Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Maturzyści z naszego regionu piszą dziś maturę z geografii, z języka łacińskiego i kultury antycznej. Przed godz. 15 na naszym portalu pojawią się arkusze z pytaniami. Chwilę później podamy rozwiązania do nich.
Dzisiejsze egzaminy kończą pierwszy tydzień tegorocznych egzaminów. Za maturzystami już matury pisemne m.in. z języka polskiego, angielskiego, niemieckiego i wiedzy o społeczeństwie.
Teraz weekendowa przerwa na regenerację sił. A od poniedziałku kolejne egzaminy: na początek z biologii, wiedzy o tańcu i historii.
Teraz weekendowa przerwa na regenerację sił. A od poniedziałku kolejne egzaminy: na początek z biologii, wiedzy o tańcu i historii.
Geografia - POZIOM PODSTAWOWY - sugerowane odpowiedzi
Zadanie 1. (1 pkt)Na zdjęciu lotniczym, wykonanym znad miejsca położonego w prawym górnym rogu pola B1 barwnej mapy, znajduje się fragment terenu przedstawionego na tej mapie w polach: A1, B1, A2, B2.
Odczytaj z mapy i podaj:
- nazwę pasma górskiego oznaczonego na fotografii literą A.
Łysogóry
- nazwę miejscowości oznaczonej na fotografii literą B.
Bodzentyn
Zadanie 2. (2 pkt) Odszukaj na mapie i wpisz do tabeli nazwy niżej opisanych obiektów geograficznych.
Opis obiektu: Wzniesienie o dwóch szczytach położone w Paśmie Klonowskim.
Nazwa obiektu: Miejska Góra
Opis obiektu: Obszar ochrony ścisłej na północny zachód od drogi z Bodzentyna do Świętej Katarzyny.
Nazwa obiektu: Mokry Bór
Opis obiektu: Hotel w paśmie Łysogór przy czerwonym szlaku turystycznym między Hucką Górą a Łysą Górą.
Nazwa obiektu: Jodłowy Bór
Opis obiektu: Miejscowość położona na południowych stokach Łysogór, w której znajduje się Muzeum Wsi Kieleckiej.
Nazwa obiektu: Kakonin
Zadanie 3. (1 pkt) Podaj wysokość bezwzględną miejsca, w którym droga z Celin do Woli Szczygiełkowej przecina w polu B1 granicę Świętokrzyskiego Parku Narodowego.
Wysokość bezwzględna wynosi 290 m n.p.m.
Zadanie 4. (1 pkt)Oblicz odległość w terenie w linii prostej między szczytem Łysicy (pole A2) a Przełęczą Św. Mikołaja (pole B2). Podaj wynik z dokładnością do 0,1 km.
Odległość na mapie - 4,4 cm
skala 1:60 000
1 cm - 0,6 km
4,4 cm - x
x=2,6 km
Odległość w terenie wynosi 2,6 km
Zadanie 5. (1 pkt) Rumowiska skalne, nazywane gołoborzami, stanowią harakterystyczny element rzeźby Gór Świętokrzyskich. Podkreśl nazwy dwóch wzniesień, na stokach których znajdują się rumowiska skalne.
Psarska (pole A1) Agata (pole A2) Miejska Góra (pole B1) Łysa Góra (pole D3)
Zadanie 6. (1 pkt) Wola Szczygiełkowa i Podłysica są miejscowościami położonymi w bliskim sąsiedztwie Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Turysta wybrał spośród nich Podłysicę na miejsce noclegu i wyjścia na piesze wycieczki do Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Na podstawie mapy uzasadnij wybór turysty, podając dwa argumenty.
1. Mała odległość od większej miejscowości (w tym wypadku są to Bieliny)
2. Blisko do czerwonego szlaku turystycznego, którym można dojść na Łysą Górę - najwyższy szczyt Łysogór.
Zadanie 7. (2 pkt) Poniższy profil topograficzny wykonano wzdłuż zaznaczonej na mapie linii AB. Korzystając z mapy, przyporządkuj podanym w tabeli obiektom numery, którymi je oznaczono na powyższym profilu.
Obiekt: Gajówka Rachtanka
Numer na profilu: 4
Obiekt: Granica obszaru ochrony ścisłej (OOŚ) Łysica
Numer na profilu: 2
Obiekt: Granica Świętokrzyskiego Parku Narodowego
Numer na profilu: 5
Obiekt: Rzeka Czarna Woda
Numer na profilu: 3
Zadanie 8. (2 pkt) Wymień walory turystyczne: dwa przyrodnicze i dwa pozaprzyrodnicze obszaru położonego na mapie w polach D3, E3.
Turystyczne walory przyrodnicze:
1. Unikatowa Puszcza Jodłowa na Obszarze Ochrony Ścisłej Święty Krzyż
2. Gołoborza na stokach Łysej Góry
Turystyczne walory pozaprzyrodnicze:
1. Liczne obiekty muzealne
2. Rozbudowana baza noclegowa w Podłysicach oraz Nowej Słupi
Zadanie 9. (2 pkt) Na drodze prowadzącej przez obszar ochrony ścisłej Święty Krzyż (pola D3, E3) ograniczono ruch samochodowy. Zaproponuj trzy inne działania, które może podejmować dyrekcja Świętokrzyskiego Parku Narodowego w celu zmniejszenia negatywnego wpływu ruchu turystycznego na środowisko przyrodnicze obszaru ochrony ścisłej Święty Krzyż.
1. Zakaz rozbijania namiotów.
2. Przeprowadzenie specjalnej ścieżki ekologicznej, która uświadamia turystom, jak zwiedzać obszar, by nie zakłócić ekosystemu.
3. Zakaz pozostawiania śmieci na obszarze ochrony ścisłej.
4. Wyznaczenie obszarów, po których nie mogą poruszać się turyści.
Zadanie 10. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono długości trwania dnia i nocy w ciągu roku w wybranym miejscu kuli ziemskiej.
a) Podaj na podstawie rysunku, ile godzin trwa dzień w tym miejscu podczas przesilenia letniego.
Odpowiedź: 24 godz.
b) Spośród podanych niżej miejsc wybierz to, dla którego przedstawiono na rysunku czas trwania dnia i nocy w ciągu roku.
biegun północny, koło podbiegunowe północne, równik, zwrotnik Raka
Odpowiedź: Koło podbiegunowe północne.
Zadanie 11. (2 pkt) Na mapie synoptycznej przedstawiono rozkład ciśnienia atmosferycznego, fronty atmosferyczne i strefy opadów w Europie w wybranym dniu.
a) Wpisz w trzy puste kwadraty na mapie litery, którymi oznacza się układy niskiego ciśnienia (N) oraz wysokiego ciśnienia (W).
b) Podkreśl nazwę miasta, w którym wiatr wiał z największą prędkością.
A. Madryt
B. Paryż
C. Warszawa
D. Moskwa
Zadania 12. i 13. wykonaj na podstawie klimatogramów przedstawiających roczny przebieg średnich miesięcznych wartości temperatury powietrza i miesięcznych sum opadów atmosferycznych w Białymstoku, Szczecinie, Zakopanem i Paryżu.
Zadanie 12. (1 pkt) Podanym w tabeli miastom przyporządkuj klimatogramy.
Miasto: Zakopane
Klimatogram: A
Miasto: Paryż
Klimatogram: D
Zadanie 13. (1 pkt) Oblicz roczną amplitudę temperatury w miejscowości, z której pochodzą dane klimatyczne przedstawione na klimatogramie A. Podaj wynik z przybliżeniem do 1° C. Zapisz wykonywane obliczenia.
Roczna amplituda temperatury: 20 stopni Celsjusza
Zadania 14. i 15. wykonaj na podstawie tekstu i własnej wiedzy.
...
Zadanie 14. (2 pkt) Uzasadnij, podając trzy argumenty, że życie mieszkańców opisanych krajów jest uzależnione od monsunów.
1. Dostęp do wody pitnej uzależniony jest od opadów.
2. W porze suchej nie można nic uprawiać.
3. Nadmierna wilgoć determinuje groźne infekcje.
Zadanie 15. (2 pkt) Zaproponuj trzy działania, które powinien podejmować rząd Bangladeszu, aby złagodzić negatywne skutki monsunu letniego.
1. Budowa wałów przecipowodziowych.
2. Przeprowadzenie akcji szczepień przeciw chorobom przewodu pokarmowego.
3. Wprowadzenie zakazu osiedlania się na terenach zalewowych.
Zadanie 16. (1 pkt) Zaznacz dwie przyczyny, które mogłyby spowodować wzrost zasolenia wody w Morzu Bałtyckim.
A. Wzrost rocznej sumy opadów na obszarze zlewiska Bałtyku.
B. Spadek rocznej sumy opadów na obszarze zlewiska Bałtyku.
C. Wzrost średniej rocznej temperatury powietrza na obszarze zlewiska Bałtyku.
D. Obniżenie średniej rocznej temperatury powietrza na obszarze zlewiska Bałtyku.
Zadanie 17. (1 pkt) Na rysunku przedstawiono wybrane pasma górskie w Górach Świętokrzyskich. Na podstawie rysunku i własnej wiedzy wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy zdanie jest fałszywe.
