Rozmowa z dr n. med. Anną Mika, kierownik Terenowego Oddziału w Zamościu Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Lublinie.
• Pani doktor, czy krwi rzeczywiście jest zawsze „jak na lekarstwo”?
– Z reguły tak. Sporadycznie zdarzają się okresy, kiedy mamy nadmiar składników krwi przeznaczonych do lecznictwa. Tak było w kwietniu tego roku, a także w okresie epidemicznym.
• Z czego te nadmiary wynikały?
– W czasie walki z koronawirusem niektóre oddziały były zamknięte, nie przyjmowały pacjentów. Wiele z nich przekształcono na oddziały covidowe. Nie były więc wykonywane zabiegi planowe. A krwiodawcy nadal się zgłaszali i to dość licznie. To z kolei wynikało z faktu, że wiele osób po przebytym zakażeniu wirusem SARS-CoV 2 chciało pomóc chorym na covid, oddając np. osocze.
• Czy w takim razie jakaś część oddanej krwi się w tym czasie marnowała?
– Racjonalnie prowadzona gospodarka składnikami krwi ogranicza do minimum zniszczenia składników krwi. Koncentrat Krwinek Czerwonych, który jest wytwarzany z krwi pełnej pobranej od dawcy, zachowuje ważność 42 dni. Więc rozważne gospodarowanie zapasami sprawiło, że pobrana krew była w całości wykorzystywana. Jeśli to Zamość dysponował nadwyżkami KKC z danej grupy i nie spływały do nas zamówienia ze szpitali na naszym terenie, wysyłaliśmy ją do RCKiK do Lublina, skąd była przekazywana potrzebującym pacjentom.
• Krew jest w medycynie naprawdę niezbędna? Niczym się jej zastąpić nie da?
– Nie. Na obecnym etapie nie ma możliwości otrzymania komórek krwi żadną metodą syntezy chemicznej, a nie można ich niczym zastąpić. Bez Koncentratu Krwinek Czerwonych, Koncentratu Krwinek Płytkowych i Osocza Świeżo Mrożonego nie da się przeprowadzić żadnego zabiegu chirurgicznego. Krew jest potrzebna przy przeszczepach narządów, dla pacjentów z chorobami hematologicznymi, niedokrwistością, dla ofiar wypadków, dla pacjentów leczonych przeciwnowotworowo, a także np. przy powikłaniach porodowych. Wielu chorobom towarzyszy niedobór składników krwi lub nie spełniają one swoich funkcji prawidłowo.
• A krwi jest wystarczająco dużo czy może jej brakuje?
– Od początku maja borykamy się z problemem ciągłości zabezpieczenia pacjentów w składniki krwi. Zwolniony do użycia Koncentrat Krwinek Czerwonych jest od razu przekazywany do szpitali, nie mamy zapasów tego składnika. To dotyczy wszystkich grup krwi, szczególnie RH (-) ujemnych, poza AB Rh+ i AB Rh -. Osobom z tymi grupami krwi proponujemy oddanie osocza metodą plazmaferezy oraz Koncentratu Krwinek Płytkowych metodą automatyczną lub też prosimy o zgłoszenie się do oddania krwi pełnej w późniejszym terminie. Informacje o stanach i brakujących składnikach krwi w danej grupie można znaleźć na stronie internetowej RCKiK Lublin.
• Gdzie i kiedy można oddać krew?
– Terenowy Oddział w Zamościu zaprasza krwiodawców od poniedziałku do piątku w godzinach 7-13. Średnio sześć razy w miesiącu bierzemy też udział w akcjach terenowych. W każdy pierwszy wtorek miesiąca jesteśmy w Hrubieszowie, w każdy pierwszy czwartek w Krasnymstawie, a w każdy trzeci czwartek w Biłgoraju. Często też organizowane są akcje w niedziele, jak np. ta ostatnia w Żdanowie.
• Kto może być krwiodawcą?
