Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Magazyn

4 kwietnia 2021 r.
17:22

Twarda ręka Aleksandra Łukaszenki dokręca śrubę polskiej mniejszości na Białorusi

Autor: Zdjęcie autora Ewelina Burda
(fot. IPN)

O reżimie Aleksandra Łukaszenki i represjach wobec mniejszości polskiej na Białorusi rozmawiamy z prof. dr hab. Walentym Balukiem, dyrektorem Centrum Europy Wschodniej UMCS

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować
  • W ostatnich tygodniach dochodzi do represji wobec mniejszości polskiej na Białorusi. To część polityki reżimu Aleksandra Łukaszenki?

– Analizując obecną sytuację na Białorusi, należy odwołać się do specyfiki reżimu białoruskiego, który zaczął się kształtować począwszy od 1994 roku. Następnie władza autorytarna Aleksandra Łukaszenki została wzmocniona w 1996 roku. Wówczas doszło do drastycznego pogorszenia relacji Białorusi z Zachodem. A zatem jeśli popatrzymy na specyfikę, to jest to reżim twardego autorytaryzmu, gdzie nie ma miejsca na wolne środki masowego przekazu, na organizacje pozarządowe czy swobodne wyrażenia swoich poglądów. Chodzi zarówno o organizacje mniejszości narodowych czy etnicznych, ale także wyznaniowe.

Mamy przykład zwierzchnika kościoła rzymskokatolickiego na Białorusi, arcybiskupa Tadeusza Kondrusiewicza, który musiał przedwcześnie zrezygnować ze swojego urzędu. Dochodzi więc do presji reżimu w stosunku do organizacji, ale też do kościoła katolickiego, a nawet prawosławnego. Mniej przychylny władzy zwierzchnik Białoruskiej Cerkwi Prawosławnej, będącej egzarchatem Patriarchatu Moskiewskiego, musiał ustąpić. A na stanowisko został powołany inny lojalny względem reżimu, zwierzchnik.

To, co się dzieje obecnie na Białorusi, czyli represje względem mniejszości polskiej, wpisuje się w politykę władz, czyli ograniczania swobód obywatelskich.

Ubiegłoroczna fala protestów spowodowanych sfałszowaniem wyborów prezydenckich wstrząsnęła reżimem Łukaszenki. A teraz, gdy ten ruch protestacyjny na Białorusi osłabł, Aleksander Łukaszenka przystąpił do działania, zwiększając presję względem organizacji pozarządowych i społeczeństwa obywatelskiego.

  • Co Aleksander Łukaszenka chce w ten sposób pokazać światu?

– Mniejszość polska zawsze była pewnego rodzaju oazą niezależności na Białorusi. W 2005 roku mieliśmy już do czynienia z ingerencją władz białoruskich w życie Związku Polaków na Białorusi. Wtedy doszło do rozbicia organizacji na niezależną frakcję związaną z Angeliką Borys oraz proreżimową część Związku Polaków na Białorusi. Dlatego Aleksander Łukaszenka tak naprawdę niczego nowego teraz nie zaproponował, a stosuje raczej stare metody, czyli dokręcania przysłowiowych śrub. Mniejszość polska jest traktowana jako narzędzie w rękach władz białoruskich, aby zademonstrować i podkreślić stanowczość reżimu. Tym bardziej, że jeśli popatrzymy na ubiegłoroczne protesty, to odbywały się one nie tylko w stolicy, ale także w innych regionach, m.in. w Grodnie, stolicy obwodu skupiającego znaczący odsetek białoruskich Polaków. Dlatego atak reżimu względem tej mniejszości to próba spacyfikowania niezależnych od władzy struktur społecznych.

  • Ale chyba aspekt międzynarodowy też ma znaczenie?

