Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Nauka

10 sierpnia 2022 r.
16:33

Pewnie zawsze się zastanawialiście, co bociany mają w gniazdach?

Bocianie gniazda mogą mierzyć nawet 2-3 metry wysokości i ważyć ponad tonę. W ich wnętrzu często znajduje się sznurki, folię, a nawet... rękawiczki czy bieliznę – opowiada biolog i ornitolog, Adam Zbyryt z Uniwersytetu w Białymstoku. Teraz poszukuje największych gniazd bociana białego w Europie

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

Średnia masa bocianiego gniazda w Polsce wynosi prawie 400 kilogramów. Najcięższe miało prawie 1,5 tony – mówi biolog i ornitolog, Adam Zbyryt z Uniwersytetu w Białymstoku, współautor książki „Bocian. Biografia nieautoryzowana”.

Dane te pochodzą z ważenia 145 gniazd, którymi zajmował się w czasie działań ochronnych - przenoszenia „gniazd zagrożonych i konfliktowych”, zlokalizowanych na dachach budynków czy słupach. Gniazda przenosi się z dwóch powodów: kiedy konstrukcje, na których są one zbudowane, grożą zawaleniem - albo gdy ptaki osiedliły się zbyt blisko domów, których właściciele nie tolerują np. zabrudzeń.

– Właśnie w czasie przenoszenia gniazd były one ważone. Uzyskaliśmy informacje - po raz pierwszy na tak dużą skalę - dotyczące gniazd zważonych w całości – podkreśla zoolog.

Budowa nigdy się nie kończy

Gniazdo nowe, czyli w pierwszym roku istnienia, potrafi ważyć nawet ponad 70 kilogramów.

– To świadczy o tym, jak wielkim wydatkiem energetycznym jest dla bocianów ich budowa, próba stworzenia gniazda od podstaw. To pomaga też zrozumieć, dlaczego bociany tak często walczą o gniazda już istniejące – komentuje Adam Zbyryt.

Proces budowy gniazda właściwie nigdy się nie kończy. Każdego roku bociany przystępują do rozbudowy i naprawy gniazda. Dokładają tam patyki, znoszą siano, słomę, obornik. Z czasem wnętrze takiego gniazda ulega rozkładowi i formuje się tam gleba. Dlatego masa gniazda jest tak duża.

– Z drugiej strony proces rozkładu zachodzący w gniazdach sprawia, że nie rosną one w nieskończoność, a ulegają rozkładowi i zmniejszeniu. Ale i tak, kiedy ten proces jest powolniejszy, gniazda mogą osiągnąć 2-3 metry wysokości przy średnicy przekraczającej 2 metry. Takie wymiary zdarzają się dość często. Patrząc z dołu trudno przypuścić, jak są wielkie – mówi przyrodnik.

Do gniazda z siekierą

Gniazda obecne na specjalnych platformach i słupach energetycznych są zwykle mniejsze: mają zazwyczaj ok. 1,5 metra średnicy i 1-1,5 metra wysokości.

– Tego, by się nadmiernie nie rozrosły pilnują zarządcy sieci energetycznej i właściciele nieruchomości, na dachach których znajdują się gniazda – mówi Adam Zbyryt. – Bocianie konstrukcje są regularnie zmniejszane lub usuwane, żeby ich masa nie zagroziła obiektom, na którym się znajduje.

Jak się zmniejsza bocianie gniazdo?

– Zmniejszałem ponad sto takich bocianich gniazd. Najbezpieczniej robić to z samochodu z wysięgnikiem. Wierzchnie warstwy ściąga się widłami w okresie jesienno-zimowym lub wczesną wiosną, zanim ptaki przylecą. Zostawia się około jednej trzeciej gniazda, najlepiej - 25-30 cm. Nie wolno zrzucać nigdy całego gniazda - to powoduje, że bociany często porzucają takie miejsca i próbują przejmować gniazda innych ptaków – opowiada przyrodnik. – Zimą zmniejszanie gniazd jest utrudnione, bo przy mrozach wnętrze gniazda jest twarde jak skała. Fragmenty odrąbuje się siekierą.

Niebezpieczne sznurki

Oprócz materii organicznej w gniazdach bocianich można znaleźć wiele śmieci, np. sznurki, w które często zaplątują się pisklęta.

– To jednak prowadzi do zamarcia kończyn, a nawet samoamputacji, co w praktyce dla zwierzęcia oznacza śmierć, bo bocian bez nóg nie przeżyje – opowiada Adam Zbyryt. – Są też worki foliowe. Co ciekawe, bardzo często w bocianich gniazdach znajduje się bielizna. Spotykałem w gniazdach bokserki, majtki, skarpetki, rękawiczki, czapki...

