Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
W środę w Józefowie Biłgorajskim i Frampolu odbędzie się rededykacja, czyli odnowa duchowa cmentarzy żydowskich. W ceremoniach wezmą udział przedstawiciele środowisk żydowskich, ambasady niemieckiej oraz mieszkańcy.
Nekropolia w Józefowie Biłgorajskim to jeden z największych cmentarzy żydowskich na Lubelszczyźnie.
– Na powierzchni ok. hektara do dziś zachowało się kilkaset macew wykonanych w większości z wapienia wydobywanego z miejscowego kamieniołomu. Znajdują się na nich inskrypcje w języku hebrajskim oraz ślady polichromii. Najstarsza z płyt pochodziz 1737 r. – opowiada Marcin Bartosiewicz z Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.
Ostatni udokumentowany pochówek odbył się na cmentarzu w Józefowie Biłgorajskim w 1943 r. – Jeszcze trakcie II wojny światowej kirkut został zniszczony przez Niemców, którzy wykorzystali część macew do utwardzania dróg – mówi Bartosiewicz. – Także po wojnie nagrobki były rozkradane z przeznaczeniem na cele budowlane.
W sierpniu tego roku cmentarz został ogrodzony i uporządkowany przez członków Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego we współpracy z ESJF, czyli Europejską Inicjatywą Porządkowania Cmentarzy Żydowskich (Gemeinnützige Gesellschaft zur Erhaltung und zum Schutz jüdischer Friedhöfe in Europa).
We wrześniu uporządkowany i ogrodzony został także cmentarz żydowski we Frampolu. Kirkut założony został w XIX w. Funkcjonował aż do eksterminacji ludności żydowskiej 1 listopada 1942 r. Wtedy na terenie cmentarza Niemcy rozstrzelali około 1000 Żydów z Frampola. Po II wojnie światowej mieszkańcy osady rozebrali zaś kamienny mur otaczający cmentarz na materiały budowlane. Nastąpiła też grabież części nagrobków.
– Do dziś zachowało się ok. 85 nagrobków, w tym 60 uszkodzonych – opowiada Bartoszewicz. – Macewy posiadają ornamenty przedstawiające rozety, palmety, kwiatony i plecionki. Nagrobki pochodziły prawdopodobnie z frampolskiego zakładu kamieniarskiego. Najstarszy zachowany pochodzi z 1737 r.
Rededykacja cmentarza w Józefowie rozpocznie się 14 października 2015 r. o godz. 12:00. Ceremonia we Frampolu odbędzie się dwie godziny później.
– To akt symboliczny, którym chcemy przywrócić godność tych miejsc oraz przypomnieć, że w miejscowościach tych istniała gmina żydowska – tłumaczy Bartoszewicz.
