Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Kuchnia

5 listopada 2022 r.
14:59

Barszcz z jabłek i nie tylko to. Podajemy przepisy

Barszcz z kwaśnych jabłek czy jabłczanka? Śledzie z jabłkami czy sałatka z buraków i jabłek? Kaczka, kiełbaski czy wątróbka z jabłkami? A może odwrócona szarlotka, którą przyrządza Małgorzata Kalicińska?

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

O tym, że jabłka z upodobaniem towarzyszyły polskiej kuchni od wieków, najlepiej wie prof. Jarosław Dumanowski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, wybitny historyk jedzenia i badacz staropolskiej kuchni.

– Zjadane w formie świeżej, suszone i używane do kompozycji najróżniejszych owocowo-ziołowych suszów, a potem herbatek i wywarów, jabłka kiszone, najróżniejsze „kompoty” (po staropolsku oznacza to lekko przesmażone marmoladki), musy, zefirki, pieczone bloki jabłkowe („baby” z jabłek, pierniki z „jabłek”, „pasztety” z jabłek i, co oczywiste, jabłeczniki też z jabłek). Zupy jabłkowe słodkie i wytrawne, jabłka smażone w cieście, szaszłyczki z jabłek, frytki z jabłek – wszystkiego oczywiście nie pamiętam, trudno mi jednak wyobrazić sobie jakiś produkt jabłkowy, który nie został przez naszych przodków wynaleziony, dopracowany, wypieszczony i zjedzony. I jeszcze wypity – opowiada Dumanowski.

Jakie jabłka? Najlepiej ze starych odmian jabłoni. Z dzieciństwa pamiętam smak antonówki, grochówki, szarej i złotej renety, koszteli. Warto takich jabłek poszukać na lokalnym targu, gdyż smak współcześnie hodowanych odmian się do nich nie umywa. Warto też na lubelskim targu pod zamkiem poszukać kiszonych jabłek sprzedawanych z beczki, bo to jesienny rarytas.

A my przegląd jabłkowych dań zaczynamy od arcyciekawego barszczu z kwaśnych jabłek. Oto autorski przepis pań z Koła Gospodyń Wiejskich Rososzanki. Z takim barszczem podawanym z ziemniakami, obficie kraszonymi skwarkami lub cebulą kilkakrotnie spotkałem się podczas moich podróży kulinarnych po ziemi lubelskiej. Barszcz jest pyszny, ale słynna lubelska jabłczanka też jest niczego sobie.

Barszcz z kwaśnych jabłek

Składniki: kwaśne jabłka: papierówka, antonówka lub szara reneta, 2,5 litra wody, 2 łyżki mąki, 2 łyżki masła, 2 łyżki śmietany 18 %, sól i cukier do smaku, słonina lub wędzony boczek, ziemniaki, koperek.

Wykonanie: jabłka obrać, podzielić na ósemki, zalać wodą i gotować do miękkości owoców. Dodać sól i cukier. Z masła i mąki zrobić zasmażkę, dodać do wywaru i zagotować. Doprawić śmietaną. Podawać z ziemniakami, skwarkami ze słoniny lub boczku i koperkiem.
(Przepis z KGW Rososzanki)

Jabłczanka z goździkami

Składniki: 1 kg winnych jabłek. 5 goździków, 3 owoce kardamonu, 2 litry wody, szklanka śmietany, cukier, masło.

Wykonanie: jabłka obrać, pokroić w ćwiartki, usunąć gniazda nasienne. Włożyć do garnka, wrzucić goździki, zalać wrzątkiem. Kiedy jabłka zmiękną, wyjąć przyprawy. Zmiksować, doprawić śmietaną, podgrzać. Doprawić cukrem do smaku. Podawać z bułką, grzankami. Do zupy można także zrobić małe pierożki z jabłkami, które podaje się w zupie.

Jabłka kraśnickie marynowane

Składniki: 3 kg twardych jabłek. Zalewa: półtora litra wody, pół szklanki octu 10-procent, łyżeczka soli, 4 łyżki cukru, kilkanaście ziaren gorczycy, 6-8 goździków.

Wykonanie: jabłka obrać, pokroić w grube plastry, wyciąć gniazda nasienne. Plastry ułożyć warstwami w cedzaku i zanurzyć na 5 min w garnku z wrzącą wodą (która ma tylko„mrugać”). Następnie zahartować w zimnej wodzie, osączyć, włożyć do słoików typu twist (najlepiej półlitrowych), zalać gorącą zalewą i zakręcić. Pasteryzować 15 minut.