Obecnie Adam Zbyryt poszukuje największych i najcięższych gniazd bociana białego w całej Europie.

Szczegóły akcji można znaleźć na FB, gdzie wyjaśniono również, jak zważyć bocianie gniazdo za pomocą internetowego narzędzia autorstwa naukowców z Wydziału Biologii Uniwersytetu w Białymstoku, Instytutu Dendrologii PAN i Uniwersytetu Wrocławskiego. Szerokość i wysokość gniazda mierzy się (za pomocą dalmierza) - lub oszacowuje, a uzyskane dane wpisuje do kalkulatora, by otrzymać wynik. Organizatorzy konkursu zastrzegają, że aby wziąć udział w konkursie, nie trzeba wspinać się do gniazda - wręcz jest to niewskazane lub zabronione. Wyniki można zgłaszać do 15 października.

Szukając największego

Po co ważyć gniazda bocianie? To pozwala ocenić ewentualne zagrożenie dachu budynku, komina, słupa czy innej konstrukcji, na której gniazdo się znajduje. W przypadku dużych gniazd, rozbudowywanych przez lata, do nadwyrężenia konstrukcji dochodzi nierzadko.

– Poszukuję największego w Europie gniazda, żeby dowiedzieć się, w jakich częściach Europy gniazda podlegają najmniejszej presji ze strony ludzi, jeśli chodzi o potrzebę zmniejszania – powiedział.

Ludzie w Polsce co kilka lat usuwają gniazda, gdy są one za potężne. Są też kraje, w których z różnych przyczyn dzieje się to dużo rzadziej, np. w Hiszpanii czy Portugalii, gdzie gniazda ulokowane są często na skałach i nikomu ich wielkość nie przeszkadza. Albo też w Serbii czy Chorwacji, gdzie znajdują się na opuszczonych budynkach. Tam gniazda mogą się rozwijać bez ingerencji ze strony człowieka – wyjaśnia zoolog.

Gniazda przedwojenne

Przyrodnicy znają gniazda zajmowane przez bociany przez ponad 50 lat - a nawet takie, które trwają od czasów wojny czy znane jeszcze przed wojną.

– Ponieważ bociany w dobrych warunkach żyją powyżej 30 lat, to oznacza, że one są w jakiś sposób zajmowane przez kolejne pary. Że to są tak trwałe miejsca gniazdowania, że przechodzą z pokolenia na pokolenie, choć nie dzieje się to pomiędzy zwierzętami spokrewnionymi, bo młode osiedlają się daleko od miejsca, w którym same przyszły na świat –  mówi.

e-Wydanie

Pozostałe informacje

Od lewej marszałek Jarosław Stawiarski, dyrektor Marzena Brzezicka i Maciej Downar-Dukowicz. Na stole - miecz z późnego średniowiecza, jeden z przekazanych zabytków

Arras, miecz i księga, czyli zagraniczne prezenty dla Janowca

Zabytkowy dywan z Francji, francuski miecz z XV wieku oraz XVII-wieczna księga niemieckiego autora trafiły do Muzeum Zamek w Janowcu. Przedmioty o historycznej wartości podarował prywatny kolekcjoner - Maciej Downar-Dukowicz.

Nauka przez zabawę. Centrum Nauki Kopernik zawita do województwa lubelskiego
Naukobus

Nauka przez zabawę. Centrum Nauki Kopernik zawita do województwa lubelskiego

Uczniowie ze Szkoły Podstawowej w Strzeszkowicach Dużych już wkrótce doświadczą nauki w najciekawszej możliwej formie. 24 i 25 kwietnia odwiedzi ich Naukobus z Centrum Nauki Kopernik.

W środę (23 kwietnia) Senat zajmował się ustawą obniżającą składkę zdrowotną dla przedsiębiorców

Składka zdrowotna: Co uchwalił Senat i co zrobi prezydent?

Senat nie wniósł w środę (23 kwietnia) poprawek do ustawy obniżającej składkę zdrowotną dla przedsiębiorców od 2026 r. Zmiana wiąże się z ubytkiem wpływów ze składki do Narodowego Funduszu Zdrowia w kwocie ok. 4,6 mld zł. Według zapewnień Ministerstwa Finansów, luka zostanie pokryta z budżetu państwa.

Tony D.
Nasz patronat
30 maja 2025, 19:00

Święto bluesa w Lublinie

Wszystkich fanów elektrycznego bluesa zapraszamy w piątek (30 maja) do Dzielnicowego Domu Kultury SM „Czechów” w Lublinie. Główną atrakcją będzie występ kanadyjskiego gitarzysty, Tony D.

Radny dopytuje o realizację wyborczych obietnic prezydenta Żuka

Radny dopytuje o realizację przedwyborczych zapowiedzi prezydenta. Jest odpowiedź

Rok po wyborach samorządowych radny PiS Tomasz Gontarz zarzuca prezydentowi Lublina brak transparentności i nieskuteczności w realizacji obietnic wyborczych. W odpowiedzi magistrat przekonuje, że wszystkie deklaracje są w trakcie wdrażania. I że zaplanowano je na pięć lat.

Tysiące wiernych czeka, by pożegnać papieża Franciszka

Tysiące wiernych czeka, by pożegnać papieża Franciszka

Około 100 tysięcy osób czeka na wejście do bazyliki Świętego Piotra, by oddać hołd papieżowi Franciszkowi przed jego trumną.

Pierwszy niedźwiadek stanął w Radzyniu w kwietniu 2024 roku

Pierwszy stanął tuż przed wyborami. Czy nowa władza da szansę niedźwiadkom?

Niedźwiadek Skrzypek od wielu miesięcy czeka swoje miejsce w Radzyniu Podlaskim. Decyzja należy do Radzyńskiego Ośrodka Kultury. Szlak Radzyńskiego Niedźwiadka zapoczątkował w kwietniu ubiegłego roku Robert Mazurek, ówczesny dyrektor ROK.

Burza uszkodziła ci dom? Masz szansę na zasiłek
galeria

Burza uszkodziła ci dom? Masz szansę na zasiłek

Mieszkańcy Puław, którzy ponieśli straty w trakcie wyjątkowo silnej burzy w piątek, 18 kwietnia, mogą otrzymać finansowe wsparcie ze strony miasta. Wnioski przyjmuje Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej.

Atsu, bohaterka gry Ghost of Yōtei
film

Ghost of Yōtei: Data premiery i nowy zwiastun (wideo)

Po katanę i wakizashi sięgniemy już w październiku. A teraz możemy obejrzeć nowy zwiastun Ghost of Yōtei i psrawdzić, co będzie w edycji kolekcjonerskiej.

Historia herbu i Lublina. Przedsiębiorcze dzieciaki odwiedziły lubelskiego koziołka
ZDJĘCIA
galeria

Historia herbu i Lublina. Przedsiębiorcze dzieciaki odwiedziły lubelskiego koziołka

Poznanie lubelskich legend, skąd się wzięła koza w herbie Lublina, a także odczarowywanie kamienia nieszczęścia - lubelskie przedszkolaki odwiedziły Dom Koziołka Lubelskiego.

Puławy będą gospodarzem mistrzostw świata w karate tradycyjnym

Puławy będą gospodarzem mistrzostw świata w karate tradycyjnym

Ponad tysiąc zawodników reprezentujących 35 krajów ma wziąć udział w tegorocznych mistrzostwach świata w karate tradycyjnym. Impreza w dniach 8-11 maja będzie rozgrywana w Puławach.

3 listy gończe, 2 promile, 1 hulajnoga. 19-latek trafił już do zakładu karnego

3 listy gończe, 2 promile, 1 hulajnoga. 19-latek trafił już do zakładu karnego

19-latek poszukiwany trzema listami gończymi oraz zarządzeniem sądu za przestępstwa narkotykowe oraz kradzież. A teraz jeszcze dostał mandat.

Zderzenie czterech samochodów. Droga krajowa nr 17 zablokowana

Zderzenie czterech samochodów. Droga krajowa nr 17 zablokowana

Dwie osoby zostały ranne w wypadku w miejscowości Krasne po zderzeniu czterech aut. Droga krajowa nr 17 ma być zablokowana do godziny 18.

Koniec gry. Nalot na 35 nielegalnych salonów gier

Koniec gry. Nalot na 35 nielegalnych salonów gier

35 nielegalnych salonów gier, 196 automatów i prawie 358 tysięcy złotych. To efekt ostatniej akcji Krajowej Administracji Skarbowej. W działaniach brali udział funkcjonariusze z Lubelskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Białej Podlaskiej.

Caroline Martins od nowego sezonu będzie zawodniczką PGE MKS FunFloor Lublin

Reprezentantka Portugalii zagra w PGE MKS FunFloor Lublin

Kolejne zagraniczne wzmocnienie w drużynie z Lublina. PGE MKS FunFloor w środę ogłosił, że od kolejnego sezonu będzie miał nową bramkarkę. To reprezentantka Portugalii Caroline Martins. 33-latka zastąpi w zespole Pawła Tetelewskiego Antoniję Mamić.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium