Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Lublin

13 czerwca 2020 r.
16:01

Historia Lublina. Tajemnice zwykłego biurowca z Czwartku

Autor: Zdjęcie autora agdy
15 czerwca 2020 17:00
Makieta Domu Pereca
Makieta Domu Pereca

Wzgórze Czwartek w Lublinie i ul. Szkolną zna mnóstwo osób. Otwierana w poniedziałek wystawa to korepetycje z historii tego kawałka miasta. Kto by się spodziewał, że jest tu gmach z tak niezwykłą przeszłością. Gmach, który był przystankiem na drodze lekarza, światowej klasy naukowca, który otarł się o Nobla.

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

Ośrodek "Brama Grodzka – Teatr NN" (ul. Grodzka 21) zaprasza na wystawę poświęconą Żydowskiemu Domowi Ludowemu im. I.L. Pereca na Czwartku.

- W Lublinie wielką ideą była z pewnością Jesziwa Mędrców Lublina, ale budowniczym Domu Pereca zależało też na tym, żeby zrównoważyć jesziwę, żeby pokazać światu, że żydowski Lublin to nie tylko religia, ale że istnieje tutaj również prężne życie świeckie. W jakimś sensie wzorem dla budowniczym Domu Pereca był Dom Żołnierza – nowoczesny gmach, który może pomieścić wiele organizacji i instytucji o zasadniczo świeckim charakterze – mówi Piotr Nazaruk, który dla Ośrodka „Brama Grodzka-Teatr NN” przygotował wystawę o budynku z Czwartku.

1937

Otwarcie Domu Pereca, który zaczęto wznosić w 1937 roku planowano na początek września 1939 roku. Budynek przetrwał wojnę w stanie niemal surowym. Okresowo działała tu kuchnia społeczna czy szpital epidemiczny. Po wyzwoleniu Lublina Komitet Żydowski założył noclegownię, siedzibę miała Żydowska Szkoła Powszechna. W 1951 roku dom stał się własnością ministerstwa rolnictwa. Od tamtej pory mieści w sobie ważne instytucje związane z ochroną zdrowia publicznego.

Choć dom zmienił adres – z ul. Czwartek 4 na ul. Szkolną 16, bo cała dzielnica bardzo się przez ten czas zmieniła – nadal istnieje. Dziś jest tu siedziba Narodowego Funduszu Zdrowia.

- Z mojej perspektywy to jeden z najciekawszych budynków w Lublinie. Pod względem architektonicznym była to bardzo dobrze zaprojektowana modernistyczna bryła, dzieło zasłużonego lubelskiego architekta Henryka Bekkera, która z czasem padła niestety ofiarą późniejszych architektów. Przygotowując wystawę, położyliśmy z Agnieszką Wiśniewską duży nacisk na odtworzenie pierwotnego piękna tego budynku. Pokazujemy jego przedwojenny projekt, szereg zdjęć z budowy i przede wszystkim model przygotowany przez prof. Jerzego Montusiewicza i dr. Marcina Barszcza z Politechniki Lubelskiej – dodaje Nazaruk.

Pytany czy przedwojenna idea żydowskiej, lewicującej społeczności Lublina przetrwała do naszych czasów, czy we współczesnym  mieście można znaleźć inicjatywy, które wytłumaczą przedwojenny pomysł mówi, że mamy wiele centrów kultury, większych i mniejszych inicjatyw, jak chociażby Punkt Kultury Szymona Pietrasiewicza, które starają się angażować lokalną społeczność, często wykluczoną społecznie czy ekonomicznie.

2020

- Wszystkie te inicjatywy różni jednak od Domu Pereca skala. Ten gmach był budowany za prawdziwą fortunę zbieraną przez setki wolontariuszy w Polsce i na świecie. Poza tym znacznie większa była też skala ideologiczna, postulaty socjalistycznie były wtedy nie tylko bardzo żywe, ale też wyrastały na gruncie potwornej biedy materialnej, a często też duchowej, braku wykształcenia, perspektyw, dyskryminacji i konfliktów etnicznych i religijnych. Kiedy patrzę na plany Domu Pereca i widzę na nim łaźnię z natryskami i przebieralnią, myślę o tych wszystkich dzieciach z dusznych mieszkań na Podzamczu, które kąpać mogły się co najwyżej w Czechówce. Dom Pereca miał naprawdę odmienić ich życie i cieszę się, że w naszym względnym dobrobycie aż takie wydźwignięcie nie jest już chyba dzisiaj potrzebne, a na pewno nie na taką skalę – tłumaczy autor otwieranej 15 czerwca wystawy.

