Mieli od 14 do 21 lat i szykowali się na globalny konflikt zbrojny, który uwolni Polskę z „bratniego uścisku”. Nie chcieli żyć w kraju pod sowieckim butem. Osią tegorocznego Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych (1 marca) są młodzieżowe organizacje konspiracyjne działające w latach 1944-1956.
Tadeusz Krukowski, Waldemar Pobudkiewicz, Janina Pielakowska – to tylko trzy osoby zaangażowane w działanie konspiracyjnego młodzieżowego podziemia antykomunistycznego w naszym regionie, w latach 1944-1956.
– W skali kraju było to ponad 1000 organizacji zrzeszających młodych ludzi. W naszym regionie działało 71 takich zrzeszeń. Przeważnie były to niewielkie grupy, kilku, kilkunastoosobowe działające na terenie szkoły, miasteczek czy powiatu – mówi dr hab. Jacek Wołoszyn, prof. KUL, pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN Lublin.
Właśnie tym młodym, niezłomnym ludziom poświęcona jest wystawa „Zapomniane ogniwo”. Konspiracyjne organizacje młodzieżowe na ziemiach polskich w latach 1944-1956”. Wystawa zostanie otwarta 1 marca o godz. 13 w CSK w Lublinie.
Obchody dnia Żołnierzy Wyklętych zaczną się w naszym regionie już w czwartek, 28 lutego. Na początek zaplanowano sesję popularno-naukową w IPN „Żołnierze Niezłomni – historia i przywracanie pamięci”.
– W całym regionie zaplanowano różnego rodzaju wydarzenia. 4 marca w Zwierzyńcu, w Zespole Szkół Drzewnych i Ochrony Środowiska, odsłonimy tablicę poświęconą Konspiracyjnej Organizacji Skautów założonej przez Waldemar Pobudkiewicza „Zygmunta” – mówi Marcin Krzysztofik, dyrektor IPN Lublin.
Poza sesjami o charakterze naukowym przygotowano również szereg ciekawych spotkań dla młodzieży. 4 marca, w siedzibie IPN, pracownicy Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie opowiedzą uczniom klas biologiczno-chemicznych o genetycznych metodach identyfikacji ofiar totalitaryzmu. Badania genetyczne odkrytych szczątek to jedyna możliwość ustalenia tożsamości zamordowanych, często pochowanych ukradkiem, w bezimiennym grobie.
7 marca z młodzieżą spotka się jeden z ostatnich żyjących Żołnierzy Niezłomnych, ppłk Marian Pawełczak ps. „Morwa”. Po spotkaniu przewidziano emisję filmu „Zapora”.
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych z IPN Lublin. Szczegółowy program:
- 28.02, g. 17.00, LUBLIN: Żołnierze Niezłomni – historia i przywracanie pamięci. Konferencja popularno-naukowa
- 01.03, g. 13.00, LUBLIN: Otwarcie wystawy „Zapomniane ogniwa - konspiracja młodzieżowa na ziemiach polskich w latach 1944-1956” pod Centrum Spotkania Kultur w Lublinie
- 01.03, WARSZAWA/OTROŁĘKA: Uroczystość otwarca Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce. Panel dyskusyjny z udziałem dr. hab. Tomasza Panfila
- 01.03, g. 11.00, LUBLIN: Projekcja filmu „Wyklęty” (dla szkół)
- 02.03, g. 17.00 ŁĘCZNA: Wykład dr. hab. Tomasza Panfila na temat Zdzisława Brońskiego ps. „Uskok” i Stanisława Kuchcewicza ps. „Wiktor” podczas Łęczyńskich Obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych
- 03.03, g. 9.00 RADECZNICA: Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych
- 03.03, g. 17.00, KURÓW, Gminny Ośrodek Kultury: Wykład dr. Rafała Drabika „Żołnierze Wyklęci na Lubelszczyźnie”
- 03.03, g. 14.00 GLASGOW (SZKOCJA): Wykład dr. Sławomira Poleszaka „Zbrojne podziemie antykomunistycznego w powojennej Polsce”
- 04.03., g. 11.00, ZWIERZYNIEC: Odsłonięcie tablicy poświęconej Konspiracyjnej Organizacji Skautów założonej przez Waldemara Pobudkiewicza „Zygmunta” (1927–2012) na budynku Zespołu Szkół Drzewnych i Ochrony Środowiska w Zwierzyńcu
- 04.03, g. 10.00, sala konferencyjna IPN Lublin, ul. Wodopojna 2: Wykład Rafała Kaliszuka (ZMS UM Lublin) dla klas biologiczno-chemicznych szkół ponadpodstawowych „Prace identyfikacyjne ofiar totalitaryzmów prowadzone w Katedrze i Zakładzie Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie”
- 05.03, g. 10.00, Sala Błękitna Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego, ul. Spokojna 4: Spotkanie historyczne dla młodzieży „Bohaterowie tacy jak Wy” - ukazujące postacie podziemia niepodległościowego jako ludzi bliskich współczesnym młodym ludziom.
dr Justyna Dudek - Podziemie antykomunistyczne w latach 1944-195
Marcin Krzysztofik - Nieznany epizod z życia znanego człowieka
Łukasz Pasztaleniec - Likwidacja oddziała Adama Kusza ps. „Garbaty”
dr Rafał Drabik - Jak upamiętniać Żołnierzy Niezłomnych
Quiz historyczny - 06.03, g. 10.00, sala konferencyjna IPN Lublin, ul. Wodopojna 2: Promocja książki dr Janiny Kiełboń Więźniarki polityczne Lubelszczyzny 1944-1956;
- 06.03, g. 11.00, RYKI, kino Renesans: Wykład Artura Piekarza o kpt. Stanisławie Łukasiku ps. „Ryś”
- 07.03, g. 9.00, sala konferencyjna IPN Lublin, ul. Wodopojna 2: Spotkanie dla młodzieży z ppłk. Marianem Pawełczakiem ps. „Morwa”. Emisja filmu IPN „Zapora”.