Najbardziej polską rybą jest śledź. W dodatku jest obecny w naszej kulturze od zawsze. Najsłynniejszym daniem ze śledzia jest w Polsce śledź po japońsku. Nie ustępuje mu sławą śledź po swaryczowsku. Oto najciekawsze przepisy na dobrego śledzia.
Zawsze fascynował mnie w kartach najlepszych restauracji śledź po japońsku. O różnych wersjach tego dania opowiadał mi Kazimierz Mirosław, nestor lubelskich kucharzy.
Śledź po japońsku był ulubionym przysmakiem aktorów. W Lublinie zajadali się nim Stanisław Mikulski, pamiętny Hans Kloss z serialu Stawka większa niż życie oraz Jan Machulski, także aktor Teatru Osterwy, filmowy Kwinto z komedii Vabank.
Śledzia po japońsku polubiłem jeszcze bardziej, gdy o galicyjskim pochodzeniu potrawy opowiedział mi Piotr Bikont, nieżyjący już znakomity reżyser i krytyk kulinarny. Nazwa dania związana jest wojną polsko-rosyjską, która wybuchła z 1904 roku. Mało doświadczona japońska armia odniosła miażdżące zwycięstwo nad siłami Rosji. Na cześć zwycięzców mieszkańcy Galicji nazwali popularną zakąskę śledziem po japońsku. Dziś świetnego śledzia po japońsku zjecie w Zajeździe Marta w Pułankowicach. Śledziowemu zawijasowi towarzyszą: jajko na twardo, marynowane cebulki, groszek, musztarda i majonez.
Śledź po swaryczowsku
Według Zbigniewa Wojciechowskiego:
Składniki: śledź z łbem, dobrze solony, wyjęty prosto z beczki, od 20 do 30 cm długości, woda lub mleko, cebula, olej rzepakowy wiejski, cytryna, czosnek.
Wykonanie: obijamy śledzia o cholewę, aby sól opadła. Zdzieramy skórę, jeżeli są trudności, to moczymy w wodzie. Dla delikatnych podniebień w mleku. Dla doświadczonych życiowo nie proponuję, bo traci oryginalny smak i wartość. Śledzia obkładamy talarkami cebuli (dla twardzieli bez obkładania cebulą).
Po godzinie przygotowujemy go na 2 sposoby. W całości podzielony wzdłuż lub w poprzek na 3 części. Do tego duża ilość cebuli. Śledzia z cebulą wymieszać, najlepiej w misie z gliny wypalonej, zalać obficie olejem rzepakowym. Swaryczów to moja rodzinna miejscowość. Nie leży co prawda nad morzem, ale śledzie tam docierały i mam nadzieję, że docierają nadal, dobrze solone.
Śledź w Zalewie Zemborzyckim
Jego kariera zaczęła się w Lublinie od grafiki prof. Artura Popka z UMCS. Grafika został przygotowana na Święto Śledzia, organizowane przez Kresową Akademię Smaku oraz Elżbietę i Leszka Cwalinów z Hades Szeroka. Obraz przez pewien czas wisiał w restauracji i był natchnieniem szefów kuchni, którzy gotowali i bywali u Cwalinów.
Powstało kilka wersji zalewy zemborzyckiej, po roku prób śledź po zemborzycku się ukonstytuował. Zalewa składała się z czerwonej cebuli, rodzynek, wędzonej śliwki, oleju i śliwowicy. Połączenie aromatu wędzonej śliwki z Kazimierza Dolnego ze śliwowicą dało znakomity efekt.
Trio śledziowe w Przystani
Składniki: 4 filety matias, 5 cebul, 2 marchewki, 1 pietruszka, 2 selery, 1 jabłko, sól, olej, cukier, cytryna, pieprz, ostra papryka suszona, ocet.
Wykonanie: filety moczyć 4 godziny, zamarynować w cebuli, occie, oleju i soku z cytryny.
Sos warzywny. Marchew, seler, pietruszkę pokroić w drobne słupki, cebulę w piórka. Zesmażyć na rozgrzanym oleju i podsmażyć do miękkości. Doprawić solą, pieprzem, ostra papryką.
Sos śmietanowy. Jabłko zetrzeć na grubych oczkach na tarce, dodać cebulę pokrojoną w kostkę, śmietanę, sól, cukier i wymieszać.
Rozłożyć dekoracyjnie śledzie na talerzu. Podzielić śledzie na 3 równe porcje.
Do dwóch porcji dodać wcześniej przygotowane sosy, jedną pozostawić w oleju z cebulką. Te znakomite śledzie zjecie w restauracji „Przystań”, która wciąż jest ostoją szlachetnego smaku polskiej kuchni.
Śledzie Eli i Leszka Cwalinów
Rozczochrańce - filety śledziowe przyprawić wg uznania. Zrobić ciasto naleśnikowe dodać grubo utarte ziemniaki. Zanurzać kawałki śledzia w cieście z wiórkami ziemniaków. Smażyć na głębokim tłuszczu. Podawać na gorąco lub na zimno.
Śledź zawijany z żurawiną - płaty śledziowe nasmarować pikantną pastą żurawinową. Zwinąć w rolmops. W środek włożyć żurawinę z solanki. Ułożyć na śmietanowo-żurawinowym sosie.
Śledź z porami - płaty śledziowe posmarowane pastą z ugotowanego pora i musztardy. Owinąć wokół blanszowanego pora (środek ok. 1 cm średnicy). Ułożyć na sosie jajeczno-musztardowym.
Śledź z Obszy
Składniki: 4 solone śledzie, 4 cebule, olej lniany świeżo tłoczony.
Wykonanie: śledzie oczyścić, wymoczyć w mleku przez 12 godzin. Cebule posiekać i lekko wygnieść. Śledzie pokroić na kawałki, obłożyć cebulą i obficie polać olejem. Podawać ze świeżym chlebem. To jeden z najlepszych śledzi, jakie jadłem na Lubelszczyźnie.
Śledź z piernikiem i korzeniami według Marka Kulpy
Składniki: pół kg śledzi, 15 dag suchego piernika, 15 dag orzechów włoskich, 4 łyżki miodu, 4 łyżki octu winnego, 6 ziaren goździków, 6 ziaren pieprzu, 6 ziaren ziela angielskiego, 0,3 l oleju.
Wykonanie: śledzie moczymy 24 godziny w mleku. Po odfiletowaniu ściągamy skórę. W moździerzu rozbijamy goździki, ziele i pieprz. Na patelni podgrzewamy olej do 40 stopni i wrzucamy przyprawy. Powstałą marynatą zalewamy śledzie na 10 godzin.
Suchy piernik ścieramy na tarce. Siekamy orzechy. Dodajemy 4 łyżki miodu i 4 łyżki octu winnego. Po wymieszaniu smarujemy śledzie i zwijamy w koreczki.
Śledź w czerwonej marynacie
Składniki: 1 duża czerwona cebula, 4 łyżki przetartych pomidorów, pół łyżeczki pasty chili, ziele angielskie, listek laurowy, pieprz, cukier, 4 łyżki oliwy.
WYKONANIE: z podanych składników zrobić marynatę. Wymoczone i odfiletowane śledzie kroić w dzwonka i marynować 12 godzin.
Śledź na gorąco
Składniki: 4 świeże śledzie, po 250 g każdy , 10 g margaryny słonecznikowej , 50 ml wywaru rybnego , sok z 1/2 cytryny , sól i mielony pieprz. Farsz: 100 g chudego twarogu, 1 białko, 25 g tartej bułki , 4 łyżki posiekanych ziół (szczypiorek, trybula i natka pietruszki).
Wykonanie: śledzie sprawić, umyć i osuszyć. Lekko oprószyć solą i pieprzem na zewnątrz i od środka. Przygotować farsz: do miseczki włożyć twaróg i białko. Energicznie mieszać widelcem, aż składniki się połączą. Dodać tartą bułkę i posiekane zioła. Dokładnie wymieszać i doprawić do smaku solą i pieprzem. Nagrzać piekarnik do temperatury 210°C. Duże żaroodporne naczynie posmarować margaryną. Śledzie napełnić farszem, ułożyć w naczyniu, podlać wywarem rybnym i sokiem z cytryny. Wstawić do nagrzanego piekarnika i piec przez 12-15 minut.
Śledzie ostrożnie przełożyć na ogrzane talerze i zaraz podawać.