1959

W historii budynku jest okres, gdy mieścił się tu Instytut Medycyny Pracy i Higieny Wsi im. Witolda Chodźki. To dzisiejszy Instytut Medycyny Wsi. Przełom lat 50. i 60. ubiegłego wieku to także czas, gdy z instytutem był związany Wolf Szmuness. Pracował w ówczesnym zakładzie chorób odzwierzęcych IMPiHW.

Wolf Szmuness pochodził z Warszawy, studiował medycynę we Włoszech, ale wrócił do rodziny gdy wybuchła wojna. Trafił do Rosji a potem na Syberię jako więzień. Studiował w Tomsku i Charkowie, był epidemiologiem. W 1959 roku, jako repatriant z córką i żoną przyjechał do Lublina. Zamieszkał w prowizorycznym mieszkaniu w... Domu Pereca.

Dlaczego Lublin powinien pamiętać o dawnym pracowniku Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, Akademii Medycznej (prowadził zajęcia z epidemiologii i obronił habilitację) i Wojewódzkiego Ośrodka Matki i Dziecka?

- Sławę zyskał w Nowym Jorku, kiedy podjął się przeprowadzenia testów szczepionki przeciwko wirusowi hepatitis B powodującego wirusowe zapalenie wątroby typu B. I kiedy mówię o sławie, mam na myśli naprawdę sławę. Dziennikarzy „Playboya” dobijających się do jego drzwi, setki audycji telewizyjnych i radiowych. Jego dawny współpracownik Edward Harley, tak opowiadał mi o roli Szmunessa w walce z WZW B: Trudno podsumować to w kilku słowach, ale wkład Wolfa w prewencję i eradykację (całkowite wyleczenie - red.) tej często śmiertelnie niebezpiecznej choroby jest bardzo doniosły. Bez niego upowszechnienie szczepionki zajęłoby jeszcze wiele lat. Szmuness wykazał, że hepatitis B może być przenoszony nie tylko na przykład przez transfuzję krwi czy igły, ale również drogą płciową. Jako pierwszy pokazał także, że wirusy mogą powodować raka i w związku z tym szczepionka przeciwko hepatitis B stała się pierwszą chroniącą przed nowotworami. Jego nieskazitelny wręcz projekt testów tej szczepionki przyczynił się nie tylko do sukcesu samych prób, ale stał się także klasycznym modelem każdej ze szkół epidemiologii i zdrowia publicznego – cytuje Piotr Nazaruk swojego rozmówcę.

Kiedy jeszcze w Lublinie Szmuness pracował nad swoją habilitacją, opracowywał dziesiątki tysięcy wywiadów epidemiologicznych, nauczył się pracować z olbrzymimi ilościami danych. - Jestem przekonany, był to jeden z powodów jego późniejszego sukcesu w USA - dodaje.

Wolf Szmuness był związany z Lublinem około 10 lat.

- W 1968 roku usłyszał, że może sprzedawać lody. Stało się jasne, że to koniec i nie uda mu się uniknąć wyjazdu. Kariera, zasługi i prace naukowe straciły wówczas znaczenie, a z całego dorobku zostawały walizka i bilet w jedną stronę – dodaje Piotr Nazaruk, który intrygującej postaci epidemiologa poświęcił artykuł „Alchemik” na blogu Ośrodka (www.teatrnn.pl).

Otwarcie wystawy o budynku, który splata historię miasta, ideały i niezwykłe życiorysy  o godz. 17. 

Wolf Szmuness w swoim nowojorskim laboratorium w New York Blood Center (fot. Donna Harley, ze zbiorów autorki)
e-Wydanie

Pozostałe informacje

IMGW wydaje alert pogodowy. Czeka nas powtórka z piątku?
ALERT POGODOWY

IMGW wydaje alert pogodowy. Czeka nas powtórka z piątku?

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał ostrzeżenie pierwszego stopnia dotyczące burz. Możliwy jest także grad. Czy możemy spodziewać się powtórki z ubiegłego tygodnia?

SUV czy crossover: co wybrać?

SUV czy crossover: co wybrać?

Crossover czy SUV: co wybrać? W tym artykule przyjrzymy się obu typom pojazdów i określimy, który z nich najlepiej odpowiada Twoim potrzebom.

How to choose the perfect BFW Pump for your business from SNT Slovakia s.r.o

How to choose the perfect BFW Pump for your business from SNT Slovakia s.r.o

Pumping equipment plays a key role in ensuring the smooth operation of industrial, construction, and agricultural enterprises. Its efficiency depends on the productivity of production processes, the level of electricity consumption, and maintenance costs. Choosing the right pump allows you to reduce operating costs, increase the reliability of the system, and improve the overall efficiency of the enterprise.The main criteria for choosing a pump include performance, energy efficiency, type of pumped medium, and equipment maintainability. In this article, we will consider different types of BFW pumps, their features, and current trends in the field of pumping equipment.

Sobota dniem żałoby narodowej? Taka jest wola prezydenta
kraj świat

Sobota dniem żałoby narodowej? Taka jest wola prezydenta

Prezydent RP, Andrzej Duda, chce żeby dzień pogrzebu papieża Franciszka, czyli najbliższa sobota, 26 kwietnia, była w Polsce dniem żałoby narodowej. Informację przekazał Wojciech Kolarski, sekretarz stanu w kancelarii prezydenta.

Wtorek na Dzielni: Węglin się rozbudowuje
WTOREK NA DZIELNI
film

Wtorek na Dzielni: Węglin się rozbudowuje

Węglin Południowy i Północny to dziś jedne z najdynamiczniej rozwijających się obszarów Lublina. Wzmożona zabudowa mieszkaniowa, nowe drogi, remonty i planowane ścieżki rowerowe pokazują, jak szybko zmienia się ta część miasta. Zarysowane są także konkretne plany inwestycyjne na najbliższe lata, obejmujące zarówno infrastrukturę, jak i zieleń miejską. O tym wszystkim w dzisiejszym odcinku naszego cyklu „Wtorek na Dzielni”. Jak zwykle oglądajcie nas na www.dziennikwschodni.pl oraz na kanale YouTube Dziennika Wschodniego.

Wysokie wygrane na Lubelszczyźnie!

Wysokie wygrane na Lubelszczyźnie!

Ponad 460 tysięcy złotych w Mini Lotto i 40 tysięcy w Multi Multi Plus – szczęście uśmiechnęło się do graczy z Tarnogrodu i Lublina.

Jak zadbać o swój wizerunek, by skutecznie budować autorytet i zwiększać sprzedaż?

Jak zadbać o swój wizerunek, by skutecznie budować autorytet i zwiększać sprzedaż?

Twoja reputacja w sieci ma ogromne znaczenie – to od niej często zależy, czy potencjalny klient wybierze właśnie Twoją firmę. Obecność online to coś więcej niż wizytówka – to fundament zaufania i profesjonalnego wizerunku. Spójna i dobrze zaplanowana strategia internetowa może przyciągnąć nowych klientów i wyróżnić Cię na tle konkurencji.

Wizualizacja Galerii Lwowskiej w miejscu po dawnym Tesco

Nowe życie po dawnym Tesco: Galeria Lwowska na horyzoncie

Po latach niepewności i spekulacji w Chełmie szykuje się długo oczekiwana przemiana. W miejscu dawnego Tesco przy ul. Lwowskiej 24 powstanie nowoczesne centrum handlowe – Galeria Lwowska.

Razem dla planety, czyli jak ciekawie można mówić o cieple

Razem dla planety, czyli jak ciekawie można mówić o cieple

Chociaż nie ma materialnej formy, jest wśród nas. Chociaż nie można zobaczyć go gołym okiem -możemy go poczuć. Chociaż łatwo go opisać – potrafi pobudzić kreatywność. Ciepło, bo to właśnie o nim mowa, towarzyszy ludziom już od setek tysięcy lat. W Lublinie dostarczane przez Lubelskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, nie tylko ogrzewa… ale i jest częścią ogólnopolskich projektów edukacyjnych.

Skup nieruchomości za gotówkę – dla kogo to dobre rozwiązanie?

Skup nieruchomości za gotówkę – dla kogo to dobre rozwiązanie?

Sprzedaż mieszkania w krótkim czasie jest aktualnie trudnym do zrealizowania zadaniem. Zależy od tego wiele czynników. Skup nieruchomości za gotówkę to usługa skierowana do właścicieli mieszkań, domów, działek lub lokali użytkowych, którzy chcą sprzedać swoją nieruchomość szybko i bez zbędnych formalności.

Kiedy pogrzeb Franciszka? Jest decyzja kardynałów
Watykan
galeria

Kiedy pogrzeb Franciszka? Jest decyzja kardynałów

Dzisiaj o godz. 9 w Auli Synodu w Watykanie rozpoczęła się kongregacja generalna kardynałów związane ze śmiercią papieża Franciszka. W jej trakcie zapadnie kilka ważnych decyzji, w tym data pogrzebu Jorge Mario Bergoglio. Właśnie ją podali.

Pavol Stano (Górnik Łęczna): Wygraliśmy z bardzo niewygodnym przeciwnikiem

Pavol Stano (Górnik Łęczna): Wygraliśmy z bardzo niewygodnym przeciwnikiem

Górnik Łęczna w Lany Poniedziałek pokonał u siebie Chrobrego Głogów i odniósł piąte zwycięstwo z rzędu. O tym, że trzy punkty zostały w Łęcznej zadecydowała piękna bramka Fryderyka Janaszka. Jak spotkanie podsumowali szkoleniowcy obu drużyn?

Czy naprawdę znasz Ziemię? A swoją małą ojczyznę? Sprawdź się w naszym quizie na Dzień Ziemi
QUIZ

Czy naprawdę znasz Ziemię? A swoją małą ojczyznę? Sprawdź się w naszym quizie na Dzień Ziemi

Co roku, 22 kwietnia, obchodzimy Dzień Ziemi – święto planety, która przez cały rok cierpliwie znosi nasze dobre chęci, złe nawyki i niekończące się emisje. A skoro już jesteśmy w nastroju do dbania o Ziemię, warto sprawdzić, ile tak naprawdę o niej wiemy.

Pirat na elektrycznej hulajnodze potrącił dziecko. Rozpoznajesz go?

Pirat na elektrycznej hulajnodze potrącił dziecko. Rozpoznajesz go?

Policjanci od piątku szukają mężczyzny, który 18 kwietnia w Lublinie potrącił trzynastolatkę. Dziewczynka trafiła do szpitala. Sprawca zdarzenia uciekł nie udzielając jej pomocy.

Świeże smoothies. W czym je przechowywać?

Świeże smoothies. W czym je przechowywać?

Lubisz sięgać po smaczne, a jednocześnie zdrowe napoje, jakimi są smoothie? Powinieneś wiedzieć, że istotne jest nie tylko to, z jakich składników zostały przygotowane, ale również to, jak i w czym są przechowywane. Co powinieneś do tego wykorzystać?

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium

Ogłoszenia

Najnowsze · Promowane
Budownictwo -> Materiały -> Sprzedam

rurakom

ZAMOŚĆ

139,00 zł

Budownictwo -> Materiały -> Sprzedam

kształtki

ZAMOŚĆ

9,00 zł

Budownictwo -> Materiały -> Sprzedam

rurakom

ZAMOŚĆ

175,00 zł

Budownictwo -> Materiały -> Sprzedam

kolkom

ZAMOŚĆ

117,00 zł

Budownictwo -> Materiały -> Sprzedam

kolkom

ZAMOŚĆ

73,00 zł

Komunikaty