Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Magazyn

18 stycznia 2007 r.
15:41
Edytuj ten wpis

Puderniczka i Jesziwa

0 0 A A

Jest srebrna i nieduża. W środku resztki pudru i zatarta dedykacja: Od J.M. 5 III 1939.

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować
Henryka dostała ją od Hajki, kiedy sołtys Sadowski z Głuska prowadził żydowską dziewczynę do kozy. Wyszeptała: Henia, proszę, przechowaj to. Rano do aresztu przyszedł granatowy policjant; Polak. Zaprowadził Hajkę, jej siostrę Hankę i ich matkę na kirkut. Wyjął pistolet i zastrzelił. Srebrna puderniczka leżała w szafie Henryki Grochowskiej 55 lat. Teraz zaniesie ją do Jesziwy.

Zaniesie, bo przeczytała w Dzienniku, że na ulicy Lubartowskiej w Lublinie znów będzie synagoga. A w podziemiach Jesziwy, największej przedwojennej wyższej szkoły talmudycznej na świecie, będzie muzeum.
- Zaraz przypomniała mi się srebrna puderniczka od Hajki. Trzymałam ją jak skarb - mówi Henryka Grochowska i podchodzi do biblioteczki. Wyciąga zawiniątko: kilka srebrnych widelców i malutka puderniczka.

Hajka od cebularzy

- Widelce dostałam w '42 od Żydów w Głusku. Tych, co uciekli do lasu przed wywózką na lubelskie getto. Za chleb - opowiada. - Ile ja wtedy miałam lat? Może 13. Z Hajką Furtak chodziłam do szkoły powszechnej. To była moja kochana przyjaciółka - ciągnie Grochowska.
Rodzice Hajki mieli w Głusku piekarnię i sklep.
- Najlepsze były gorące cebularze. Z białego ciasta. Na placek kładli plasterki cebuli, sypali makiem i układali w chlebowym piecu. Na skraju. Zajadałyśmy się z Hajką. Te cebularze, to proszę pana pamiętam do dziś. minęło pół wieku, a zapach został.
Listopad '42: Niemcy wyłapali Żydów z Głuska i zawieźli do getta w Lublinie. Rodzinie Hajki udało się uciec do lasu.
- Coś podkusiło ojca Hajki, żeby podejść do domu. Zajrzał do piekarni. Serce nie wytrzymało. Umarł. Hajka czekał na ojca. Nie wracał. Wyrwała się z siostrą Hanką i matką do domu. Przez drzwi zobaczyły martwego ojca. Z szoku wybiegły na ulicę. Wtedy zobaczył je sołtys Sadowski i zabrał do kozy - Grochowska pobiegła za nimi. Hajka wyciągnęła puderniczkę i wyszeptała: Przechowaj to, proszę, bo nie wiem, co będzie jutro.

Nie ma Żydów, jest Jesziwa

Nazajutrz sołtys Sadowski zadzwonił po granatowego policjanta; też Polaka. Ten wyprowadził Hajkę, Hankę i jej matkę z aresztu. Może rzucił szorstkim głosem: Idziemy!
- Wziął biedną Hajkę, Hanię, matkę ich i wyprowadził na kirkut. Wyjął pistolet. Zastrzelił po kolei - mówi Grochowska. - Jak bezpańskie psy. Taki to koniec historii - dodaje wzruszona Henryka. - Jak przeczytałam, że Jesziwę na Lubartowskiej otwierają, że tam niby muzeum Żydów ma być, to sobie pomyślałam, że pamiątkę po Hajerce oddam na dar.
Nie ma już w Lublinie synagogi "Maharszal szul" z 1567 roku.
Nie ma stojącej obok niej małej bożnicy, ani uczelni talmudycznej, domu gminy, rzeźni i cechowych bożniczek.
Nie ma synagogi Abrahama Heilperna, ani synagogi Saula Wahla.
Nie ma klojz cadyka Jakuba Icchoka Horowitza, zwanego Widzącym z Lublina.
Nie ma klojz cadyka Lejba Eigera, zwanego Płaczącym cadykiem.
Jest tylko malutka bożniczka Bractwa Tragarzy Zwłok przy Lubartowskiej 10 zbudowana w 1889 r. Od 20 lat pełni ona funkcję Izby Pamięci Żydów z Lublina. Są dawne fotografie, przedmioty historyczne oraz tablica pamięci Polaków, którzy nieśli pomoc Żydom w czasie okupacji niemieckiej. Ale nie ma w niej modłów, bo nie ma 10 Żydów, żeby się modlić.

