Różnorodność i specyfika wykonywania obowiązków zawodowych na różnych stanowiskach rodzi pytanie, czy pracodawca ma obowiązek dostarczenia odzieży ochronnej pracownikowi. W świetle przepisów zapisanych w kodeksie pracy pracodawca jest zobowiązany do wyposażenia pracownika w nieodpłatną odzież roboczą, a także środki ochrony indywidualnej.
Prawo i definiowanie
Uściślenia tego zapisu należy szukać w art. 2377 § 1 KP, który mówi, że odzież robocza musi spełniać wymagania określone w Polskich Normach, zwłaszcza jeśli: odzież własna może ulec zabrudzeniu bądź zniszczeniu; stanowisko pracy wiąże się z precyzyjnymi wymaganiami sanitarnymi (np. laboratorium medyczne), technologicznymi (np. linie produkcyjne), a także posiada specyficzne wymagania bezpieczeństwa i higieny pra-cy. Odzież ochronna ma zapewnić bezpieczeństwo i ochronę przed urazami mechanicznymi,zabrudzeniem ciała i własnego ubrania. Na wielu stanowiskach jest oczywistym wymogiem, bez którego trudno byłoby sobie wyobrazić wykonywanie codziennych obowiązków.
Jaka profesja - taka odzież
W zakładach pracy, w których wymaga się stosowania odzieży ochronnej, pracodawca musi wyznaczyć konkretne stanowiska, których ta regulacja obowiązuje. W skład omawianej odzieży wchodzą także buty ochron-ne oraz wszelkiego rodzaju akcesoria np. stopery, maski, okulary. Innymi słowy, rzeczy są dobierane ściśle do charakteru wykonywanej pracy i bezwzględnie muszą spełniać wszystkie parametry BHP. Na pracodawcy spoczywa także obowiązek dopilnowania, by jego pracownicy zawsze posiadali ubrania ochronne. Ich brak lub dopuszczenie pracownika do wykonywania obowiązków we własnym ubraniu jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika i wiąże się z karą grzywny.
Kluczem, pozwalającym w prosty sposób ocenić, czy na danym stanowisku odzież robocza jest wymagana, jest sam charakter pracy. Innymi słowy, jeśli obo-wiązki zawodowe są związane z bezpośrednią obsługą maszyn i urządzeń technicznych, wiążą się ze stosowaniem środków niebezpiecznych dla zdrowia tj. chemiczne, promieniotwórcze; a także powodują nieustanne i silne brudzenie odzież ochronna bezwzględnie musi zostać dostarczona i stosowana.
Kompletne wyposażenie pracownika obejmuje nieodpłatne środki ochrony indywidualnej mające na celu zabezpieczenie przed szkodliwym działaniem niebezpiecznych środków, substancji, pyłu lub hałasu. W tym kontekście pracodawca ma także obowiązek przeprowadzenia szkoleń z zakresu prawidłowego użytkowania danych środków i stosowania odzieży roboczej.
Kiedy własna odzież?
Obserwując rynek pracy, można zauważyć, że wiele stanowisk nie posiada odzieży ochronnej. Czy słusznie ? Prawo przewiduje sytuacje, w których pracownik może korzystać z własnych ubrań. Pracodawca ma prawo do wyznaczenia takich stanowisk, co nie oznacza, że jest to odgórnie nałożona zasada, bowiem pracownik musi się na takie rozwiązanie zgodzić. Oczywiście, wiele zawodów rzeczywiście nie potrzebuje szczególnej ochrony i trudno sobie wyobrazić np. pracowników biura księgowego w roboczych kamizelkach.
Stosowanie przez pracownika własnej odzieży nie zwalnia jednak pracodawcy z pewnego rodzaju odpowiedzialności. W takich przypadkach pracodawca winien jest wypłacać pracownikowi ekwiwalent pieniężny, ustalany wedle aktualnej ceny ubrań. Tutaj istotnym jest rozróżnienie pojęć odzież ochronna i odzież robocza. Ekwiwalent wypłacany jest jedynie za odzież roboczą i obuwie robocze, do których możemy zaliczyć np. fartuchy chroniące przed zabru-dzeniem. Odzież ochronna – jak sama nazwa wskazuje, ma zapewnić bezpieczeństwo zdrowia i należy do ubrań, które pracodawca ma obowiązek zapewnić samodzielnie.