Jabłka tretowane

A teraz staropolski przepis z kolekcji prof. Jarosława Dumanowskiego na jabłka smażone w cieście:

„Wziąć kwaśnych jabłek, obłupiewając, w talerzyki krajać. Rzadkie potym ciasto z mąki, wina gorącego i jaja jednego zrobić, w tym jabłka maczając, prędko w tłustość wrzącą wpuszczać i tretować. Może toż [z] szyjami od raków albo wiśniami suchemi, przewarzywszy je wprzód, a w grzankę ulepem gęstym cukrowym zlepiając (aby jednak niezbyt wilgotne były), robić i także właśnie smażyć albo tretować”.

(„Moda bardzo dobra smażenia różnych konfektów”, ok. 1686 r.).

Jabłkówka z Mikołajówki

A teraz ciekawostka i kolejny staropolski specjał czyli jabłka w płynie. Chodzi o jabłkówkę z Mikołajówki. To pierwszy destylat z Lubelszczyzny wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych. Ten zbliżony do francuskiego calvadosu trunek powstaje na bazie kraśnickich jabłek.

– Jest wytwarzany drogą naturalnej fermentacji. Po destylacji leżakuje z domieszką suszonych jabłek – mówi Małgorzata Solis, która wraz z mężem zarejestrowała na wspomnianej liście już pięć produktów. W Mikołajówce koło Urzędowa uprawiano szlachetne odmiany jabłek w XIX wieku. Najprawdopodobniej wyrabiano tu także jabłecznik. Czyli tak modny dziś cydr, który może być kolejną po nalewkach specjalnością Ziemi Kraśnickiej.

Odwrócona szarlotka

W nawiązaniu do racuszków z jabłek mamy świetny przepis na odwrócą szarlotkę od pisarki Małgorzaty Kalicińskiej:
A z Bojkenów można na szybko i racuszki w cieście naleśnikowym (2 jajka mąka, mleko i ciut sody albo proszku) albo tartę Tatin – czyli odwróconą szarlotkę. Na łyżce cukru robi się karmel, gdy jeszcze jasny, układa się na patelni, na owym karmelu połówki jabłek i podlewa ciutką białego wina. Nakryć i kontrolować. Jak już karmel się skarmelizuje, jabłka karmelowe nakrywamy krążkiem maślanego ciasta w stylu croissant, albo francuskim. Patelnia powinna mieć żeliwna rączkę albo rączkę odkręcaną (mam taką). Teraz wkładamy patelnię do piekarnika żeby ciasto się upiekło, więc grzanie raczej górne, na jakieś 15 – 20 minut 170 – 180 stopni. Po wyjęciu nakrywamy wszystko talerzem szerszym niż patelnia i odwracamy do góry nogami, żeby jabłka były na wierzchu. I co tam chcecie – cukier puder, lody waniliowe. Voila!

Sałatka z buraków i jabłek

Składniki: 85 dag buraków ćwikłowych, 25 dag kwaśnych jabłek, 5 dag chrzanu cukrowego, 5 dag oleju, 5 g octu jabłkowego, 5 g soli, 4 dag cukru, szczypta pieprzu.

Wykonanie: ugotowane w skórkach buraki obrać, pokrajać w słupki. Jabłka rozdrobnić, posypać cukrem. Wymieszać z olejem, octem, przyprawami i tartym chrzanem. Sałatkę można jeść solo, ale najbardziej pasuje do dań mięsnych.

Śledzie z jabłkami

Składniki: 4 solone śledzie, 2 jabłka, 4 cebule, olej lniany świeżo tłoczony, pieprz.

Wykonanie: śledzie oczyścić, wymoczyć w mleku przez 12 godzin. Cebule i jabłka posiekać i lekko wygnieść. Śledzie pokroić na kawałki, obłożyć cebulą z jabłkami, doprawić pieprzem i obficie polać olejem. Podawać ze świeżym chlebem.

Kaczka pieczona z jabłkami

Składniki: 1,80 kg kaczki, 45 dag jabłek, 5 dag smalcu, 5 g majeranku, 2 dag soli, 1 dag cukru.

