Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Lublin

7 kwietnia 2024 r.
8:58

Cenzura, represje i trudne życie literatów - mniej znane oblicze II RP

Autor: Zdjęcie autora KaNa
0 A A
Proces sądowy spotkał m.in Józefa Łobodowskiego - lubelskiego poetę
Proces sądowy spotkał m.in Józefa Łobodowskiego - lubelskiego poetę (fot. openai.com)

Po przewrocie majowym zainteresowania służb śledczych poszerzyły się o opozycję piłsudczykowską. Obserwacjom i kontrolom podlegały ugrupowania, stowarzyszenia i partie polityczne, które mogły zaburzyć „utopijny ład”.

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

Służby z regionu przez cały okres międzywojenny zajęte były zwalczaniem ruchów komunistycznych i nacjonalistycznych. Dziennikarze w 1933 roku donosili np. o „Bardzo ciekawym procesie komunistycznym”. Na ławie oskarżonych zasiadło siedem osób z spośród lubelskiej inteligencji żydowskiej. Wśród nich pojawił się – były dyrektor gimnazjum, technik dentystyczny, maturzysta, student prawa i biuralista. Jak czytamy:

„Oskarżeni swą antypaństwową działalność rozwijali w Lublinie. Pod płaszczykiem urządzania odczytów w kółku literackim Ż.A.K.L. (Żydowskie Akademickie Koło Literackie), prowadzili akcję agitacyjną za wstępowaniem do szeregów Komunistycznej Partii Polskiej. Po trzydniowej rozprawie sąd wydał kary od 2 do 10 lat więzienia. Wszyscy oskarżeni stracili również prawa obywatelskie na 10 lat” („Express Lubelski i Wołyński 1933, nr 212).

Procesy i morderstwa

Lubelska prasa często informowała o kolportażu nielegalnych treści. Aby ograniczyć niepożądaną działalność, policja skrupulatnie gromadziła informacje o budzących podejrzenie osobach, a następnie zapobiegliwie je zatrzymywała lub aresztowała. Organy śledcze obserwowały również działalność polityków. Niesprzyjającym parlamentarzystom najczęściej zarzucano podburzanie do zmian ustroju, agitację antypaństwową, uchylanie się od obowiązku wojskowego, znieważenie urzędnika, czy wspieranie ugrupowań komunistycznych.

Wśród procesów, które przewijały się w lubelskiej prasie wielokrotnie była wspominana sprawa o zniesławienie. Stanisław Lis–Błoński działacz BBWR oskarżał Adama Zajączkowskiego o przedstawianie fałszywych informacji na jego temat. Oskarżony miał upowszechniać w mieście ulotki m.in. o rzekomo fałszywych zeznaniach polityka, które przyczyniły się do ogłoszenia wyroków śmierci. Lis–Błoński, który nie zgadzał się z tymi tezami, wytoczył proces, który w wyniku odwołań przewijał się przez ostatnie lata przed wybuchem wojny.

Działalność „wywrotową” prowadzili przeważnie działacze Komunistycznej Partii Polski. Z kolei działalność „antypaństwowa” miała być charakterystyczna dla Ukraińców, Białorusinów i Żydów o poglądach nacjonalistycznych. Gazeta donosiła np. o krwawym mordzie politycznym w Siedlcach, którego ofiarą padł żydowski szewc. Jak dywagowano – zamordowany miał w swoim czasie kontakt z organizacjami prowadzącymi konspirację. Gdy współpraca osłabła, zdecydowano się po prostu pozbyć niewygodnego człowieka. Jak przypuszczają dziennikarze – zapewne na podstawie wyroku partyjnego to morderstwo zostało wykonane. „Należy się jednak spodziewać, że policja wytęży wszystkie swe siły, aby schwytać morderców i postawić ich przed oblicze sprawiedliwości” (Express Lubelski i Wołyński 1933, nr17). 

Poezja skonfiskowana

W „Expressie Lubelskim i Wołyńskim” można znaleźć m.in. informacje o procesach znanych literatów i dziennikarzy. W artykule z 1933 roku prasa donosi o wykryciu działalności antypaństwowej „pod płaszczykiem odczytów w kółku literackim”. W tym przypadku oskarżona została żydowska inteligencja. Proces sądowy spotkał również w podobnym czasie Józefa Łobodowskiego, którego tomik poezji uległ konfiskacie. Jak czytamy w gazecie:

„W dniu dzisiejszym Wydział Karny lubelskiego Sądu Okręgowego rozpatrywać będzie dwie sprawy literackie. W pierwszej sprawie jako oskarżony występuje młody poeta p. Józef Łobodowski, którego pierwszy wydany tom poezji O czerwonej krwi uległ konfiskacie. W drugim procesie występują jako oskarżeni pp. Łobodowski i Falandysz. Sprawa przedstawia się następująco. W wydanej przez p. Falandysza Trybunie będącej organem Związku Młodzieży Demokratycznej ukazał się wiersz p. Łobodowskiego p.t. Słowo o prokuraturze. Wiersz uległ konfiskacie i stał się przyczyną procesu. Wreszcie w dniu 7 lutego br. w wydziale odwoławczym lubelskiego sądu okręgowego rozpatrywana będzie sprawa p. Felika Petruczynika. Napisał on i wydał w swoim czasie książkę pt. Lot bez skrzydeł („Express Lubelski i Wołyński” 1933, nr 31).

 Konstytucja marcowa z 1921 roku wprowadziła cenzurę represyjną, ograniczającą wolność wypowiedzi. Sytuacja nasiliła się po 1926 roku, kiedy to zintensyfikowano cenzurę w mediach. Wydawnictwa mogły się spotkać z karami finansowymi, a nawet aresztowaniem dziennikarzy. Taka sytuacja dotyczyła m.in. lubelskich „Barykad”. Wyroki za przestępstwa na tle politycznym były surowe. Józef Łobodowski nie miał więc łatwego życia. W latach 30. wydał kilka tomów poezji, z której większość została skonfiskowana. Sam twórca wkrótce został aresztowany, o czym skrupulatnie donosiła prasa:

„Ostatnio redagował on i wydawał w Lublinie pismo noszące tytuł barykady. Drugi numer tego pisma został skonfiskowany. W tych dniach Łobodowski wydał dodatek dwutygodniowy do barykad zawierający szereg artykułów o treści politycznej i społecznej. Dodatek ten uległ także konfiskacie i spowodował wydanie nakazu zatrzymania p. Łobodowskiego”. Literat miał się zgłosić na policję dobrowolnie, po czym został przekazany do dyspozycji śledczych („Express Lubelski i Wołyński 1933, nr 18).

e-Wydanie

Pozostałe informacje

Minister nauki gra na perkusji i obiecuje miliony złotych na kulturę studencką
Zdjęcia
galeria

Minister nauki gra na perkusji i obiecuje miliony złotych na kulturę studencką

Do Lublina po raz kolejny przyjechali przedstawiciele kultury studenckiej z całej Polski. Minister nauki zapowiedział w środę uruchomienie pieniędzy na rozwój studenckich inicjatyw.

KODY 2024. Na początek koncert w klasztorze
Zdjęcia
galeria

KODY 2024. Na początek koncert w klasztorze

W środowy wieczór ruszył 16. Festiwal Tradycji i Awangardy Muzycznej „KODY”. Na początek w przestrzeni klasztoru oo. Dominikanów w Lublinie wystąpił Radical Polish Ansambl.

Tomasz Celej to lider Matematyki

Tomasz Celej wciąż błyszczy w rozgrywkach LNBA

Za nami kolejne mecze w rozgrywkach LNBA. Matematyka wciąż na czele Konferencji A. Tomasz Celej i spółka w niedzielę pokonali po dramatycznym meczu Alco 63:60.

Urząd miasta w Białej Podlaskiej
sonda

Konfederacja nie chce flagi Ukrainy na ratuszu. Poseł Pejo pisze do prezydenta

Flaga Ukrainy powinna zniknąć z masztu na ratuszu w Białej Podlaskiej - apeluje do prezydenta poseł Bartłomiej Pejo z Konfederacji. Jego zdaniem ten gest solidarności nie licuje z obecną polityką historyczną ukraińskich władz. Z kolei bialscy urzędnicy wskazują, że nawet polski Sejm w ten sposób solidaryzuje się z Ukrainą.

Polska podrywa myśliwce. Rosyjskie rakiety masowo atakują Ukrainę

Polska podrywa myśliwce. Rosyjskie rakiety masowo atakują Ukrainę

Polskie wojsko poderwało myśliwce. Ma to związek z czwartkowym zmasowanym atakiem rakietowym Rosji na Ukrainę.

Mateusz Stolarski (Motor Lublin): Zaplecze młodych chłopaków z potencjałem jest bardzo ważne

Mateusz Stolarski (Motor Lublin): Zaplecze młodych chłopaków z potencjałem jest bardzo ważne

Przy okazji rozegranego w poprzednim tygodniu meczu sparingowego z Bruk-Bet Termaliką Nieciecza Motor Lublin sprawdzał dwóch młodych zawodników: Szymona Gaja i Filipa Kondracika. Okazuje się, że w najbliższym czasie takich testów może być więcej.

Anne Applebaum

Applebaum, Holland i Tokarczuk. UMCS idzie na całość

„Bezprecedensowe” – tak to wydarzenie opisuje UMCS. 25 listopada lubelska uczelnia wręczy tytuły doktora honoris causa: Anne Applebaum, Agnieszce Holland i Oldze Tokarczuk.

Sebastian Fabijański wystąpi w Kultowej Klubokawiarni
koncert
21 listopada 2024, 19:00

Sebastian Fabijański wystąpi w Kultowej Klubokawiarni

Już dziś w Kultowej Klubokawiarni wystąpi popularny aktor, raper i freak fighter – Sebastian Fabijański, który będzie promował swój ostatni album pt. „Diament”.

Batabe Zempare jest w wysokiej dyspozycji

Polski Cukier AZS UMCS walczył dzielnie w Hiszpanii, ale przegrał i stracił szanse na wyjście z grupy Eurocup

Polski Cukier AZS UMCS długo walczył z faworytem, ale ostatecznie musiał uznać wyższość Hozono Global Jairis. Kolejny mecz w ramach FIBA Eurocup zakończył się dla lublinianek porażką 63:76.

Pomóż Dzieciom Przetrwać Zimę rusza pełną parą
WSPARCIE

Pomóż Dzieciom Przetrwać Zimę rusza pełną parą

Jej znakiem rozpoznawczym jest uśmiechnięta buźka na żółtym tle. I to, że nie zbierają pieniędzy. Dzisiaj oficjalnie ruszyła akcja "Pomóż Dzieciom Przetrwać Zimę".

Awans bez najmniejszych problemów. Bogdanka LUK Lublin drugi raz lepsza od Maccabi Tel Awiw
ZDJĘCIA
galeria

Awans bez najmniejszych problemów. Bogdanka LUK Lublin drugi raz lepsza od Maccabi Tel Awiw

Bogdanka LUK pokonała we wtorek Maccabi Tel Awiw 3:0, a w środę powtórzyła ten wynik. Dzięki temu pierwszy w historii lubelskiego klubu dwumecz w europejskich pucharach zakończył się pełnym sukcesem i awansem do kolejnej rundy CEV Volleyball Challenge Cup.

Magia Świąt: warsztaty kulinarne w Lublinie
COŚ SŁODKIEGO

Magia Świąt: warsztaty kulinarne w Lublinie

Dla dzieci i rodziców lub dziadków. Będzie bardzo świątecznie i słodko. A na koniec będą Certyfikaty Małego Kucharza.

Te pieniądze im się nie należą - Marta Wcisło o roszczeniach poprzedniego zarządu Azotów
OCENA

Te pieniądze im się nie należą - Marta Wcisło o roszczeniach poprzedniego zarządu Azotów

Marta Wcisło, europosłanka Platformy Obywatelskiej, krytycznie ocenia sposób zarządzania puławskimi Zakładami Azotowymi przez poprzedni zarząd, hojność przy wypłacaniu sobie premii oraz starania o wypłatę tych "zaległych" jeszcze za 2023 rok. Chodzi o prawie 650 tys. zł dla dwóch osób.

115 ton gazów chłodniczych o wartości 21 mln zł. Za to zatrzymano 9 osób
GAZ I VAT

115 ton gazów chłodniczych o wartości 21 mln zł. Za to zatrzymano 9 osób

W operacji JCO KHIONE 2024 uczestniczyło 16 państw. W tym funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej z lubelskiej Krajowej Administracji Skarbowej.

Samuel Mraz przed przerwą reprezentacyjną zdobył trzy gole dla Motoru w meczu z Piastem Gliwice
NA BOISKU

Samuel Mraz (Motor Lublin): Zagłębie ma teraz zupełnie inny zespół

Zanim Samuel Mraz trafił do Motoru miał już za sobą występy w polskiej ekstraklasie. W sezonie 2020/2021 zakładał koszulkę Zagłębia Lubin. A skoro w najbliższy piątek beniaminek z Lublina wybiera się właśnie na stadion „Miedziowych”, to zamieniliśmy parę zdań z napastnikiem żółto-biało-niebieskich, który przed przerwą reprezentacyjną imponował skutecznością. W dwóch ostatnich meczach zdobył cztery gole. W sumie ma już ich na koncie siedem.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium

Ogłoszenia

Najnowsze · Promowane
Motoryzacja -> Sprzedam -> Inne

rower

lublin

1 100,00 zł

Różne -> Sprzedam

rurakom

ZAMOŚĆ

195,00 zł

Różne -> Sprzedam

rurakom

ZAMOŚĆ

199,00 zł

Różne -> Sprzedam

kształtki

ZAMOŚĆ

9,00 zł

Różne -> Sprzedam

kolkom

ZAMOŚĆ

195,00 zł

Komunikaty