Jarmuż najlepszy po przymrozkach. Jak uprawiać jarmuż?

Jarmuż jest składnikiem tradycyjnych potraw holenderskich, portugalskich i brazylijskich. Spośród wszystkich kapustnych zawiera największe bogactwo białka, witaminy C, karotenu, witaminy z grupy B oraz witaminy PP, E, K i H, soli mineralnych, wapnia, fosforu, żelaza, potasu i magnezu. Zawartością witaminy C dorównuje takim warzywom jak papryka i pietruszka naciowa. Jarmuż jest uważany za bardzo pożywne warzywo zawierające silne przeciwutleniacze i mające właściwości przeciwzapalne. Najlepiej smakuje po przymrozkach, które powodują, że warzywo traci swoją charakterystyczną goryczkę.

Wymagania klimatyczne i glebowe

Jarmuż ma najmniejsze wymagania spośród wszystkich roślin kapustnych. Może być uprawiany na wszystkich typach gleb z wyjątkiem ciężkich, zlewnych i zimnych. Ph gleby powinno wynosić 6,0-7,5, a zawartość wapnia powyżej 2000mg w litrze gleby. Podobnie jak kapustne wymaga wysokiej wilgotności gleby.

Przygotowanie pola i nawożenie

Przygotowanie gleby jest podobne jak pod inne kapustne, należy pamiętać o stworzeniu roślinom odpowiednich warunków wilgotnościowo-powietrznych. Na stanowiskach słabszych jarmuż można uprawiać w 1 roku po oborniku, natomiast na glebach żyźniejszych lepiej sadzić go w drugim roku, a nawet trzecim po oborniku. Przed sadzeniem rozsady warto wykonać analizę gleby dla ustalenia dawek nawozów mineralnych jakie należy zastosować. Jarmuż powinien otrzymać NPK na poziomie: 150 kg N, 120 kg P2O5, i 260 kg K2O. Nawożenie fosforowo-potasowe powinno być wprowadzone przed sadzeniem rozsady lub siewem nasion, natomiast azotowe w 60-70 % podaje się razem z nawożeniem PK, a resztę pogłównie w 2 dawkach od 4 tygodnia po posadzeniu.

Jak każda roślina kapustna jarmuż powinien być dodatkowo dokarmiany magnezem, borem i w skrajnych przypadkach manganem.

Odmiany

Wśród odmian jarmużu znajdują się rośliny wysokie (powyżej 80 cm) i niskie (do 20 cm). Do odmian najczęściej uprawianych w Polsce należą między innymi: Arsis F1 – odmiana średnio-wysoka o ciemno zielonych, mocno karbowanych liściach, bardzo wytrzymała na mróz, pozostawiona na polu zachowuje bardzo długo wysoką jakość, nadaje się do mrożenia; Redbor F1 (odmiana wysoka, o fioletowo-zielonych, średnio karbowanych liściach, doskonała jako roślina dekoracyjna, ale wykorzystywana również jako dodatek do sałatek, nadaje się do mrożenia; Refleks F1 – odmiana średnio wysoka, o ciemnozielonych, silnie karbowanych liściach, polecana do przemysłu i mrożenia, możliwy wielokrotny zbiór, brak tendencji do żółknięcia dolnych liści; Winterbor F1 – odmian średniowysoka, o ciemno-zielonych i mocno karbowanych liściach, bardzo odporna na niskie temperatury, możliwa do zbioru od listopada do marca.

Sadzenie i pielęgnacja

Najpopularniejszą metodą jest uprawa z rozsady. W produkcji pod potrzeby przemysłu (zbiór październik – listopad) nasiona najlepiej wysiać na rozsadniku w połowie maja, a okres sadzenia wypadnie w połowie czerwca. Czas przygotowania rozsady w tym okresie to około 4-5 tygodni. Bardzo ważny jest wybór odpowiedniego miejsca na rozsadnik (wolny od kiły kapusty).
Miejsce to powinno zapewnić gwarancję wyprodukowania zdrowej, wolnej od patogenów rozsady.

Polecanymi terminami sadzenia są k. IV i k. VI, a najlepsze zagęszczenie to 30-40 tys. roślin na hektarze. Rozsada najlepsza do sadzenia jest wtedy, gdy osiągnie fazę 4-5 liścia, sadzimy ją wtedy w rozstawie 50-67,5cm x 40-50 cm. Wprost na pole nasiona można wysiewać od maja do połowy lipca, w rzędy co 40-67,5 cm. Do obsiania hektara potrzeba jest od 2 do 3 kg nasion. Okres wegetacji w zależności od odmiany wynosi około 120-125 dni.

Zwalczanie chorób i szkodników

Jarmuż jest stosunkowo odporny na choroby grzybowe porażające liście, jednak często zdarza się, że jest porażany przez szkodniki gryzące i ssące. Przed wysiewem, nasiona należy zaprawić Zaprawą Nasienną T75 DS/WS w ilości 4g/kg nasion, zabezpiecza to przed wystąpieniem zgorzeli siewek. Rozsadnik od fazy pierwszych liści 1-2 razy co 7-10 dni lub gdy wystąpi zagrożenie, powinien być zabezpieczony przed mączniakiem rzekomym. Oczywiście rozsadnik należy zabezpieczyć również przed żerowaniem larw śmietki kapuścianej, stosując do tego celu w formie podlewania Dursban Delta 200 CS (0,2% - 50ml cieczy pod roślinę).

Zbiór

Z najwcześniejszych terminów sadzenia zbiór można przeprowadzić już latem (początek września) obrywając sukcesywnie dolne liście. W tej sytuacji można otrzymać duży plon młodych liści, o bardzo delikatnym unerwieniu, najbardziej przydatnych do spożycia i przetwórstwa. Jednak z przyczyn ekonomicznych i organizacyjnych zbiór przeprowadza się jednorazowo poprzez ścinanie liści bez ogonków, lub przez oberwanie liści i oddzielenie ręczne samej blaszki liściowej od unerwienia.

Najlepsze jakościowo (najdelikatniejsze) są liście zbierane po pierwszych przymrozkach. Zbiór należy wykonywać, gdy liście są suche, gdyż zbierane podczas deszczu lub bezpośrednio po nim podczas transportu łatwo się zagrzewają i żółkną. Jarmuż jest warzywem nietrwałym, dlatego też nie nadaje się do dłuższego przechowywania.

Jeżeli w czasie zbioru utrzymuje się wysoka temperatura natychmiast należy schłodzić zebrany jarmuż przed włożeniem do opakowań jednostkowych lub skrzynek. Jarmuż jest wrażliwy na działanie etylenu i z tego powodu nie powinno się go przechowywać z innymi gatunkami warzyw i owoców. W temperaturze 0° i wilgotności 90-95%, może być przechowywany nie dłużej niż 2-3 tyg. Plon liści jarmużu wynosi 25-38 t/ha.