Wykonanie: oczyszczoną kaczkę natrzeć wewnątrz solą i majerankiem. Jabłka umyć, obrać i obierzyny włożyć do wnętrza tuszki. Tuszkę uformować, ułożyć grzbietem na blasze, wstawić do gorącego piekarnika i upiec. Jabłka pokroić w czwartki, oczyścić z gniazd nasiennych, oprószyć majerankiem i posolić. Włożyć do emaliowanego garnka, podlać tłuszczem spod kaczki. Dusić krótko, potrząsając naczyniem, by jabłka nie przywarły do dna. Upieczoną kaczkę podzielić na cztery części. Przy wydawaniu każdej porcji mięsa dodać porcję uduszonych jabłek. Podawać z frytkami. Do kaczki bardzo pasuje duszona żurawina.

Kiełbaski z jabłkami

Składniki: 25 dag bekonu 6 dużych kiełbasek typu metka, 75 dag ziemniaków, 2 cebule, 2 jabłka, natka pietruszki, sól, pieprz.
Wykonanie: cebule pokroić w plasterki, obrane jabłka w kostkę, ziemniaki w plasterki, bekon w kostkę, metkę ostrym nożem na kawałki. Wszystkie składniki wrzucić do garnka, zalać 300 ml wody, doprawić solą z pieprzem i posiekaną natką pietruszki. Gotować, potem dusić na bardzo wolnym ogniu przez godzinę. Na koniec mój ulubiony przepis na wątróbkę z jabłkami. Wątróbkę smaży się jak schabowe, a podaje z jabłkami smażonymi na osobnej patelni.

Wątróbka z jabłkami

Składniki: 1 kg wątróbki, 2 winne jabłka, 1 g pieprzu, 2 dag mąki, 10 dag tłuszczu mieszanego, 5 dag masła, 2 dag soli.
Wykonanie: wątróbkę przy myciu dokładnie oczyścić z krwinek, osączyć. Pokroić skośnie w plastry, oprószyć pieprzem, mąką, smażyć z obu stron na silnie rozgrzanym tłuszczu. Solić po usmażeniu. Nie dosmażać do końca. Na osobnej patelni przesmażyć jabłka. Dodać do wątróbki. Podawać z ziemniakami i cebulą duszoną.

e-Wydanie

Pozostałe informacje

W drugim meczu półfinałowym play-off Bogdanka LUK Lublin nie sprostała mistrzowi Polski Jastrzębskiemu Węglowi
ZDJĘCIA
galeria

Bogdanka LUK Lublin gorsza od JSW Jastrzębskiego Węgla. W sobotę decydujący mecz

W drugim spotkaniu półfinałowym play-off Bogdanka LUK Lublin przegrała 1:3 z mistrzem Polski JSW Jastrzębskim Węglem. Tym samym do wyłonienia finalisty potrzebny będzie trzeci mecz, w sobotę, w Jastrzębiu

Podlasie pokonało w karnych Orlęta 4:1

Podlasie strzelało karne lepiej od Orląt i zdobyło puchar

W środę rozegrany został finał Pucharu Polski w okręgu Biała Podlaska. Czwartoligowe Orlęta Spomlek mierzyły się z wyżej notowanym Podlasiem. Jak na decydujące spotkanie przystało, emocji nie zabrakło. Po 36 minutach goście prowadzili 2:0, do przerwy było 2:2, a ostatecznie trzecioligowiec wygrał po rzutach karnych 4:1.

Avia nie miała problemów z ograniem Janowianki

Znamy finalistów Pucharu Polski w okręgu Lublin. Derbów Świdnika nie będzie

W środę rozegrano półfinałowe mecze Pucharu Polski w okręgu lubelskim. Faworytami byli trzecioligowcy ze Świdnika. Avia wybrała się na spotkanie z Janowianką i bez problemów wygrała 3:0. W drugiej parze doszło do niespodzianki, bo Świdniczanka po rzutach karnych musiała uznać wyższość Górnika II Łęczna. Co ciekawe, drużyna Łukasza Gieresza przegrała konkurs jedenastek... 0:3.

Whisky w Kosmosie
Koncert
25 kwietnia 2025, 20:00

Whisky w Kosmosie

WHISKY się nie zatrzymuje w propagowaniu funk rockowej misji. Tym razem chłopaki Lubelaky zagrają w klubie w lubelskim klubie Kosmos, w najbliższy piątek (25 kwietnia).

Majówka: jak będzie kursować komunikacja miejska w Lublinie?

Majówka: jak będzie kursować komunikacja miejska w Lublinie?

Więcej kursów nad Zalew Zemborzycki, więcej kursów na Dworzec Lublin. A to dopiero początek zmian w kursowaniu komunikacji miejskiej w Lublinie na długi weekend majowy.

Od lewej marszałek Jarosław Stawiarski, dyrektor Marzena Brzezicka i Maciej Downar-Dukowicz. Na stole - miecz z późnego średniowiecza, jeden z przekazanych zabytków

Arras, miecz i księga, czyli zagraniczne prezenty dla Janowca

Zabytkowy dywan z Francji, francuski miecz z XV wieku oraz XVII-wieczna księga niemieckiego autora trafiły do Muzeum Zamek w Janowcu. Przedmioty o historycznej wartości podarował prywatny kolekcjoner - Maciej Downar-Dukowicz.

Nauka przez zabawę. Centrum Nauki Kopernik zawita do województwa lubelskiego
Naukobus

Nauka przez zabawę. Centrum Nauki Kopernik zawita do województwa lubelskiego

Uczniowie ze Szkoły Podstawowej w Strzeszkowicach Dużych już wkrótce doświadczą nauki w najciekawszej możliwej formie. 24 i 25 kwietnia odwiedzi ich Naukobus z Centrum Nauki Kopernik.

W środę (23 kwietnia) Senat zajmował się ustawą obniżającą składkę zdrowotną dla przedsiębiorców

Składka zdrowotna: Co uchwalił Senat i co zrobi prezydent?

Senat nie wniósł w środę (23 kwietnia) poprawek do ustawy obniżającej składkę zdrowotną dla przedsiębiorców od 2026 r. Zmiana wiąże się z ubytkiem wpływów ze składki do Narodowego Funduszu Zdrowia w kwocie ok. 4,6 mld zł. Według zapewnień Ministerstwa Finansów, luka zostanie pokryta z budżetu państwa.

Tony D.
Nasz patronat
30 maja 2025, 19:00

Święto bluesa w Lublinie

Wszystkich fanów elektrycznego bluesa zapraszamy w piątek (30 maja) do Dzielnicowego Domu Kultury SM „Czechów” w Lublinie. Główną atrakcją będzie występ kanadyjskiego gitarzysty, Tony D.

Radny dopytuje o realizację wyborczych obietnic prezydenta Żuka

Radny dopytuje o realizację przedwyborczych zapowiedzi prezydenta. Jest odpowiedź

Rok po wyborach samorządowych radny PiS Tomasz Gontarz zarzuca prezydentowi Lublina brak transparentności i nieskuteczności w realizacji obietnic wyborczych. W odpowiedzi magistrat przekonuje, że wszystkie deklaracje są w trakcie wdrażania. I że zaplanowano je na pięć lat.

Tysiące wiernych czeka, by pożegnać papieża Franciszka

Tysiące wiernych czeka, by pożegnać papieża Franciszka

Około 100 tysięcy osób czeka na wejście do bazyliki Świętego Piotra, by oddać hołd papieżowi Franciszkowi przed jego trumną.

Pierwszy niedźwiadek stanął w Radzyniu w kwietniu 2024 roku

Pierwszy stanął tuż przed wyborami. Czy nowa władza da szansę niedźwiadkom?

Niedźwiadek Skrzypek od wielu miesięcy czeka swoje miejsce w Radzyniu Podlaskim. Decyzja należy do Radzyńskiego Ośrodka Kultury. Szlak Radzyńskiego Niedźwiadka zapoczątkował w kwietniu ubiegłego roku Robert Mazurek, ówczesny dyrektor ROK.

Burza uszkodziła ci dom? Masz szansę na zasiłek
galeria

Burza uszkodziła ci dom? Masz szansę na zasiłek

Mieszkańcy Puław, którzy ponieśli straty w trakcie wyjątkowo silnej burzy w piątek, 18 kwietnia, mogą otrzymać finansowe wsparcie ze strony miasta. Wnioski przyjmuje Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej.

Atsu, bohaterka gry Ghost of Yōtei
film

Ghost of Yōtei: Data premiery i nowy zwiastun (wideo)

Po katanę i wakizashi sięgniemy już w październiku. A teraz możemy obejrzeć nowy zwiastun Ghost of Yōtei i psrawdzić, co będzie w edycji kolekcjonerskiej.

Historia herbu i Lublina. Przedsiębiorcze dzieciaki odwiedziły lubelskiego koziołka
ZDJĘCIA
galeria

Historia herbu i Lublina. Przedsiębiorcze dzieciaki odwiedziły lubelskiego koziołka

Poznanie lubelskich legend, skąd się wzięła koza w herbie Lublina, a także odczarowywanie kamienia nieszczęścia - lubelskie przedszkolaki odwiedziły Dom Koziołka Lubelskiego.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium