- Kto przez miesiąc trzyma paragon? – irytuje się jeden z Czytelników, któremu sklep odmówił przyjęcia pustych butelek po piwie. Bez paragonu ani rusz, a okazuje się, że nawet jak się ma dowód zakupu, to w wielu sklepach opakowania są zwrotne tylko z nazwy.
Czytelnik z Kraśnika nie jest pierwszą osobą, która poskarżyła się nam na to, że są trudności z oddaniem butelek. Ostatnio to samo spotkało pana Krzysztofa z Lublina.
– Poszedłem z siatką butelek do pobliskiej Stokrotki. Tam dowiedziałem się, że bez paragonu mogę zwrócić jedynie dwie sztuki, a żeby oddać pozostałe musiałbym kupić kolejne piwa – relacjonuje mężczyzna. – Następnym razem byłem przygotowany. Miałem w telefonie zdjęcie paragonu. Kasjerka co prawda butelki przyjęła, ale zasugerowała, że mogłem już wcześniej ten paragon wykorzystać – opowiada.
Sprawdziliśmy jak zwrot butelek wygląda w praktyce w różnych sieciach. Żabka, Leclerc, Stokrotka, Lewiatan, Carrefour, Zajączek, Kaufland – tu butelki można oddać, ale trzeba mieć ze sobą dowód zakupu.
Co market to inne zasady
* W ogóle butelek nie przyjmuje Lidl i według prawa nie musi. Ustawa 2013 roku (o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi) zwalnia sklepy o powierzchni większej niż 2 tys. mkw. z obowiązku przyjmowania opakowań po towarach, których nie ma w asortymencie. A Lidl sprzedaje piwo jedynie w butelkach bezzwrotnych.
– Choć sieć nie wyklucza wprowadzenia innych rozwiązań w przyszłości – tłumaczy Aleksandra Robaszkiewicz z biura prasowego Lidl Polska,
* W Biedronkach od czerwca 2019 można oddać butelki po dwóch rodzajach piwa (które market ma w sprzedaży).
– W zamian nasi klienci otrzymują rabat na zakupy, podczas których dokonywany jest zwrot butelki lub jednorazowy voucher do wykorzystania przy następnych zakupach – informuje biuro prasowe Jeronimo Martins Polska. – Analizujemy popularność tego rozwiązania i przyglądamy się dobrym praktykom stosowanym na świecie.
* Każdy sklep Kaufland wyposażony jest w automat TOMRA lub kasę butelkową. – Klienci mogą w ten sposób zwracać dowolną liczbę butelek. W zamian za to otrzymują bon do wykorzystania w marketach Kaufland. Nie ma przy tym konieczności okazywania paragonu. Dowód zakupu jest wymagany, jeżeli klient chce wymienić bon na gotówkę – odpowiada na nasze pytania biuro prasowe sieci.
Daj butelce drugie życie
Na butelki zwrotne postawiła Grupa Żywiec, która pod hasłem „Daj butelce drugie życie” umożliwia swoim klientom zwrot butelek po piwie Żywiec bez paragonu. Ale to teoria, bo nie każdy sklep respektuje zasady akcji. W Lublinie punktów oznaczonych hasłem akcji Żywca jest tylko 30, w Puławach 2, w Świdniku 8, w Zamościu 5. Większość to małe sklepiki.
Jeśli nie sklepy, to może skupy? Jest przecież możliwość oddania szklanych opakowań do wyznaczonych miejsc. Na terenie Lublina i w okolicach znajduje się kilka takich zakładów m.in. na ul. Turystycznej czy ul. Aleksandra Świętochowskiego. Skupy przyjmą butelki zwrotne po piwach i napojach na sztuki lub jako stłuczkę szklaną.
Co na to rząd?
Polskie Ministerstwo Klimatu zapewnia, że pracuje nad rozwiązaniami, które mają ułatwić oddawanie szklanych opakowań.
– Rozważana jest możliwość wprowadzenia przepisów dotyczących systemu kaucyjnego na wybrane rodzaje opakowań – czytamy w odpowiedzi resortu na nasze pytania.
