Skąd się wzięły hollywoodzkie gwiazdy w Lublinie

Na dobrą sprawę ekipę amerykańskich filmowców, którzy są w Lublinie można przegapić. Konsumenci z ogródka przy Rynku pewnie by upuścili z wrażenia łyżeczki, gdyby wiedzieli, że tuż za ich plecami pracują hollywoodzkie gwiazdy, świetnie znane z filmów i seriali. Choć produkcja korzysta z 27 ciężarówek przemieszczających się po mieście, nie przykuwa wzroku przechodniów. Wszak ulica Czechowska bywa wygradzana, po sąsiedzku od miesięcy trwają wielkie budowy i takie sytuacje się zdarzają. A, że nieopodal siedzieli młodzi ludzie, a obok nich stały wieszaki z ubraniami? – sytuacja do przeoczenia. Zwłaszcza, że wiatr kołysał współczesnymi bluzkami, spodniami i sukienkami a nie toaletami z epoki. Może jedynie kierowcy zauważają filmowców, zwłaszcza gdy tracą miejsca parkingowe. Ale na placu Zamkowym identyczne płotki towarzyszą targom staroci, wojskowym przemarszom i koncertom. 

 Miasto jakie mamy

– To jest nasz wymarzony film. Nawet nie z względu na obsadę i jego treść. Przez cały czas działania Lubelskiego Funduszu Filmowego brakowało nam filmowego spojrzenia na Lublin bez upiększania. Było „Carte Blanche”, była „Volta” ale tam zdarzały się ingerencje. Teraz filmowcy znajdują się w realnych przestrzeniach. Nie usuwamy niczego, jedynie zdarza się zmiana tabliczki z nazwą firmy czy zasłonięcie drzwi lodziarni, żeby stała się studiem piękności. W grę wchodzą prawa autorskie, nic więcej. Ekipa jest w mieście takim jakie mamy – mówi Łukasz Borkowski z Lubelskiego Funduszu Filmowego, jednego z referatów w Wydziale Kultury UM.

Zapewnia, że nie było specjalnych przygotowań ani porządków. Na przykład na ul. Zamkowej, gdzie pod koniec maja reżyser, aktorzy, statyści i realizatorzy pracowali niemal wśród przechodniów.

Za rok zobaczą to widzowie na ekranach kin na całym świecie.

– I co najważniejsze: Lublin jest Lublinem. Historia jest w dużej mierze lubelska, współczesna, wszystkie miejsca są autentyczne i autentyczny jest Jessie Eisenberg, który na potrzeby filmu odkrywa swoje korzenie. Jego babcia rzeczywiście pochodziła z Krasnegostawu. Film kręcony jest w konwencji kina drogi, główny bohater razem z kuzynem, z którym jest skonfliktowany, szuka rodzinnej przeszłości. Podróżują do miejsca urodzenia babci i w tym czasie się ze sobą dogadują – Lidia Dzierba z LFF streszcza na ile to możliwe fabułę amerykańsko-polskiej produkcji.

Jesteśmy zaszczyceni

Oficjalnie wiadomo, że „The Real Pain” reżyseruje wspomniany Eisenberg, który także gra główną rolę. Partneruje mu znany z „Sukcesji” Kieran Culkin. Tu w roli kłopotliwego kuzyna.

 Lubelskie media są przyzwyczajone, że filmowcy robią konferencję, wpuszczają na plan, jakaś scena jest dla fotoreporterów. Teraz umowy na to nie pozwalają. Nawet kilkuminutowa wizyta na planie w lubelskiej restauracji, przeniesionej ze słonecznego popołudnia w filmowy wieczór, nic nie zmienia.

Co z tego, że dziennikarz może policzyć winogrona na talerzykach uczestników rodzinnego spotkania, kiedy zapamiętywanie twarzy i nazwisk hollywoodzkich artystów jest niewskazane.

Ale takie są zasady. O tym, że w Państwowym Muzeum na Majdanku pracowała ekipa Stephena Daldry'ego, który kręcił tu oscarowego „Lektora”, opinia publiczna dowiedziała się rok później, gdy obraz wszedł na ekrany.

Już wiedziałam, że OK

Mamy początek czerwca, a w Lubelskim Funduszu Filmowym wspominają, że pierwsze sygnały, że w Polsce będzie duża, międzynarodowa produkcja dotarły do nich w styczniu. Jak zwykle w takich sytuacjach zgłosili się, zapewniając, że Lublin czeka z otwartymi rękami. W filmowym świecie jest przyjęte, że zagraniczni producenci szukają w danym kraju współproducenta. Ułatwia to wiele rzeczy począwszy od prawnych przez językowe po kulturowe.

– Teraz też miejsca na realizację szukała nasza strona, czyli pani Ewa Puszczyńska, obecnie numer jeden w Polsce. Gdy się dowiedzieliśmy, że mamy do czynienia z taką ekipą, od razu zaczęliśmy działać. Kiedy spotkaliśmy z panią Ewą i mówiliśmy jakie oferujemy ułatwienia, pomoc i na co mogą w Lublinie liczyć, widziałam jak się uśmiechnęła do location managera. I wtedy już wiedziałam, że będzie OK – dodaje Lidia Dzierba.

Ewa Puszczyńska i jej studio to instytucja w świecie filmowym, wyprodukowała między innymi oscarową „Idę” i nominowaną do Oscara „Zimną wojnę” Pawlikowskiego, nagradzane „Zabij to i wyjedź z tego miasta” Wilczyńskiego czy „The Silent Twins” Glińskiej. Niedawno w Cannes „Strefa interesów” Glazera dostała Grand Prix, ona była współproducentką.

Location manager jest odpowiedzialny za wyszukiwanie i zabezpieczanie miejsc w których pracuje ekipa. Załatwia też wszystkie pozwolenia i zgody, koordynuje logistykę. U nas nie musi, wszystko ułatwiają pracownicy LFF. Tak bardzo, że w środowisku krąży żarcik, że w Lublinie rozkładają przed filmowcami czerwony dywan.

Zadowoleni wrócą

– Przez kilkanaście lat, razem z Grzegorzem Linkowskim pracowaliśmy na to, żeby w ogóle zaczęli nas jako miejsce filmowe zauważać. I to się udało. Raz, że sam Lublin sprzedaje się super, to jeszcze rozeszła się fama jak pomagamy. Formalnie jesteśmy miejskimi urzędnikami, a nie firmą producencką. Czasami, jak mamy pieniądze i jest jakiś super projekt, to dajemy, żeby mieć mocniejsze wsparcie promocyjne i wpływać na kształt scenariusza. Filmowcy już wiedzą, że nie będą stać w kolejkach do urzędu, tygodniami załatwiać formalności, szarpać się z właścicielami nieruchomości którzy wietrzą interes. Mediujemy między stronami dbając, by każdy skorzystał i nikt się nie czuł wykorzystany. Już nas wszyscy znają i rozumieją gdy tłumaczymy, żeby nie liczyć na jednorazowy finansowy strzał, ale skorzystać na tym, że filmowcy wrócą. Jak oni wrócą, przyjadą turyści – wyjaśnia zasadę działania LFF jego pracownica, która dodaje, że stworzyli cały system współpracy z wydziałami w Ratuszu, służbami i miejskimi spółkami. – Wszyscy są bardzo pomocni i dzięki temu to tak dobrze funkcjonuje.

W Funduszu wspominają, że jeden odcinek „Wojennych dziewczyn” miał zmieniony scenariusz i akcję przeniesiono do Lublina specjalnie dla nich, w formie podziękowania za organizację. Zawsze w filmach jest informacja i logo Lublina, logo LFF, są podziękowania.

– Coś takiego jest drogim biznesem, a my to mamy za naszą pracę. To świetny sposób na promowanie miasta – tłumaczą.

Mieszkańcy też się w tym świetnie odnajdują. Jedni całymi rodzinami startują w castingach i tłumnie statystują. Inni, po sąsiedzku noszą filmowcom gorącą herbatę na plan, budząc zdziwienie i radość.

Im gorzej, tym lepiej

Fundusz jest chyba jedyną miejską komórką, która z „przerażeniem" patrzy na każdy kolejny odrestaurowany w ścisłym centrum dom, zmodernizowane podwórko, odnowioną elewację. Oni najchętniej by widzieli na Starym Mieście kocie łby i zaniedbane kamienice.

Coś w tym jest bo ul. Niecała była lubiana przez filmowców, ale z powodu remontów kamienic i nowych inwestycji już ich nie zachwyca. Zielona i Staszica, gdzie często pracowały ekipy też znikają z ich listy. Pracownicy funduszu starają się rozpropagować nowe budynki: CSK i jego okolice czy wieżowce przy ul Zana i biurowiec przy ul. Spokojnej. Bo, jak żartobliwie komentują wojna się skończy (czytaj: filmy z okresu wojny) gdy całkiem wyremontują Stare Miasto.

– Bardzo lubię obserwować operatorów, którzy do nas przyjeżdżają. Odkrywają przed nami inne spojrzenie na Lublin, znajdują kadry których my nie widzimy, bo nam się opatrzyły. Za każdym razem to jest fascynujące. Filmowcy w walących się kamienicach widzą magię, której my nie zauważamy. Pierwszym moim filmem w LFF były „Drogi do wolności”, to był pierwszy szok, że filmowców interesuje wycinek przestrzeni, który nie tylko staje się tłem, przestrzenią zdarzeń ale i aktorem. Cudownie jest też obserwować reakcje mieszkańców. Przy „Zieji” Roberta Glińskiego ulicę Złotą wysypaliśmy gruzem. W niedzielę, ścieżką przez to gruzowisko, szli do dominikanów odświętnie ubrani ludzie – wspomina Łukasz Borkowski związany z Funduszem od 2017 roku.

Przypadek Ireny

Gwiazdy: Sophie Nelisee, Dougray’a Scotta czy Andrzeja Seweryna zobaczymy w czekającym na światową premierę filmie „Przysięga Ireny”. Kanadyjsko-amerykańsko-polska produkcja o czasach II wojny światowej powstawała w Lublinie. Dzierba i Borkowski traktują ją szczególnie, bo była największą z jaką wówczas się zmierzyli, po drugie ekipa przyjechała niedługo po wybuchu wojny w Ukrainie. Filmowcy mieli problemy, żaden ubezpieczyciel nie chciał słyszeć o planie zdjęciowym tak blisko granicy, jeden z aktorów z tego powodu odwołał udział.

Dla Lublina produkcja kanadyjskiej reżyserki Louise Archambault, była spektakularna. Choćby z powodu sceny masowej egzekucji na Rynku, przed Trybunałem w roli hitlerowskiego urzędu. Była szokująca. Zwłaszcza dla niczego nie przeczuwających gości w kawiarnianych ogródkach.

Do jednej z wielu dykteryjek opowiadanych w biurze LFF należy relacja z próby samej egzekucji, w której uczestniczyły rodziny kaskaderskie z dziećmi. Scena miała pokazać śmierć członków dwóch rodzin – żydowskiej i polskiej. Ekipa musiała sprawdzić, jak działają uprzęże i linki pozwalające na bezpieczną symulację wykonania wyroku przez powieszenie. Jeden z chłopców huśtał się dla zabawy mimo upomnień ojca. W końcu ten się zdenerwował i zagroził młodemu, że jak nie będzie wisiał na szubienicy jak trzeba, nie dostanie kieszonkowego.

Właściwie każda produkcja zostawia po sobie jakieś wspomnienia i obserwacje filmowego życia od organizacyjnej strony. Podobno po „Carte Blanche” moi rozmówcy boją się wchodzić do kamienicy przy ul. Kołłątaja, sądząc, że wyjdą z bramy przy Al. Piłsudskiego. Jeśli dowcip jest hermetyczny – trzeba obejrzeć film Jacka Lusińskiego.

Jessie Eisenberg kręci „The Real Pain” w Lublinie jeszcze do połowy czerwca. 

Miasto lubi być filmowe

Krzysztof Żuk, prezydent Lublina: Wsparcie takich produkcji jest częścią strategii rozwoju Lublina w budowaniu wizerunku miasta filmowego. Dzięki naszej aktywności oraz indywidualnemu i profesjonalnemu podejściu do ekip zdjęciowych możemy współpracować z wybitnymi filmowcami. Na świecie dynamicznie rozwija się zjawisko lokowania znanych miejsc w produkcjach filmowych. Jak pokazują doświadczenia wielu miast w Polsce i za granicą to jeden z najskuteczniejszych sposobów promocji regionów.

Beata Stepaniuk-Kuśmierzak, zastępczyni prezydenta ds. Kultury, Sportu i Partycypacji: Stale utrzymujemy kontakty z przemysłem filmowym. Producenci, a także reżyserzy, wiedzą o otwartości Lublina na wszystkie wartościowe produkcje. Już jesienią ruszy produkcja serialu „Matylda” w reżyserii Krzysztofa Langa, w którym zobaczymy Lublin sprzed wieku. Na finiszu są rozmowy z twórcami bardzo interesującego i ważnego dla naszego miasta, historycznego serialu sensacyjnego. To będzie coś wyjątkowego. Pracujemy także nad kolejną i równie interesującą produkcją dla popularnej platformy streamingowej. Jestem pewna, że ten film ucieszy wiele osób w Lublinie i w Polsce.