Sprawdziliśmy kto, kiedy i jak długo otrzymywać będzie gotówkę z projektu 500+. Wypełnione wnioski o wypłatę świadczenia będzie można składać od 1 kwietnia
Kto otrzyma świadczenie?
500 zł będzie wypłacane rodzicom lub opiekunom na każde dziecko do momentu osiągnięcia przez nie 18. roku życia. W przypadku świadczenia na pierwsze dziecko obowiązywać będzie jednak kryterium dochodowe 800 zł (w przypadku dzieci niepełnosprawnych - 1200 zł).
Świadczenie na dzieci niepełnosprawne wypłacane będzie do ukończenia przez nie 25. roku życia. Dodatkowo, wliczane też będą dzieci, które ukończyły 25. rok życia, legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, w sytuacjach gdy w związku z nią przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna.
W tym miejscu ważna uwaga: kryterium dochodowe ma być zmieniane. Pierwsza weryfikacja planowana jest na 1 października 2019 r. Zmieniana może zostać także kwota samego świadczenia, która Rada Ministrów może podnosić w oparciu o wskaźniki wzrostu inflacji.
Dostanie mama albo tata
Świadczenie pobierać będą rodzice (jeśli dziećmi opiekują się oboje rodzice świadczenie otrzyma tylko jedno z nich), opiekunowie prawni lub opiekunowie faktyczni dziecka. Jeśli rodzice są po rozwodzie lub mieszkają oddzielnie pieniądze otrzyma to, które z dzieckiem zamieszkuje i na którego utrzymaniu dziecko się znajduje. Ta sama zasada dotyczy też tzw. rodzin patchworkowych. Jeżeli rodzina obok dzieci z poprzednich związków posiadać będzie jeszcze wspólne dziecko, do składu rodziny wliczane będą wszystkie dzieci.
500 zł otrzymywać będą także rodziny dzieci adoptowanych na takich samych zasadach, jak w przypadku dzieci biologicznych.
Świadczenie nie będzie podlegać opodatkowaniu. Nie będzie też wliczane do dochodu przy ustalaniu prawa do świadczeń z pomocy społecznej, funduszu alimentacyjnego, świadczeń rodzinnych czy dodatków mieszkaniowych.
Gdy pierwsze ma 18-stkę
Świadczenie wychowawcze nie będzie natomiast przysługiwać rodzinom, które pobierają analogiczne świadczenie za granicą. Pieniądze będą mogli otrzymywać za to cudzoziemcy, którzy przebywają w Polsce w oparciu o zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie, gdzie konieczne są wysokie kwalifikacje oraz osoby legitymujące się kartą pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”. W ich przypadku warunkiem przyznania świadczenia jest jednak fakt mieszkania w Polsce wraz z rodziną.
A co w przypadku, gdy pierwsze dziecko w rodzinie osiągnie pełnoletniość? Dziecko do 25. roku życia mieszkające z rodzicami będzie uwzględniane przy obliczaniu dochodu na osobę w rodzinie. Młodsze rodzeństwo otrzyma w takim przypadku 500 zł tylko wtedy gdy dochód na osobę nie przekroczy 800 zł (1200 zł w przypadku dziecka niepełnosprawnego).
Osobiście lub pocztą
Gotówkę wypłacać będą urzędy miasta, gminy, ośrodek pomocy społecznej lub centra do realizacji świadczeń socjalnych właściwe do miejsca zamieszkania rodziny. Żeby otrzymać świadczenie raz w roku złożyć trzeba będzie tam wniosek o przyznanie świadczenia. Można będzie to zrobić osobiście lub przez internet, ale uwaga: forma online będzie wymagała tzw. profilu zaufanego lub bezpiecznego podpisu elektronicznego.
Wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Bartosz Marczuk zapowiedział też, że wniosek będzie można przesłać także listownie oraz przez e-bankowość. Po zalogowaniu się na swoim koncie bankowym zostaniemy przekierowani i złożymy wniosek bezpośrednio na stronie ZUS. UPO (Urzędowe Poświadczenie Odbioru) otrzymamy mailem lub w komunikatorze banku.
W okienku i przelewem
Świadczenie będzie można odbierać osobiście, ale przede wszystkim przekazywana będzie ona przelewem na konto lub przekazem pocztowym.
Nabór wniosków ma ruszyć 1 kwietnia. Osoby, które złożą je w ciągu pierwszych trzech miesięcy, otrzymają świadczenie od 1 kwietnia (ma to pozwolić uniknąć kolejek i zapewnić płynność wypłat). Do programu będzie jednak można dołączyć w każdej chwili. W przypadku wniosków złożonych po 1 lipca 2016 r. świadczenie będzie wypłacane od miesiąca, w którym rodzice złożyli wniosek.
Po złożeniu wniosku rodzice otrzymają prawo do pobierania świadczeń przez rok (od 1 października do 30 września). Dotyczy to jednak tylko wniosków kolejnych. Pierwsze przyznane świadczenie będzie ważne dłużej, bo aż do 30 września 2017 roku. Dzięki temu rodzice nie będą musieli składać dwóch wniosków w przyszłym roku, kiedy program wejdzie w życie.
Jakie dokumenty
W przypadku o staranie się o świadczenie na drugie i kolejne dzieci do wniosku nie trzeba będzie dołączać oświadczenia o dochodach z gospodarstwa rolnego, renty, emerytury i zasiłków kombatanckich, pieniądzach zarobionych poza Polską, alimentach, dietach, ekwiwalentach za deputaty węglowe, pomocy socjalnej, stypendiach (studenckie, doktoranckie, sportowe, szkolne).
Zaświadczenia o dochodach do wniosku nie będą musiały dołączać osoby składające w urzędach skarbowych roczne rozliczenia podatkowe. Osobne dokumenty złożyć będą musiały jednak rolnicy (oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego) oraz rozliczający się zryczałtowanym podatkiem dochodowym.
Dodatkowe dokumenty muszą złożyć także osoby samotnie wychowujące dziecko (o wysokości zasądzonych alimentów), cudzoziemcy (zezwolenia na pobyt i pracę w Polsce) oraz rodzice adopcyjni (dokumenty dotyczące przysposobienia).
Urzędnicy skontrolują
Jeśli urzędnicy otrzymają informacje, o tym, że pobierane świadczenia są marnotrawione będą oni mogli przeprowadzić wywiad środowiskowy. Jeśli informacja się potwierdzi urzędnicy pomocy społecznej mogą zadecydować o zamianie gotówki na pomoc rzeczową (np. jedzenie, ubrania, lekarstwa) lub na formę opłacania usług (np. za przedszkole, naukę języków obcych, czy wakacyjne wyjazdy).
Jak wypełnić wniosek?
We wniosku wpisać będziemy musieli dane osobowe rodzica (m.in. imię, nazwisko, adres zamieszkania, obywatelstwo, numer telefonu) oraz dziecka/dzieci (m.in. imiona i nazwiska, numery PESEL lub jeśli nie został nadany numer dokumentu tożsamości, datę i miejsce narodzin, obywatelstwo i stan cywilny. To ostatnie jest bardzo istotne ponieważ nie można pobierać świadczenia na dziecko niepełnoletnie, które jednak wyszło za mąż).
Wymienić będzie trzeba pozostałych członków rodziny: małżonka/partnera, pełnoletnie rodzeństwo do osiągnięcia 25. roku życia (w przypadku niepełnosprawnych dzieci legitymujących się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności także powyżej tej granicy wiekowej). Osoby starające się o otrzymanie świadczenia na pierwsze dziecko muszą podać także urząd skarbowy każdego z członków rodziny.
Żeby właściwie wypełnić wniosek podać należy także, gdzie osoba ubiegająca się o świadczenie opłaca składki zdrowotne (ZUS, KRUS czy inny z systemów np. system wojskowy).
Ostatnia część wniosku dotyczy wyłącznie osób ubiegających się o pieniądze na pierwsze dziecko i dotyczy wymogów finansowych. Pytania dotyczą m.in. tego, czy dochody rodziny wzrosły lub spadły (np. utrata pracy sprawiła, że kryterium dochodowe za ostatnie miesiące uprawnia do pobierania świadczenia na pierwsze dziecko).
Osoby starające się o przyznanie świadczenia muszą też oświadczyć, że wiedzą komu i na jakich zasadach przysługuje świadczenie (poinformować, czy dziecko nie mieszka poza granicami Polski) oraz potwierdzić, że w przypadku zmiany stanu finansowego czy niepoinformowania urzędu o miejscu zamieszkania pobrane świadczenie będą musiały być zwrócone z odsetkami, a za składanie fałszywych oświadczeń grozi odpowiedzialność karna.