– Zgadza się, mamy jeszcze aspekt zewnętrzny. Bo jeśli pamiętamy ubiegłoroczny kontekst rywalizacji na linii reżim-opozycja, to wówczas Łukaszenka oskarżył Polskę, Litwę i generalnie Zachód o wspieranie opozycji i o ingerencję w wewnętrzne sprawy Białorusi. W związku z tym, ten obecny atak ma podwójny wymiar. Wewnętrzny, w którym chodzi o spacyfikowanie niezależnych struktur organizacji pozarządowych, w tym mniejszościowych i wyznaniowych. A z drugiej strony, to także próba pokazania Zachodowi, że „my tutaj nie pozwolimy na waszą ingerencję”. Poza tym, wiele w tym oczywiście propagandy i dezinformacji. To stały element działania reżimu Łukaszenki.

  • Czy wobec tego mniejszości narodowe na Białorusi będą zmuszone działać w podziemiu?

– Na Białorusi mamy do czynienia z reżimem twardego autorytaryzmu. Możemy sobie przypomnieć okres komuny w Polsce, czy czasy Związku Radzieckiego, kiedy życie kulturalno- oświatowe niezależnych struktur lub mniejszości polskiej funkcjonowało w warunkach półlegalnych. W niektórych sytuacjach, takie życie może zostać zepchnięte całkowicie do podziemia, ale sądzę że w tym przypadku nie będzie to konieczne.

Zgodnie z prawem międzynarodowym mniejszościom narodowym przysługuje pewien zakres swobód w kształtowaniu życia kulturalnego i oświatowego. Nie ulega wątpliwości, że mniejszość powinna zachowywać lojalność w stosunku do państwa, a nie do władzy kraju zamieszkania. Władza nie może narzucać mniejszościom narodowym, kogo mają wybierać, jak kształtować swoją tożsamość etniczno-kulturową i jak nauczać języka ojczystego.

Nie wykluczam że, jeśli Łukaszenka utrzyma się u władzy na dłużej, prowadząc politykę represji, w tym wobec mniejszości, trzeba będzie prowadzić półlegalną działalność równolegle do tej oficjalnej.

Jeśli popatrzymy wstecz, to na Białorusi już od dłuższego czasu funkcjonowały struktury polonijne lojalne do władzy i te niezależne. Władza będzie dążyła do pogłębienia tego podziału. Nie można także wykluczyć pojawienia się wydawnictw drugiego obiegu.

  • Czy działania polskiej dyplomacji mają realne możliwości na rozwiązanie problemów mniejszości polskiej na Białorusi?

– Jeśli mówimy o oddziaływaniu dyplomatycznym na Białorusi, to trzeba wziąć pod uwagę, że mamy do czynienia od jakiegoś czasu z konfrontacją Wschodu czyli Rosji, a Białoruś wyraźnie jest pod kuratelą Władimira Putina, z Zachodem. A zatem możliwości działania dyplomacji są przez to ograniczone. Rosja i reżim Łukaszenki są nastawione konfrontacyjnie do Zachodu. Państwa te dążą do podważania norm i zasad prawa międzynarodowego. Widać wyraźnie dominację prawa krajowego nad tym międzynarodowym. Rosja i Białoruś lekceważą różne wyroki sądownictwa międzynarodowego m.in. w zakresie praw człowieka.

Podejrzewam, że Białoruś będzie nadal podążać tą droga, ale to nie oznacza, iż nie należy poruszać tej kwestii na szczeblu relacji dwustronnych bądź na forum międzynarodowym. Sytuację mniejszości polskiej należy poruszać na forum OBWE i ONZ, gdzie jako członek Białoruś jest zobowiązana do przestrzegania praw mniejszości narodowych. Białoruś nie jest nie jest z kolei członkiem Rady Europy, ale tą platformę można również wykorzystać do nagłośnienia sprawy. Trzeba akcentować łamanie praw człowieka i mniejszości polskiej w tym kraju, domagając się wprowadzenia lub zaostrzenia sankcji wobec reżimu Łukaszenki.