Ministerstwo przyznaje też, że zgodnie z przepisami z 2013 r. przedsiębiorcy mogą, ale nie muszą prowadzić sprzedaży w opakowaniach zwrotnych.
Lidl i prawo
W ogóle butelek nie przyjmuje Lidl i według prawa nie musi. Ustawa 2013 roku (o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi) sklepy o powierzchni większej niż 2 tys. mkw. zwalnia z obowiązku przyjmowania opakowań po towarach, których nie ma w asortymencie. A Lidl sprzedaje piwo jedynie w butelkach bezzwrotnych.
Choć jak pisze nam w mailu Aleksandra Robaszkiewicz z biura prasowego Lidl Polska, sieć nie wyklucza wprowadzenia takich rozwiązań w przyszłości.
Biedronka i oferta
Markety z szyldem Biedronka butelki przyjmują, ale tylko dwóch rodzajów, bo tylko tyle napoi w butelkach zwrotnych mają w sprzedaży.
Kaufland liderem
Kaufland. W każdym sklepie tej sieci znajduje się specjalna kasa butelkowa lub automat. Zarówno w kasie jak i urządzeniu za zwrócone opakowania klient otrzymuje specjalny bon, którym może płacić za zakupy. Co ważne, w Kauflandzie nie trzeba mieć paragonu. Chyba, że klient chce butelki wymienić na gotówkę - wtedy trzeba mieć dowód zakupu.
Akcja akcją, ale...
Na butelki zwrotne postawiła Grupa Żywiec, która pod hasłem „Daj butelce drugie życie" umożliwia swoim klientom zwrot butelek po piwie Żywiec, bez paragonu. Ale to teoria, bo nie każdy sklep respektuje zasady akcji. W Lublinie punktów oznaczonych hasłem akcji Żywca jest tylko 30, w Puławach 2, w Świdniku 8, w Zamościu 5. Większość to małe sklepiki.
Gdzie ten skup?
Jeśli nie sklepy, to może skupy? Jest przecież możliwość oddania szklanych opakowań do wyznaczonych miejsc. Na terenie Lublina i w okolicach znajduje się kilka takich zakładów m.in. na ul. Turystycznej czy ul. Aleksandra Świętochowskiego. Skupy przyjmą butelki zwrotne po piwach i napojach na sztuki lub jako stłuczkę szklaną.
UE mówi „przyjmować"
Porównaliśmy też „polską butelkową politykę” z przepisami i praktyką w innych krajach. W Niemczech powszechne są automaty przyjmujące butelki plastikowe i szklane. W tym kraju trzeba mieć paragon i są one ważne tylko przez pewien czas.
Podobne rozwiązanie zastosowano m.in. na Litwie, w Czechach i Szwecji. W tym ostatnim kraju kaucję można przekazać na cele charytatywne lub zatrzymać gotówkę dla siebie.
W kilku miastach Polski zostały już ustawione takie automaty, które obsługuje prywatna firma.
Polskie Ministerstwo Klimatu zapewnia, że pracuje nad rozwiązaniami, które mają ułatwić oddawanie szklanych opakowań. - Rozważana jest możliwość wprowadzenia przepisów dotyczących systemu kaucyjnego na wybrane rodzaje opakowań - czytamy w przesłanej nam odpowiedzi - Byłby to jeden z elementów zmian systemowych w zakresie odpowiedzialności przedsiębiorców wprowadzających do obrotu produkty w opakowaniach za zagospodarowanie odpadów powstałych z tych opakowań – dodaje resort.
W dyrektywie Parlamentu Europejskiego z 2019 r. państwa członkowskie zostały zobowiązane do zbierania 77 proc. butelek z tworzywa sztucznego do 2025 roku, a do 2029 aż 90 proc.
PE wskazuje, że system kaucyjny jest jednym ze sposobów na osiągnięcie tego celu, ale nie jest obowiązkowy. Kraje członkowskie mogą same zdecydować jak takie wyniki uzyskać.
Ministerstwo Klimatu przypomina, że wyżej wymienione przepisy z 2013 roku obowiązują i przedsiębiorcy mogą, ale nie muszą prowadzić sprzedaży w opakowaniach zwrotnych.