Wydarzeń będzie kilka, a najciekawsze z nich planowane jest we wrześniu, gdy odsłoniona zostanie replika PWS–26, modelu wyprodukowanego w Podlaskiej Wytwórni Samolotów. I to przypadającą w tym roku 100. rocznicę jej powstania miasto chce odpowiednio uczcić.
Założona w 1923 roku fabryka przez 16 lat swojego funkcjonowania wyprodukowała ponad 1500 statków powietrznych, w tym własne konstrukcje sygnowane znakiem PWS. I właśnie replika takiego samolotu szkolno –treningowego stanie przy jednej z bialskich ulic. To zwycięski projekt budżetu obywatelskiego, który zgłosił radny i były lotnik Franciszek Ostrowski (Koalicja Obywatelska). – Monument już powstaje, a jego odsłonięcie planujemy 16 września – zapowiada Ostrowski.
Trzymetrowa konstrukcja PWS–26 znajdzie się na skarpie przy skrzyżowaniu ulic Łomaskiej i Zielonej. – Będzie podświetlona, obok znajdzie się ławeczka oraz tablica informacyjna –precyzuje radny. Wybór padł na PWS–26 nie bez powodu. – W wytwórni powstało ponad 300 takich maszyn, które przyniosły zakładowi znaczne dochody– podkreśla były lotnik.
O te tradycje w Białej Podlaskiej dba Stowarzyszenie Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP. – Mieszkańcy są ciekawi i chcą informacji o lotniczej historii miasta. Licznie odwiedzają naszą salę tradycji przy ulicy Sidorskiej. Mieliśmy tu nawet grupę 90–letników lotników z Wielkiej Brytanii – opowiada major Mirosław Joński, szef stowarzyszenia. 16 września, na główne uroczystości mają przyjechać dowódcy sił zbrojnych z całej Polski. – Zwieńczeniem będzie koncert Marcina Wyrostek dla wszystkich mieszkańców– zapowiada Joński.
Ale wydarzeń będzie więcej, bo na przykład 29 kwietnia w Miejskiej Bibliotece Publicznej odbędzie się konferencja naukowa poświęcona Podlaskiej Wytwórni Samolotów. – Będzie dotyczyć wpływu fabryki na życie gospodarcze, kulturalne miasta. Zapis wykładów znajdzie się w publikacji przygotowanej specjalnie z tej okazji – zaznacza z kolei Stanisław Romanowski, naczelnik wydziału edukacji w bialskim ratuszu.
W czerwcu, Muzeum Południowego Podlasia przygotuje przenośną wystawę z planszami o historii PWS. Będzie można je oglądać m.in. na placu Wolności.
W okresie międzywojennym, oprócz Białej Podlaskiej, samoloty produkowały jeszcze zakłady na Okęciu, w Mielcu i w Lublinie. Bialska wytwórnia opracowała w sumie 35 różnych modeli samolotów. Niestety, została zbombardowana 1 września 1939 roku. Nie podjęto próby jej odbudowy. Nie zachowały się też żadne budynki po PWS. Wiadomo, że zajmowała ponad 30 hektarów. A jej hale mieściły się w rejonie dzisiejszej ulicy Dokudowskiej oraz w pobliżu centrum handlowego SAS.