W mojej ocenie stanowcza polityka będzie bardziej skuteczna. Złagodzenie może nastąpić tylko w sytuacji liberalizacji reżimu. Oczywiście Łukaszenka będzie oczekiwał pogłębienia współpracy ekonomicznej, na tym Białorusi akurat zależy, bez ustępstw politycznych. Ale wieloletnie doświadczenia pokazują, że polityka ustępstw nie przynosi porządnych efektów, podobnie w przypadku Rosji. Dlatego zostają zdecydowane i twarde działania wobec reżimów autorytarnych, które łamią podstawowe prawa człowieka i mniejszości narodowych.

Anna Paniszewa (fot. Archiwum prywatne)

Seria zatrzymań Polaków na Białorusi

Na początku marca białoruskie władze zatrzymały Annę Paniszewę, dyrektorkę polskiej szkoły w Brześciu. Tak rozpoczęła się fala represji wobec mniejszości polskiej, która trwa do dzisiaj, bo do aresztów trafili też m.in. działacze Związku Polaków na Białorusi, Andżelika Borys i Andrzej Poczobut.

Znanej w Białej Podlaskiej dyrektorce polskiej szkoły białoruska prokuratura zarzuca „rozniecanie waśni na tle narodowościowym”. Grozi za to od pięciu do dwunastu lat więzienia. Poszło o organizację Dnia Żołnierzy Wyklętych. Białoruskie władze podnoszą, że podczas uroczyści uczczono pamięć zbrodniarza wojennego Ramualda Rajsa ps. Bury, którego oddział spalił pięć białostockich wsi i odpowiada za śmierć 79 mieszkańców. Ale zdementował to Marcin Wojciechowski, charge d’affaires RP na Białorusi. Prokuratura Generalna Republiki Białorusi jednoczenie zleciła sprawdzenie ośrodków nauczania języka polskiego w całym kraju. Anna Paniszewa wraz ze swoimi uczniami często odwiedzała partnerskie placówki w Białej Podlaskiej. W kolejnych tygodniach zatrzymani zostali jeszcze m.in. Andżelika Borys i Andrzej Poczobut. Jak dotąd przebywają w areszcie, ale mogli spotkać się z adwokatami. Zostali objęci postępowaniem karnym, które dotyczy „podżegania do nienawiści na tle narodowościowym”. Według komunikatu prokuratury generalnej chodzi o organizowanie w okresie od 2018 roku „szeregu nielegalnych przedsięwzięć masowych z udziałem niepełnoletnich, w czasie których czczono uczestników band antysowieckich działających w czasie Wielkiej Wojny Ojczyźnianej i po jej zakończeniu”.

Kilka dni temu premier Mateusz Morawiecki wyraził sprzeciw wobec tych aresztowań.

– Chcemy budować przyjazne stosunki między Polską i Białorusią. Apelujemy do władz białoruskich, żeby przestały szykanować Polaków, żeby przestały traktować Polaków jak zakładników. Wzywam władze tego kraju, by w spokoju rozwiązywały swoje wewnętrzne problemy – mówił premier.

O sprawie dyskutowano też podczas szczytu Rady Europejskiej.

– Unia Europejska oczekuje, że Białoruś dotrzyma swoich międzynarodowych zobowiązań w zakresie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności. Wzywamy Białoruś do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia pani Andżeliki Borys i pana Andrzeja Poczobuta oraz wszystkich obecnie przetrzymywanych więźniów politycznych – wezwał Josep Borrell, szef unijnej dyplomacji.

O swoich działaniach zapewnia też polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Natychmiast po uzyskaniu informacji o zatrzymaniu osób polskiego pochodzenia na Białorusi interwencje na szczeblu lokalnym podjął konsul urzędujący w Brześciu, a na szczeblu krajowym chargé d’affaires Ambasady w Mińsku. Konsul pozostaje w stałym kontakcie z bliskimi aresztowanych, niosąc bezpośrednie wsparcie – słyszymy w biurze rzecznika prasowego polskiego MSZ.

e-Wydanie

Pozostałe informacje

Wierni na placu Świętego Piotra w Watykanie modla się po śmierci papieża Franciszka

Polski kardynał będzie pomagać kamerlingowi w przygotowaniach do pogrzebu Franciszka

Archiprezbiter rzymskiej bazyliki Matki Bożej Większej kardynał Stanisław Ryłko będzie przez trzy dni pomagać Kamerlingowi Świętego Kościoła Rzymskiego kardynałowi Kevinowi Farrellowi w przygotowaniach do pogrzebu papieża Franciszka – informuje portal Vatican News po pierwszej kongregacji, czyli naradzie kardynałów.

IMGW wydaje alert pogodowy. Czeka nas powtórka z piątku?
ALERT POGODOWY

IMGW wydaje alert pogodowy. Czeka nas powtórka z piątku?

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał ostrzeżenie pierwszego stopnia dotyczące burz. Możliwy jest także grad. Czy możemy spodziewać się powtórki z ubiegłego tygodnia?

SUV czy crossover: co wybrać?

SUV czy crossover: co wybrać?

Crossover czy SUV: co wybrać? W tym artykule przyjrzymy się obu typom pojazdów i określimy, który z nich najlepiej odpowiada Twoim potrzebom.

How to choose the perfect BFW Pump for your business from SNT Slovakia s.r.o

How to choose the perfect BFW Pump for your business from SNT Slovakia s.r.o

Pumping equipment plays a key role in ensuring the smooth operation of industrial, construction, and agricultural enterprises. Its efficiency depends on the productivity of production processes, the level of electricity consumption, and maintenance costs. Choosing the right pump allows you to reduce operating costs, increase the reliability of the system, and improve the overall efficiency of the enterprise.The main criteria for choosing a pump include performance, energy efficiency, type of pumped medium, and equipment maintainability. In this article, we will consider different types of BFW pumps, their features, and current trends in the field of pumping equipment.

Sobota dniem żałoby narodowej? Taka jest wola prezydenta
kraj świat

Sobota dniem żałoby narodowej? Taka jest wola prezydenta

Prezydent RP, Andrzej Duda, chce żeby dzień pogrzebu papieża Franciszka, czyli najbliższa sobota, 26 kwietnia, była w Polsce dniem żałoby narodowej. Informację przekazał Wojciech Kolarski, sekretarz stanu w kancelarii prezydenta.

Wtorek na Dzielni: Węglin się rozbudowuje
WTOREK NA DZIELNI
film

Wtorek na Dzielni: Węglin się rozbudowuje

Węglin Południowy i Północny to dziś jedne z najdynamiczniej rozwijających się obszarów Lublina. Wzmożona zabudowa mieszkaniowa, nowe drogi, remonty i planowane ścieżki rowerowe pokazują, jak szybko zmienia się ta część miasta. Zarysowane są także konkretne plany inwestycyjne na najbliższe lata, obejmujące zarówno infrastrukturę, jak i zieleń miejską. O tym wszystkim w dzisiejszym odcinku naszego cyklu „Wtorek na Dzielni”. Jak zwykle oglądajcie nas na www.dziennikwschodni.pl oraz na kanale YouTube Dziennika Wschodniego.

Wysokie wygrane na Lubelszczyźnie!

Wysokie wygrane na Lubelszczyźnie!

Ponad 460 tysięcy złotych w Mini Lotto i 40 tysięcy w Multi Multi Plus – szczęście uśmiechnęło się do graczy z Tarnogrodu i Lublina.

Jak zadbać o swój wizerunek, by skutecznie budować autorytet i zwiększać sprzedaż?

Jak zadbać o swój wizerunek, by skutecznie budować autorytet i zwiększać sprzedaż?

Twoja reputacja w sieci ma ogromne znaczenie – to od niej często zależy, czy potencjalny klient wybierze właśnie Twoją firmę. Obecność online to coś więcej niż wizytówka – to fundament zaufania i profesjonalnego wizerunku. Spójna i dobrze zaplanowana strategia internetowa może przyciągnąć nowych klientów i wyróżnić Cię na tle konkurencji.

Wizualizacja Galerii Lwowskiej w miejscu po dawnym Tesco

Nowe życie po dawnym Tesco: Galeria Lwowska na horyzoncie

Po latach niepewności i spekulacji w Chełmie szykuje się długo oczekiwana przemiana. W miejscu dawnego Tesco przy ul. Lwowskiej 24 powstanie nowoczesne centrum handlowe – Galeria Lwowska.

Razem dla planety, czyli jak ciekawie można mówić o cieple

Razem dla planety, czyli jak ciekawie można mówić o cieple

Chociaż nie ma materialnej formy, jest wśród nas. Chociaż nie można zobaczyć go gołym okiem -możemy go poczuć. Chociaż łatwo go opisać – potrafi pobudzić kreatywność. Ciepło, bo to właśnie o nim mowa, towarzyszy ludziom już od setek tysięcy lat. W Lublinie dostarczane przez Lubelskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, nie tylko ogrzewa… ale i jest częścią ogólnopolskich projektów edukacyjnych.

Skup nieruchomości za gotówkę – dla kogo to dobre rozwiązanie?

Skup nieruchomości za gotówkę – dla kogo to dobre rozwiązanie?

Sprzedaż mieszkania w krótkim czasie jest aktualnie trudnym do zrealizowania zadaniem. Zależy od tego wiele czynników. Skup nieruchomości za gotówkę to usługa skierowana do właścicieli mieszkań, domów, działek lub lokali użytkowych, którzy chcą sprzedać swoją nieruchomość szybko i bez zbędnych formalności.

Kiedy pogrzeb Franciszka? Jest decyzja kardynałów
Watykan
galeria

Kiedy pogrzeb Franciszka? Jest decyzja kardynałów

Dzisiaj o godz. 9 w Auli Synodu w Watykanie rozpoczęła się kongregacja generalna kardynałów związane ze śmiercią papieża Franciszka. W jej trakcie zapadnie kilka ważnych decyzji, w tym data pogrzebu Jorge Mario Bergoglio. Właśnie ją podali.

Pavol Stano (Górnik Łęczna): Wygraliśmy z bardzo niewygodnym przeciwnikiem

Pavol Stano (Górnik Łęczna): Wygraliśmy z bardzo niewygodnym przeciwnikiem

Górnik Łęczna w Lany Poniedziałek pokonał u siebie Chrobrego Głogów i odniósł piąte zwycięstwo z rzędu. O tym, że trzy punkty zostały w Łęcznej zadecydowała piękna bramka Fryderyka Janaszka. Jak spotkanie podsumowali szkoleniowcy obu drużyn?

Czy naprawdę znasz Ziemię? A swoją małą ojczyznę? Sprawdź się w naszym quizie na Dzień Ziemi
QUIZ

Czy naprawdę znasz Ziemię? A swoją małą ojczyznę? Sprawdź się w naszym quizie na Dzień Ziemi

Co roku, 22 kwietnia, obchodzimy Dzień Ziemi – święto planety, która przez cały rok cierpliwie znosi nasze dobre chęci, złe nawyki i niekończące się emisje. A skoro już jesteśmy w nastroju do dbania o Ziemię, warto sprawdzić, ile tak naprawdę o niej wiemy.

Pirat na elektrycznej hulajnodze potrącił dziecko. Rozpoznajesz go?

Pirat na elektrycznej hulajnodze potrącił dziecko. Rozpoznajesz go?

Policjanci od piątku szukają mężczyzny, który 18 kwietnia w Lublinie potrącił trzynastolatkę. Dziewczynka trafiła do szpitala. Sprawca zdarzenia uciekł nie udzielając jej pomocy.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium