić, że prawo bankowe obowiązuje, a oni zawierają umowę kredytową według tego obowiązującego prawa, tzn. zobowiązani są do zwrotu pożyczonego kapitału, odsetek i uzgodnionej marży. Nie wiedzieli, że jednocześnie podejmują arcyryzykowną grę na wzrost kursu franka, ryzykując wielokrotność pożyczonej kwoty.
10. Bankierzy nie wiedzieli, jakie będą konsekwencje.
Bankierzy doskonale wiedzieli, że wiąże się to z ogromnym ryzykiem dla klientów, do czego zresztą Związek Banków Polskich się przyznaje. Mimo to sprzedawcy namawiali na kredyty klientów, którzy – jak im mówili – nie mają zdolności kredytowej w złotych.
11. „Frankowicze” są w lepszej sytuacji od „złotówkowiczów”.
Jedno tylko zestawienie. Prawdziwe. Kowalski i Nowak wzięli w roku 2008 w tym samym banku kredyty po 300 000 złotych na okres 30 lat. Kowalski wziął kredyt złotówkowy, a Nowak dowiedział się od sprzedawcy, że na taki kredyt nie ma zdolności kredytowej, ale może wziąć „kredyt indeksowany do franka”. Od 7 lat Kowalski i Nowak spłacają swoje kredyty regularnie. Dzisiaj Kowalski ma do spłacenia 225 000 złotych długu, który wciąż maleje, a Nowak ma do spłacenia 500 000 złotych długu, który wciąż rośnie.
12. „Frankowicze” domagają się pomocy.
Oszukani przez banki nie zgadzają się na żadną finansową pomoc, żadną dopłatę ze strony państwa, a co za tym idzie innych podatników. Takiej dopłaty domagają się bankierzy proponując „fundusz”, w którym polscy podatnicy zrekompensują im część zagrabionych środków, które trzeba będzie oddać.
13. Banki „stracą”.
Banki już zarobiły na 700 tys. umów kredytów walutowych ponad sto miliardów zł. Rzekome „straty” znacznej części dotyczą przyszłych „zysków” z operacji.
14. Za „pomoc” zapłacimy wszyscy.
Bankierzy i ich lobbyści straszą nas, że pozbawione swych nielegalnych zysków banki będą musiały podnieść opłaty za usługi wszystkim klientom. Opłaty za bankowe usługi w Polsce są najwyższe w Europie. Dlaczego? „Bo można!” – jak z satysfakcją powiedział jeden z prezesów banku. Bo Polacy się na to biernie zgadzają, bo państwo nie chroni w Polsce klientów banków.
15. Nie ma problemu społecznego, bo spłacalność jest wysoka.
Informacje te podawane są na podstawie danych podanych przez banki. Tymczasem spłacalność toksycznych kredytów nie jest wysoka. Banki maskują tragiczną sytuację tysięcy klientów złapanych w tę pułapkę, bo po wypowiedzeniu umowy przez bank i przekazaniu komornikowi lub firmie windykacyjnej, zadłużenie jest już wykazywane w złotych.
16. Klienci byli i są właściwie chronieni, a kredyty ubezpieczone.
Całe nieograniczone ryzyko związane z kursem walut zostało – wbrew prawu – przerzucone przez banki na niechronionego niczym kredytobiorcę.

* Materiały udostępnione przez Stowarzyszenie „Stop Bankowemu Bezprawiu”