– Każdy pełnoletni, zdrowy człowiek, który nie chorował na wirusowe zapalenie wątroby, nie choruje na żadną chorobę przewlekłą, nowotworową, który nie przechodził zawału, udaru czy cukrzycy, który nie cierpi na nadciśnienie, nie przechodzi aktualnie żadnej infekcji, nie przyjmuje żadnych leków, w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie wykonano u niego zabiegów chirurgicznych, akupunktury, tatuaży itp., nigdy nie przyjmował narkotyków itd. Tyle na temat swojego stanu zdrowia wie właściwie każdy. Ale już w momencie zgłoszenia, po wstępnej analizie krwi, wywiadzie lekarskim, badaniu przedmiotowym może się okazać, że dana osoba w tym momencie nie zostanie zakwalifikowana do donacji. Taki dawca nie jest jednak pozostawiany sam sobie. Uzyskuje informacje i wskazania od lekarza kwalifikującego. Jeśli jest potrzeba, pobieramy próbki krwi na kontrolne badania, a jeśli one nadal wskazują na nieprawidłowości - lekarz kwalifikujący kieruje taką osobę do lekarza POZ lub lekarza specjalisty.
• A jakie są korzyści wynikające z krwiodawstwa?
– Oddawanie krwi jest bezpieczne, nie powodując żadnego negatywnego wpływu na organizm dawcy, który szybko uzupełnia oddaną krew. Całkowita regeneracja krwinek czerwonych następuje po miesiącu. Natomiast są inne „bonusy”. Np. po trzech donacjach krwiodawca może otrzymać zaświadczenie, które daje mu 33-procentową zniżkę na przejazdy koleją. Za oddanie krwi przysługują dwa dni wolne od pracy. No i są też ulgi podatkowe. Poza tym okresowo RCKiK przygotowuje dla krwiodawców różne upominki, a 23 maja rusza kolejna edycja programu lojalnościowego pod hasłem „Każda kropla jest cenna”. Za każdą donację krwiodawca otrzyma punkty, może je potem sumować i w zależności od ich liczby wybrać sobie nagrodę. To będą różne gadżety, np. zestawy gry, T-shirty, torby, plecaki, parasole czy kubki, opatrzone odpowiednim logo. Dodam też, że od 20 maja br. osoby zgłaszające się do oddania krwi i jej składników do oddziału w Zamościu będą zwolnione z opłat parkingowych przy Szpitalu im. Papieża Jana Pawła II.
• Warto oddawać krew?
– Tak, ja sama to robię. I pamiętam dokładnie moją pierwszą donację. Naprawdę czułam radość wynikającą ze świadomości, że być może już niedługo moja krew uratuje komuś życie. Nie jednej osobie lecz trzem pacjentom, ponieważ z krwi pełnej pobranej od dawcy wytwarzamy trzy różne składniki krwi. Naprawdę warto i trzeba pomagać. Zapraszam do grona honorowych dawców krwi.
Harmonogram najbliższych terenowych akcji poboru krwi
2022.05.16
LUBLIN, pod Chatką Żaka
godziny rejestracji: 09:00 - 13:00
2022.05.17
LUBLIN, ul. Łopacińskiego, Parking pożarowy KUL
godziny rejestracji: 09:00 - 13:00
2022.05.17
OPOLE LUBELSKIE, ul.Lubelska 4, pod Urzędem Miasta
godziny rejestracji: 09:00 - 13:00
2022.05.19
BIŁGORAJ, ul. Kościuszki 94, Starostwo Powiatowe
godziny rejestracji: 08:30 - 12:00
2022.05.20
LUBLIN, ul. Diamentowa 2, ROPS
godziny rejestracji: 09:00 - 13:00
2022.05.21
HORYNIEC ZDRÓJ, ul. Zdrojowa 14A, Amfiteatr
godziny rejestracji: 09:00 - 13:00