Największa na świecie Jesziwa

Jest Jesziwa - wyższa szkoła talmudyczna dla nieżonatych studentów - przy Lubartowskiej 58. Po skończeniu chederu umożliwiała chłopcom w wieku 13 lat kontynuację nauki. Po ukończeniu Jesziwy niektórzy otrzymywali smichę, która uprawniała do objęcia stanowiska rabina.
Lubelska Szkoła Mędrców była największą przedwojenną Jesziwą na świecie.
Rabin Majer Szapiro, założyciel, nie doczekał dnia opuszczenia uczelni przez pierwszych absolwentów. 23 października 1933 r. wieczorem poczuł się źle. Wezwany lekarz postawił diagnozę: angina, a stan zdrowia chorego pogarszał się z każdym dniem.
"O godz. 2 w nocy - napisał we wspomnieniach z 27 października Hilel Seidman - rabin każe się przenieść do wielkiej sali przyjęć Uczelni. Zauważywszy płaczącą małżonkę pyta się: Czemu płaczesz, wszak teraz rozpoczyna się prawdziwa radość! Następnie każe uczniom wypić "Lechajim" (Na zdrowie) i tańczyć. Ostatnimi wysiłkami woli uczniowie starają się spełnić życzenie rabina, a on porusza w takt martwiejącą ręką. Pojedynczo uczniowie usuwają się i wybiegają do bożnicy odmawiać psalmy i błagać Boga o ratunek dla ukochanego Nauczyciela. Odgłosy płaczu i zawodzeń dotarły do pokoju konającego rabina. Przywołuje jednego z uczniów i nakazuje: Tylko radośnie...
Takie były ostatnie słowa twórcy Jesziwy.

Jedna karta Talmudu

W 1923 r. Meir Szapiro zapoczątkował codzienne studiowanie jednej karty Talmudu.
Takie studiowanie trwało 2711 dni; ponad 7 lat.
Pierwsze zakończenie cyklu odbyło się w Jeszywas Chachmej Lublin w 1930 r.
Nikt wtedy nie przypuszczał, że w 75 lat później, w tym samym miejscu, na zakończenie 11 cyklu czytania Talmudu, do Lublina zjadą się chasydzi z całego świata. W tym David Singer, kultywujący w nowojorskim Brooklynie tradycje chasydów z Bobowej i główny rabin w Polsce, Michael Schudrich.
Po roku od tamtego zdarzenia dziś w budynku Jesziwy trwa gorączkowy remont.
- Musimy zdążyć na 11 lutego, kiedy do Lublina przyjadą rodziny tych, co tu studiowali. W tym prof. Enker, rektor uniwersytetu Bar Ilan w Tel-Awiwie, kuzyn rabina Yehudy Meir Szapiro, założyciela lubelskiej Jesziwy - wylicza Jan Gebert ze Związku Gmin Wyznaniowych Żydów RP.

Pamiątka po Hajce
11 lutego synagoga, znajdująca się w budynku Jesziwy, zostanie otwarta. Zaśpiewa Joseph Malowany, jeden z najsłynniejszych kantorów na świecie. Będą spotkania, wykłady i dyskusja co dalej z Jesziwą.
- W jej podziemiach chcemy otworzyć muzeum. Będzie izba Widzącego z Lublina. Będziemy zbierali okruchy po świecie, którego nie ma - mówi Gebert, który wczoraj przyjechał do Lublina, żeby za pośrednictwem Dziennika Wschodniego spotkać się z Henryką Grochowską. Żeby dotknąć pamiątki po Hajce.
Pani Henryka przekazała ją do muzeum.

Pozostałe informacje

Podlasie w końcówce jednak pokonało Świdniczankę

Szalona końcówka. Świdniczanka tylko przez 23 sekundy cieszyła się z remisu w derbach z Podlasiem

Po raz enty mają czego żałować piłkarze Świdniczanki. Po kwadransie meczu z Podlasiem mogli prowadzić 2:0, ale zmarnowali nawet rzut karny. Efekt? Po dramatycznej końcówce przegrali 1:2, a to była dla nich już szósta z rzędu porażka. Rywale z Białej Podlaskiej przełamali się za to na wyjazdach, bo wygrali drugie takie spotkanie w tym sezonie. Poprzednie 21 sierpnia w Chełmie.

Honoris causa na UMCS-ie. Nie każdemu podoba się decyzja uczelni

Honoris causa na UMCS-ie. Nie każdemu podoba się decyzja uczelni

Już w najbliższy poniedziałek (25.11) UMCS wręczy tytuły doktora honoris causa Anne Applebaum, Agnieszce Holland i Oldze Tokarczuk. Wcześniej odbędzie się jednak pikieta środowisk, którym ta decyzja nie przypadła do gustu.

Krew na medal – zasłużeni dawcy zostali docenieni
ZDJĘCIA
galeria

Krew na medal – zasłużeni dawcy zostali docenieni

W tym roku oddali ponad 71 tys. donacji, zapewniając bezcenny ratunek dla chorych osób. Dzisiaj, Ci najbardziej zaangażowani krwiodawcy, zostali nagrodzeni.

Zatrzymany został 19-latek

„Funkcjonariusz Interpolu" wyłudził 200 tys. zł. W sprawie został zatrzymany 19-latek

69-latek miał pomóc w akcji zwalczania oszustów, ale niestety, sam padł ich ofiarą. W sprawie został zatrzymany młody mężczyzna z okolic Puław.

Trener Motoru Lublin: Piłkarze nie zakochali się w idei wyniku, tylko w idei pracy i procesu treningowego

Trener Motoru Lublin: Piłkarze nie zakochali się w idei wyniku, tylko w idei pracy i procesu treningowego

W piątkowy wieczór piłkarze Motoru cieszyli się z trzeciego zwycięstwa z rzędu. Tym razem pokonali na wyjeździe Zagłębie Lubin 2:1. Jak spotkanie oceniają trenerzy obu ekip?

Terytorialsi na miejscu powodzi - trwa walka z czasem
galeria

Terytorialsi na miejscu powodzi - trwa walka z czasem

150 lubelskich terytorialsów każdego dnia wspiera powodzian. Pracy nie brakuje, a akcja będzie prowadzona do odwołania.

Koalicja Obywatelska zdecydowała. Poznaliśmy kolejnego kandydata na prezydenta

Koalicja Obywatelska zdecydowała. Poznaliśmy kolejnego kandydata na prezydenta

Rafał Trzaskowski będzie reprezentował Koalicję Obywatelską w wyborach na prezydenta w przyszłym roku. Zdecydowanie pokonał swojego politycznego kolegę.

Sylwia Matuszczyk (z piłką) zaliczy kolejny wielki turniej

Reprezentacja Polski piłkarek ręcznych rozegra ostatnie sparingi przed mistrzostwami Europy

Na ostatniego przeciwnika przed startem imprezy, która zadecyduje o przyszłości Arne Senstada wybrano Szwecję. Mecz z drużyną Trzech Koron odbędą się w sobotę Ystad i w niedzielę w Lund.

Coraz bliżej święta… zrobiłeś już ciasto na piernik?
DZIENNIK ZE SMAKIEM
film

Coraz bliżej święta… zrobiłeś już ciasto na piernik?

Wprawdzie do świąt Bożego Narodzenia pozostał jeszcze miesiąc, ale to ostatni dzwonek, by przygotować najpopularniejsze świąteczne ciasto – piernik oraz pyszne pierniczki.

Pląsy w Trzydziestce
foto
galeria

Pląsy w Trzydziestce

Popularna trzydziestka, co weekend przyciąga tłumy spragnionych dobrej muzyki i zabawy. Impreza odbywa się na trzech parkietach. Jeśli chcecie poczuć atmosferę klubu 30, to zapraszamy do obejrzenia naszej fotogalerii. Zobaczcie, jak się bawi Lublin!

Promują sztuki piękne w regionie, teraz obchodzą jubileusz
ZDJĘCIA
galeria

Promują sztuki piękne w regionie, teraz obchodzą jubileusz

Lubelskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych obchodziło swoje 60-lecie w wyjątkowy sposób. W piątek, 22 listopada, w Galerii TPSP „Przy Bramie” odbyła się jubileuszowa wystawa, która zgromadziła członków i sympatyków towarzystwa, artystów oraz mieszkańców Lublina.

Paweł Żyra i jego koledzy w sobotę zagrają u siebie z GKS Tychy

Górnik Łęczna kontra GKS Tychy czyli pojedynek specjalistów od remisów

Górnik Łęczna rozpoczyna ostatnią serie gier w tym roku kalendarzowym. Po w rozgrywkach spowodowaną meczami reprezentacji narodowych zielono-czarni podejmą w sobotę na swoim stadionie GKS Tychy. Początek meczu zaplanowano na godzinę 17.30

Różowe skrzyneczki pojawiły się na UP

Różowe skrzyneczki pojawiły się na UP

To forma wsparcia przede wszystkim dla osób w trudnej sytuacji materialnej. Każdy może skorzystać i każdy może pomóc.

Aleksandra Stanacev to jedna z liderek Polskiego Cukru AZS UMCS

Polski Cukier AZS UMCS kontra Ślęza Wrocław. Wrogiem może być zmęczenie

W sobotę Polski Cukier AZS UMCS Lublin zagra we Wrocławiu z miejscową Ślęzą. Spotkanie rozpocznie się o godz. 16, a transmisję będzie można obejrzeć na portalu emocje.tv.

Laureaci czołowych pozycji w tegorocznej edycji rankingu „Liderzy Zarządzania” podczas gali ogłoszenia wyników. Odbyła się w czwartek w łódzkim Teatrze Scena Monopolis

Ranking najlepiej zarządzanych szpitali. W czołówce placówki z naszego regionu

Szpitale z Zamościa, Puław, Łęcznej i Radecznicy znalazły się wśród wyróżnionych w tegorocznej edycji rankingu Liderzy Zarządzania organizowanym przez BFF Banking Group.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium