Widział Chełm na Ukrainie. Są urodziny, ale na skwerek jego imienia nie ma zgody

O nadanie skwerkowi przy chełmskiej cerkwi imienia Mychajła Hruszewskiego zwrócili się konsul generalny Ukrainy w Lublinie oraz lubelski oddział Towarzystwa Ukraińców w Polsce. Ze złożonych w ratuszu wniosków wynikało, że na skwerku im. Hruszewskiego z czasem miałby stanąć także poświęcony mu pomnik.

– Zwołałem w tej sprawie spotkanie, aby ponad wszelkimi podziałami każdy mógł wyrazić swoją opinię na ten temat – mówi Zygmunt Gardziński, przewodniczący Rady Miasta Chełm. – Zaproszenie na nie przyjęli m.in. konsul generalny Ukrainy w Lublinie, konsul honorowy oraz przedstawiciele wszystkich klubów radnych. Ci jednogłośnie zgodzili się, że mieszkańcy miasta nie są gotowi na takie upamiętnienie Hruszewskiego.

Istotny wpływ na taką, a nie inną opinię rady miała informacja podana przez radnego Eugeniusza Wilkowskiego, który jest wykładowcą historii. Wynika z niej, że Hruszewski jako historyk i polityk rodzinny Chełm widział w granicach Ukrainy. Chociaż znał język polski to ostentacyjnie się nim nie posługiwał. Chociaż wykształcony w Polsce – Polakom był nieprzychylny. Lwów uważał za miasto pod polską okupacją. Ponadto – jego zdaniem – Polacy od wieków po barbarzyńsku mieli eksploatować Galicję i jej tubylczą ludność.

Mimo negatywnej decyzji radnych w sprawie skwerku uroczystości poświęcone Hruszewskiemu organizowane są z rozmachem. W cerkwi św. Jana Teologa otworzyła je liturgia z okazji święta Chełmskiej Ikony Matki Bożej, połączona z uroczystym nabożeństwem żałobnym za jego duszę.
Specjalnym momentem uroczystości było poświęcenie umieszczonego na terenie prawosławnej świątyni krzyża pamięci Mychajła Hruszewskiego. Uczestnicy wraz z konsulem Ukrainy w Lublinie i przedstawicielem Ambasady Ukrainy w Warszawie złożyli też kwiaty pod tablicą umieszczoną na kamienicy przy ul. Sienkiewicza 8, gdzie przyszły prezydent miał mieszkać.

Również wczoraj w Chełmskiej Bibliotece Publicznej miał miejsce okolicznościowy koncert z okazji 150 rocznicy urodzin ukraińskiego historyka i męża stanu. Z kolei dzisiaj, także w ChBP rozpoczęła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Mychajło Hruszewski i jego Mała Ojczyzna – Chełmszczyzna w XIX i XX wieku”.

Tłem dla obchodów są także trzy okolicznościowe wystawy przygotowane w ChBP i kolejna w Muzeum Ziemi Chełmskiej. Między innymi prezentują życie i twórczość naukową prezydenta. Dzisiaj o godz. 18 w bibliotece zaplanowano także prezentację poświęconego Hruszewskiemu filmu dokumentalnego.

– W naszym mieście mieszkają mniejszości narodowe i jesteśmy otwarci na współpracę z tymi środowiskami – mówi Elżbieta Bajkiewicz-Kaliszczuk, dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Miasta. – Dlatego oddaliśmy organizatorom jubileuszowych uroczystości do dyspozycji nasze placówki kulturalne i pracowników.

Organizatorem trwających uroczystości jest Towarzystwo Ukraińskie z Parafią św. Jana Teologa, Lwowskim Towarzystwem Społeczno-Kulturalnym „Chołmszczyna”, Kijowskim Weterańskim Towarzystwem Deportowanych Ukraińców „Chołmszczyna”, muzeami w Kijowie i Lwowie, Narodową Akademią Nauk Ukrainy oraz polskimi instytucjami i chełmskimi placówkami kultury.

Całe przedsięwzięcie zostało przygotowane przede wszystkim dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.