Czemu nie było Koncertu Chwały w Lublinie? ZAiKS upomina się o pieniądze

Lubelski Koncert Chwały jest organizowany w Lublinie od 18 lat. Odbywał się albo na placu Zamkowym albo Litewskim. Zawsze gromadził ogromne tłumy uczestników. Rok temu został odwołany z powodu epidemii koronawirusa. W tym roku, z powodu luzowania obostrzeń, wiele osób liczyło, że Koncert Chwały wróci. Tak się jednak nie stało.

Bo jak się okazuje, chodzi również o tantiemy.

– Mam nadzieję, że ZAiKS nie stanie na drodze Koncertu Chwały. Zależy mi aby wspólnie z moimi prawnikami dotrzeć do prawdy. W myśl ustawy tam gdzie jest ceremonia religijna nie są pobierane tantiemy. Koncert Chwały wiąże się z działalnością duszpasterską i nie ma nic wspólnego z jakimkolwiek zarabianiem pieniędzy – podkreśla ksiądz Mirosław Ładniak, twórca i główny organizator Koncertu Chwały.

Ale stowarzyszenie autorów ZAiKS, zajmujące się zbiorowym zarządzaniem prawami autorskimi twórców, ma inne zdanie na temat lubelskiego koncertu.

– Archidiecezja Lubelska od 18 lat jest organizatorem lub współorganizatorem różnego rodzaju koncertów i wydarzeń z wykorzystaniem utworów chronionych przez ZAiKS – zaznacza Anna Klimczak, rzeczniczka prasowa ZAiKS-u.

– Podczas Koncertów Chwały utwory wykonują profesjonalni artyści wykonawcy, którzy w większości pobierają wynagrodzenie za swój występ, a Archidiecezja otrzymuje na ten cel dofinansowanie od Urzędu Miasta w Lublinie. Na jakiej podstawie autorzy utworów, w tym także religijnych, chronionych przez prawo autorskie, a wykonywanych podczas koncertu mieliby być poszkodowani? – dopytuje przedstawicielka ZAiKS.

Organizator: to nabożeństwo

– Zawsze ktoś z ZAiKS-u do mnie dzwonił bądź otrzymywałem e-mail z pytaniem o ten koncert. Za każdym razem odpowiadałem, że jest to ceremonia religijna – nabożeństwo z modlitwą. Centralnym elementem tego koncertu jest adoracja Najświętszego Sakramentu – wyjaśnia ks. Ładniak. – Pamiętajmy o tym, że Koncert Chwały był zawsze organizowany w Boże Ciało. Jest to kontynuacja uroczystości związanych z tym świętem.

Tak było do 2019 r. – Wówczas po koncercie otrzymałem wezwanie od ZAiKS-u zobowiązujące mnie do zapłacenia bardzo dużych tantiem za Koncert Chwały – przyznaje ks. Ładniak.

Jaka dokładnie to była kwota? Tego organizator nie chce podać. – W zaistniałej sytuacji zwróciłem się o pomoc do prawników – kontynuuje ks. Ładniak. – Byłem zaskoczony tym dlaczego nagle ZAiKS uznał, że Koncert Chwały nie jest ceremonią religijną.

– Stowarzyszenie Autorów ZAiKS w swojej praktyce niejednokrotnie ma do czynienia z wykorzystywaniem utworów chronionych podczas lub w związku z uroczystościami religijnymi – zaznacza Klimczak. – Do każdej sprawy podchodzimy indywidualnie badając okoliczności faktyczne i dbając o dobre relacje z użytkownikami. Podejmując wobec użytkowników działania dążymy do indywidualnej oceny zakresu i charakteru korzystania z utworów.

ZAiKS: ile zarobili wykonawcy?

Sporna sprawa trafiła do sądu. Pozew dotyczący organizacji koncertu w 2019 r. został ostatecznie oddalony, ale to nie koniec problemów organizatora. – Wielokrotnie zwracaliśmy się do Archidiecezji Lubelskiej z prośbą o udzielenie informacji dotyczących korzystania z utworów, ale odmawiano przedstawienia danych pozwalających na dokonanie oceny przez organizację zbiorowego zarządzania – pisze w odpowiedzi na nasze pytania Klimczak. – Nie mogąc uzyskać porozumienia z organizatorem, które przy tego typu przedsięwzięciach niejednokrotnie prowadzi do częściowego lub całkowitego zwolnienia z tantiem, skierowaliśmy do sądu pozew o roszczenie informacyjne za lata 2014-2018, celem uzyskania informacji, jaki dokładnie repertuar był wykonywany przez występujące tam zespoły muzyczne oraz jakie wynagrodzenie otrzymali od Archidiecezji wykonawcy.

Okazuje się, że organizacja lubelskiego koncertu nie jest jedynym wydarzeniem z terenu archidiecezji lubelskiej, któremu przygląda się ZAiKS. – Z podobną sytuacją braku udzielenia niezbędnej informacji przez organizatora wydarzenia mamy niestety do czynienia w przypadku X Kongresu Polskiej Federacji Pueri Cantores (lipiec 2019 roku) – przyznaje Anna Klimczak. – W dalszym ciągu gotowi jesteśmy do polubownego załatwienia problemu w ramach spotkania z przedstawicielem Federacji i, jeżeli zajdzie taka potrzeba, Archidiecezji – dodaje.

Ks. dr Adam Jaszcz, rzecznik prasowy Archidiecezji Lubelskiej

ZAiKS ma ustawowe prawo do pobierania tantiem za utwory wykonywane na koncertach, ale wyłączone są z tego ceremonie religijne. Znam kilka przypadków, że proboszczowie lub inni organizatorzy wpłacali odpowiednią należność do ZAiKS-u, nawet jeśli wcześniej odwoływali się od ich decyzji, np. z uwagi na niekomercyjny charakter wydarzenia. Spór, który znalazł swój finał w sądzie, dotyczył „Koncertu Chwały”. Pewnie wybralibyśmy inną nazwę, gdybyśmy wiedzieli, że przysłoni ona naturę wydarzenia. Jest to nabożeństwo uwielbienia, połączone z wystawieniem Najświętszego Sakramentu, sprawowaną liturgią, podczas której o oprawę muzyczną dbają artyści, często znani i popularni. Wiosną tego roku w sporze z ZAiKS-em o charakter „Koncertu Chwały” z 2019 roku sąd przyznał rację organizatorowi wydarzenia. ZAiKS nie odwołał się od tego wyroku, ale pozwał organizatora o charakter wcześniejszych „Koncertów Chwały”, takich samych jak ten z 2019 roku. Te wyroki są dla nas ważne, ponieważ wyznaczą w przyszłości linię orzecznictwa.