Pasma: Chęcińskie i Masłowskie są wyrzeźbione z tego samego rodzaju skał. F
Pasma: Chęcińskie i Zelejowskie są wyrzeźbione ze skał osadowych P
Pasma: Zgórskie i Dymińskie są wyrzeźbione ze skał magmowych. F
Zadanie 18. (1 pkt) Na rysunku przedstawiono plan lodowca górskiego Arolla w Alpach Szwajcarskich. Wpisz litery, którymi oznaczono na rysunku:
- pola firnowe lodowca B
- jęzor lodowcowy A
- granicę wiecznego śniegu C
Zadanie 19. (2 pkt) Poniższy tekst opisuje jeden z rodzajów ruchów wód morskich.
...
a) Podaj nazwę opisanej fali.
TSUNAMI
b) Podkreśl trzy zjawiska, które mogą spowodować powstanie takiej fali.
A. przyciąganie wody przez Księżyc i Słońce
B. powstanie uskoku w dnie morza
C. podmorski wybuch wulkanu
D. zmiana prędkości pasatu wiejącego nad oceanem
E. powstanie podmorskiego osuwiska
Zadanie 20. (2 pkt) Na mapie zaznaczono numerami 1 - 4 obszary różniące się gęstością zaludnienia. Do zaznaczonych na mapie numerami 1 - 4 obszarów przyporządkuj główną przyczynę dużej lub małej gęstości zaludnienia, wybierając spośród podanych poniżej.
A. nadmiar ciepła i wilgoci
B. niedobór ciepła
C. niedobór wody
D. duża wysokość nad poziomem morza
E. żyzne gleby
Obszar 1 (numer na mapie) - Przyczyna B
Obszar 2 (numer na mapie) - Przyczyna A
Obszar 3 (numer na mapie) - Przyczyna E
Obszar 4 (numer na mapie) - Przyczyna C
Zadanie 21. (2 pkt) Spośród poniżej wymienionych miast wybierz i wpisz do tabeli te, które powstały na wybrzeżach kontynentów. Obok każdego z tych miast wpisz państwo, w którym to miasto się znajduje. Bagdad, Bombaj, Delhi, Meksyk, Rio de Janeiro
Miasto - 1.Bombaj - Państwo - Indie
Miasto - 2. Rio de Janeiro - Państwo - Brazylia
Zadanie 22. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono strukturę płci i wieku ludności Polski w 2006 r.
a) Podkreśl poprawną odpowiedź.
Liczebność osób w wieku dziesięciu lat w 2006 roku wynosiła około
A. 220 tys. B. 280 tys. C. 350 tys. D. 430 tys.
b) Podaj główną przyczynę dużej liczebności roczników ludności Polski z przedziałów
wiekowych oznaczonych na wykresie literą A.
Jest to pokolenie urodzone w latach po drugiej wojnie światowej, stabilizacja sprzyjała decyzji o powiększeniu rodziny.
Zadanie 23. (2 pkt) Na mapie zaznaczono wybrane krainy geograficzne.
a) Przyporządkuj do numerów w tabeli nazwy krain geograficznych wybrane z poniższych.
Bieszczady, Pieniny, Nizina Śląska, Wyżyna Śląska, Wyżyna Lubelska, Żuławy Wiślane, Pojezierze Suwalskie
Numer na mapie - 3 - Kraina geograficzna - Pojezierze Suwalskie
Numer na mapie - 5 - Kraina geograficzna - Wyżyna Lubelska
Numer na mapie - 7 - Kraina geograficzna - Bieszczady
b) Podaj numery trzech obszarów, które spośród zaznaczonych na mapie numerami 1 - 7 mają najkorzystniejsze warunki naturalne dla rolnictwa.
4, 2, 5
Zadanie 24. (2 pkt) Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli nazwy parków narodowych wybrane z poniższych.
Poleski, Gór Stołowych, Słowiński, Ojcowski
Wybrane walory parku narodowego: Rzeźba krasowa, ostańce skalne, nietoperze, Dolina Prądnika
Nazwa parku narodowego: Ojcowski
Wybrane walory parku narodowego: Liczne jeziora krasowe, rozległe tereny bagienne, torfowiska
Nazwa parku narodowego: Poleski
Wybrane walory parku narodowego: Ostańce piaskowcowe, labirynty skalne, torfowiska wysokie
Nazwa parku narodowego: Góry Stołowe
Zadanie 25. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono wielkość wydobycia węgla kamiennego w wybranych państwach w latach 1950-2000.
a) Podaj nazwę państwa, w którym nastąpiła największa zmiana wielkości wydobycia węgla kamiennego między 1990 a 2000 r.
Indie
b) Porównaj tendencje w wydobyciu węgla kamiennego w Polsce i RPA w latach 1950-2000.
Wydobycie węgla kamiennego w RPA w latach 1950-2000 systematycznie wzrastało do około 225 mln ton w 2000 roku. Wyraźny wzrost wydobycia miał miejsce w 1970 roku.
W Polsce natomiast wydobycie w/w surowca wzrastało do roku 1980, kiedy to osiągnęło poziom niecałych 200 mln ton, a potem zaczęło gwałtownie spadać (obecnie wynosi 100 mln ton).
Zadanie 26. (2 pkt) Podaj dwa pozytywne i dwa negatywne skutki społeczno-ekonomiczne restrukturyzacji surowcowych okręgów przemysłowych w Polsce.
Pozytywne skutki społeczno-ekonomiczne:
1. Zwiększenie zróżnicowania źródeł dochodów ludności, nie są zależne od cen surowca.
2. Wprowadzenie nowoczesnych, bardziej efektywnych form zarządzania przedsiębiorstwami i nowych technologii.
Negatywne skutki społeczno-ekonomiczne:
1. emigracja
2. bezrobocie
Zadanie 27. (2 pkt) Podaj dwie przyczyny, które powodują, że morza szelfowe są najintensywniej wykorzystywaną gospodarczo częścią Wszechoceanu.
1. Morza te są płytsze, przez co dociera tam więcej światła. Sprzyja to rozwojowi morskiej flory i fauny, umożliwia połów ryb.
2. Morza szelfowe były kiedyś środowiskiem lądowym. Powstawały tam złoża różnych surowców, które obecnie można wydobywać. Proces ten ułatwia mała głębokość akwenów.
Zadanie 28. (1 pkt) Uzupełnij ciąg przyczynowo-skutkowy, przedstawiający degradację lasów, wpisując w odpowiednie pola litery od A do E.
A. Powstawanie kwaśnych opadów
B. Emisja tlenków siarki i azotu
C. Zakwaszenie gleb
D. Uszkodzenie liści, igieł drzew
E. Powstawanie w atmosferze kwasu siarkowego, siarkawego, azotowego
Spalanie paliw kopalnych -> B -> E -> A -> C/D - > Degradacja lasów
Zadanie 29. (2 pkt) W tabeli przedstawiono wartości wskaźników społeczno-ekonomicznych wybranych państw z lat 2005-2008.
a) Wpisz we właściwe miejsca w tabeli litery, którymi oznaczono podane poniżej sektory gospodarki.
A. przemysł
B. rolnictwo
C. usługi
Rubryka "Struktura zatrudnienia według sektorów gospodarki w % (2005-2006):"
1. kolumna: B
2. kolumna: A
3. kolumna: C
b) Sformułuj wniosek wynikający z porównania wartości PKB na 1 mieszkańca z wartościami wskaźnika zgonów niemowląt w państwach wymienionych w tabeli.
Porównując wartości PKB na 1 mieszkańca z wartościami wskaźnika zgonów niemowląt, można zauważyć, że wraz ze wzrostem PKB maleje liczba zgonów.
Zadanie 30. (2 pkt) Na mapie konturowej zaznaczono literami A - E wybrane kraje w Europie. Wpisz do tabeli oznaczenia literowe i nazwy czterech krajów, które powstały jako samodzielne państwa po 1989 roku.
Oznaczenie literowe na mapie - A - Nazwa państwa - Łotwa
Oznaczenie literowe na mapie - B - Nazwa państwa - Słowacja
Oznaczenie literowe na mapie - E - Nazwa państwa - Macedonia
Oznaczenie literowe na mapie - D Nazwa państwa - Bośnia i Hercegowina
Zadanie 31. (1 pkt) Kurdowie nie posiadają własnego państwa. Największe skupisko Kurdów znajduje się w górzystej krainie zwanej Kurdystanem. Spośród podanych wybierz trzy państwa, na obszarze których znajduje się terytorium Kurdystanu.
Arabia Saudyjska, Irak, Izrael, Indie, Iran, Tajlandia, Turcja
1. Irak, 2. Iran, 3. Turcja
Odczytaj z mapy i podaj:
- nazwę pasma górskiego oznaczonego na fotografii literą A.
Łysogóry
- nazwę miejscowości oznaczonej na fotografii literą B.
Bodzentyn
Zadanie 2. (2 pkt) Odszukaj na mapie i wpisz do tabeli nazwy niżej opisanych obiektów geograficznych.
Opis obiektu: Wzniesienie o dwóch szczytach położone w Paśmie Klonowskim.
Nazwa obiektu: Miejska Góra
Opis obiektu: Obszar ochrony ścisłej na północny zachód od drogi z Bodzentyna do Świętej Katarzyny.
Nazwa obiektu: Mokry Bór
Opis obiektu: Hotel w paśmie Łysogór przy czerwonym szlaku turystycznym między Hucką Górą a Łysą Górą.
Nazwa obiektu: Jodłowy Bór
Opis obiektu: Miejscowość położona na południowych stokach Łysogór, w której znajduje się Muzeum Wsi Kieleckiej.
Nazwa obiektu: Kakonin
Zadanie 3. (1 pkt) Podaj wysokość bezwzględną miejsca, w którym droga z Celin do Woli Szczygiełkowej przecina w polu B1 granicę Świętokrzyskiego Parku Narodowego.
Wysokość bezwzględna wynosi 290 m n.p.m.
Zadanie 4. (1 pkt)Oblicz odległość w terenie w linii prostej między szczytem Łysicy (pole A2) a Przełęczą Św. Mikołaja (pole B2). Podaj wynik z dokładnością do 0,1 km.
Odległość na mapie - 4,4 cm
skala 1:60 000
1 cm - 0,6 km
4,4 cm - x
x=2,6 km
Odległość w terenie wynosi 2,6 km
Zadanie 5. (1 pkt) Rumowiska skalne, nazywane gołoborzami, stanowią harakterystyczny element rzeźby Gór Świętokrzyskich. Podkreśl nazwy dwóch wzniesień, na stokach których znajdują się rumowiska skalne.
Psarska (pole A1) Agata (pole A2) Miejska Góra (pole B1) Łysa Góra (pole D3)
Zadanie 6. (1 pkt) Wola Szczygiełkowa i Podłysica są miejscowościami położonymi w bliskim sąsiedztwie Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Turysta wybrał spośród nich Podłysicę na miejsce noclegu i wyjścia na piesze wycieczki do Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Na podstawie mapy uzasadnij wybór turysty, podając dwa argumenty.
1. Mała odległość od większej miejscowości (w tym wypadku są to Bieliny)
2. Blisko do czerwonego szlaku turystycznego, którym można dojść na Łysą Górę - najwyższy szczyt Łysogór.
Zadanie 7. (2 pkt) Poniższy profil topograficzny wykonano wzdłuż zaznaczonej na mapie linii AB. Korzystając z mapy, przyporządkuj podanym w tabeli obiektom numery, którymi je oznaczono na powyższym profilu.
Obiekt: Gajówka Rachtanka
Numer na profilu: 4
Obiekt: Granica obszaru ochrony ścisłej (OOŚ) Łysica
Numer na profilu: 2
Obiekt: Granica Świętokrzyskiego Parku Narodowego
Numer na profilu: 5
Obiekt: Rzeka Czarna Woda
Numer na profilu: 3
Zadanie 8. (2 pkt) Wymień walory turystyczne: dwa przyrodnicze i dwa pozaprzyrodnicze obszaru położonego na mapie w polach D3, E3.
Turystyczne walory przyrodnicze:
1. Unikatowa Puszcza Jodłowa na Obszarze Ochrony Ścisłej Święty Krzyż
2. Gołoborza na stokach Łysej Góry
Turystyczne walory pozaprzyrodnicze:
1. Liczne obiekty muzealne
2. Rozbudowana baza noclegowa w Podłysicach oraz Nowej Słupi
Zadanie 9. (2 pkt) Na drodze prowadzącej przez obszar ochrony ścisłej Święty Krzyż (pola D3, E3) ograniczono ruch samochodowy. Zaproponuj trzy inne działania, które może podejmować dyrekcja Świętokrzyskiego Parku Narodowego w celu zmniejszenia negatywnego wpływu ruchu turystycznego na środowisko przyrodnicze obszaru ochrony ścisłej Święty Krzyż.
1. Zakaz rozbijania namiotów.
2. Przeprowadzenie specjalnej ścieżki ekologicznej, która uświadamia turystom, jak zwiedzać obszar, by nie zakłócić ekosystemu.
3. Zakaz pozostawiania śmieci na obszarze ochrony ścisłej.
4. Wyznaczenie obszarów, po których nie mogą poruszać się turyści.
Zadanie 10. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono długości trwania dnia i nocy w ciągu roku w wybranym miejscu kuli ziemskiej.
a) Podaj na podstawie rysunku, ile godzin trwa dzień w tym miejscu podczas przesilenia letniego.
Odpowiedź: 24 godz.
b) Spośród podanych niżej miejsc wybierz to, dla którego przedstawiono na rysunku czas trwania dnia i nocy w ciągu roku.
biegun północny, koło podbiegunowe północne, równik, zwrotnik Raka
Odpowiedź: Koło podbiegunowe północne.
Zadanie 11. (2 pkt) Na mapie synoptycznej przedstawiono rozkład ciśnienia atmosferycznego, fronty atmosferyczne i strefy opadów w Europie w wybranym dniu.
a) Wpisz w trzy puste kwadraty na mapie litery, którymi oznacza się układy niskiego ciśnienia (N) oraz wysokiego ciśnienia (W).
b) Podkreśl nazwę miasta, w którym wiatr wiał z największą prędkością.
A. Madryt
B. Paryż
C. Warszawa
D. Moskwa
Zadania 12. i 13. wykonaj na podstawie klimatogramów przedstawiających roczny przebieg średnich miesięcznych wartości temperatury powietrza i miesięcznych sum opadów atmosferycznych w Białymstoku, Szczecinie, Zakopanem i Paryżu.
Zadanie 12. (1 pkt) Podanym w tabeli miastom przyporządkuj klimatogramy.
Miasto: Zakopane
Klimatogram: A
Miasto: Paryż
Klimatogram: D
Zadanie 13. (1 pkt) Oblicz roczną amplitudę temperatury w miejscowości, z której pochodzą dane klimatyczne przedstawione na klimatogramie A. Podaj wynik z przybliżeniem do 1° C. Zapisz wykonywane obliczenia.
Roczna amplituda temperatury: 20 stopni Celsjusza
Zadania 14. i 15. wykonaj na podstawie tekstu i własnej wiedzy.
...
Zadanie 14. (2 pkt) Uzasadnij, podając trzy argumenty, że życie mieszkańców opisanych krajów jest uzależnione od monsunów.
1. Dostęp do wody pitnej uzależniony jest od opadów.
2. W porze suchej nie można nic uprawiać.
3. Nadmierna wilgoć determinuje groźne infekcje.
Zadanie 15. (2 pkt) Zaproponuj trzy działania, które powinien podejmować rząd Bangladeszu, aby złagodzić negatywne skutki monsunu letniego.
1. Budowa wałów przecipowodziowych.
2. Przeprowadzenie akcji szczepień przeciw chorobom przewodu pokarmowego.
3. Wprowadzenie zakazu osiedlania się na terenach zalewowych.
Zadanie 16. (1 pkt) Zaznacz dwie przyczyny, które mogłyby spowodować wzrost zasolenia wody w Morzu Bałtyckim.
A. Wzrost rocznej sumy opadów na obszarze zlewiska Bałtyku.
B. Spadek rocznej sumy opadów na obszarze zlewiska Bałtyku.
C. Wzrost średniej rocznej temperatury powietrza na obszarze zlewiska Bałtyku.
D. Obniżenie średniej rocznej temperatury powietrza na obszarze zlewiska Bałtyku.
Zadanie 17. (1 pkt) Na rysunku przedstawiono wybrane pasma górskie w Górach Świętokrzyskich. Na podstawie rysunku i własnej wiedzy wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy zdanie jest fałszywe.
Pasma: Chęcińskie i Masłowskie są wyrzeźbione z tego samego rodzaju skał. F
Pasma: Chęcińskie i Zelejowskie są wyrzeźbione ze skał osadowych P
Pasma: Zgórskie i Dymińskie są wyrzeźbione ze skał magmowych. F
Zadanie 18. (1 pkt) Na rysunku przedstawiono plan lodowca górskiego Arolla w Alpach Szwajcarskich. Wpisz litery, którymi oznaczono na rysunku:
- pola firnowe lodowca B
- jęzor lodowcowy A
- granicę wiecznego śniegu C
Zadanie 19. (2 pkt) Poniższy tekst opisuje jeden z rodzajów ruchów wód morskich.
...
a) Podaj nazwę opisanej fali.
TSUNAMI
b) Podkreśl trzy zjawiska, które mogą spowodować powstanie takiej fali.
A. przyciąganie wody przez Księżyc i Słońce
B. powstanie uskoku w dnie morza
C. podmorski wybuch wulkanu
D. zmiana prędkości pasatu wiejącego nad oceanem
E. powstanie podmorskiego osuwiska
Zadanie 20. (2 pkt) Na mapie zaznaczono numerami 1 - 4 obszary różniące się gęstością zaludnienia. Do zaznaczonych na mapie numerami 1 - 4 obszarów przyporządkuj główną przyczynę dużej lub małej gęstości zaludnienia, wybierając spośród podanych poniżej.
A. nadmiar ciepła i wilgoci
B. niedobór ciepła
C. niedobór wody
D. duża wysokość nad poziomem morza
E. żyzne gleby
Obszar 1 (numer na mapie) - Przyczyna B
Obszar 2 (numer na mapie) - Przyczyna A
Obszar 3 (numer na mapie) - Przyczyna E
Obszar 4 (numer na mapie) - Przyczyna C
Zadanie 21. (2 pkt) Spośród poniżej wymienionych miast wybierz i wpisz do tabeli te, które powstały na wybrzeżach kontynentów. Obok każdego z tych miast wpisz państwo, w którym to miasto się znajduje. Bagdad, Bombaj, Delhi, Meksyk, Rio de Janeiro
Miasto - 1.Bombaj - Państwo - Indie
Miasto - 2. Rio de Janeiro - Państwo - Brazylia
Zadanie 22. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono strukturę płci i wieku ludności Polski w 2006 r.
a) Podkreśl poprawną odpowiedź.
Liczebność osób w wieku dziesięciu lat w 2006 roku wynosiła około
A. 220 tys. B. 280 tys. C. 350 tys. D. 430 tys.
b) Podaj główną przyczynę dużej liczebności roczników ludności Polski z przedziałów
wiekowych oznaczonych na wykresie literą A.
Jest to pokolenie urodzone w latach po drugiej wojnie światowej, stabilizacja sprzyjała decyzji o powiększeniu rodziny.
Zadanie 23. (2 pkt) Na mapie zaznaczono wybrane krainy geograficzne.
a) Przyporządkuj do numerów w tabeli nazwy krain geograficznych wybrane z poniższych.
Bieszczady, Pieniny, Nizina Śląska, Wyżyna Śląska, Wyżyna Lubelska, Żuławy Wiślane, Pojezierze Suwalskie
Numer na mapie - 3 - Kraina geograficzna - Pojezierze Suwalskie
Numer na mapie - 5 - Kraina geograficzna - Wyżyna Lubelska
Numer na mapie - 7 - Kraina geograficzna - Bieszczady
b) Podaj numery trzech obszarów, które spośród zaznaczonych na mapie numerami 1 - 7 mają najkorzystniejsze warunki naturalne dla rolnictwa.
4, 2, 5
Zadanie 24. (2 pkt) Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli nazwy parków narodowych wybrane z poniższych.
Poleski, Gór Stołowych, Słowiński, Ojcowski
Wybrane walory parku narodowego: Rzeźba krasowa, ostańce skalne, nietoperze, Dolina Prądnika
Nazwa parku narodowego: Ojcowski
Wybrane walory parku narodowego: Liczne jeziora krasowe, rozległe tereny bagienne, torfowiska
Nazwa parku narodowego: Poleski
Wybrane walory parku narodowego: Ostańce piaskowcowe, labirynty skalne, torfowiska wysokie
Nazwa parku narodowego: Góry Stołowe
Zadanie 25. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono wielkość wydobycia węgla kamiennego w wybranych państwach w latach 1950-2000.
a) Podaj nazwę państwa, w którym nastąpiła największa zmiana wielkości wydobycia węgla kamiennego między 1990 a 2000 r.
Indie
b) Porównaj tendencje w wydobyciu węgla kamiennego w Polsce i RPA w latach 1950-2000.
Wydobycie węgla kamiennego w RPA w latach 1950-2000 systematycznie wzrastało do około 225 mln ton w 2000 roku. Wyraźny wzrost wydobycia miał miejsce w 1970 roku.
W Polsce natomiast wydobycie w/w surowca wzrastało do roku 1980, kiedy to osiągnęło poziom niecałych 200 mln ton, a potem zaczęło gwałtownie spadać (obecnie wynosi 100 mln ton).
Zadanie 26. (2 pkt) Podaj dwa pozytywne i dwa negatywne skutki społeczno-ekonomiczne restrukturyzacji surowcowych okręgów przemysłowych w Polsce.
Pozytywne skutki społeczno-ekonomiczne:
1. Zwiększenie zróżnicowania źródeł dochodów ludności, nie są zależne od cen surowca.
2. Wprowadzenie nowoczesnych, bardziej efektywnych form zarządzania przedsiębiorstwami i nowych technologii.
Negatywne skutki społeczno-ekonomiczne:
1. emigracja
2. bezrobocie
Zadanie 27. (2 pkt) Podaj dwie przyczyny, które powodują, że morza szelfowe są najintensywniej wykorzystywaną gospodarczo częścią Wszechoceanu.
1. Morza te są płytsze, przez co dociera tam więcej światła. Sprzyja to rozwojowi morskiej flory i fauny, umożliwia połów ryb.
2. Morza szelfowe były kiedyś środowiskiem lądowym. Powstawały tam złoża różnych surowców, które obecnie można wydobywać. Proces ten ułatwia mała głębokość akwenów.
Zadanie 28. (1 pkt) Uzupełnij ciąg przyczynowo-skutkowy, przedstawiający degradację lasów, wpisując w odpowiednie pola litery od A do E.
A. Powstawanie kwaśnych opadów
B. Emisja tlenków siarki i azotu
C. Zakwaszenie gleb
D. Uszkodzenie liści, igieł drzew
E. Powstawanie w atmosferze kwasu siarkowego, siarkawego, azotowego
Spalanie paliw kopalnych -> B -> E -> A -> C/D - > Degradacja lasów
Zadanie 29. (2 pkt) W tabeli przedstawiono wartości wskaźników społeczno-ekonomicznych wybranych państw z lat 2005-2008.
a) Wpisz we właściwe miejsca w tabeli litery, którymi oznaczono podane poniżej sektory gospodarki.
A. przemysł
B. rolnictwo
C. usługi
Rubryka "Struktura zatrudnienia według sektorów gospodarki w % (2005-2006):"
1. kolumna: B
2. kolumna: A
3. kolumna: C
b) Sformułuj wniosek wynikający z porównania wartości PKB na 1 mieszkańca z wartościami wskaźnika zgonów niemowląt w państwach wymienionych w tabeli.
Porównując wartości PKB na 1 mieszkańca z wartościami wskaźnika zgonów niemowląt, można zauważyć, że wraz ze wzrostem PKB maleje liczba zgonów.
Zadanie 30. (2 pkt) Na mapie konturowej zaznaczono literami A - E wybrane kraje w Europie. Wpisz do tabeli oznaczenia literowe i nazwy czterech krajów, które powstały jako samodzielne państwa po 1989 roku.
Oznaczenie literowe na mapie - A - Nazwa państwa - Łotwa
Oznaczenie literowe na mapie - B - Nazwa państwa - Słowacja
Oznaczenie literowe na mapie - E - Nazwa państwa - Macedonia
Oznaczenie literowe na mapie - D Nazwa państwa - Bośnia i Hercegowina
Zadanie 31. (1 pkt) Kurdowie nie posiadają własnego państwa. Największe skupisko Kurdów znajduje się w górzystej krainie zwanej Kurdystanem. Spośród podanych wybierz trzy państwa, na obszarze których znajduje się terytorium Kurdystanu.
Arabia Saudyjska, Irak, Izrael, Indie, Iran, Tajlandia, Turcja
1. Irak, 2. Iran, 3. Turcja
Geografia - POZIOM ROZSZERZONY - sugerowane odpowiedzi
Zadanie 1. (1 pkt) Podaj nazwę metody kartograficznej, za pomocą której przedstawiono na mapie:
- ukształtowanie powierzchni: metoda izolinii
- obiekty noclegowe: metoda punktowa
Zadanie 2. (1 pkt) Podaj numer profilu, który odpowiada przedstawionej na mapie linii profilu AB między szczytem Agata (pole A2) a Bodzentynem (pole B1).
Numer profilu: 2
Zadanie 3. (1 pkt) Podkreśl dwa obiekty, które znajdują się przy szlaku turystycznym między parkingiem w Nowej Słupi (pole E3) a szczytem Łysicy (pole A2).
A. Muzeum Wsi Kieleckiej
B. Ruiny kościoła p.w. Św. Ducha
C. Gajówka Rachtanka
D. Źródło św. Franciszka
E. Buk Jagiełły
Zadanie 4. (2 pkt) Oblicz średnie nachylenie stoku od szczytu Łysicy (pole A2) wzdłuż czerwonego szlaku w kierunku WNW do punktu, w którym szlak zmienia kierunek o 90°, położonego na wysokości 470 m n.p.m. Wynik podaj w %. Zapisz obliczenia.
Średnie nachylenie stoku: 13,9%
Zadanie 5. (2 pkt) Podaj trzy różnice między elementami środowiska przyrodniczego obszarów przedstawionych na mapie w polach A2 i D2.
1. Większą część obszaru A2 stanowią lasy, obszaru D2 natomiast - pola uprawne.
2. W obrębie pola A2 przeważają tereny o dużym nachyleniu, w obrębie D2 - tereny płaskie.
3. W polu D2, w dolinie rzeki Pokrzywianki powstają łąki, miejscami występują również bagna.
Zadanie 6. (1 pkt) Określ kształt wsi Dębno (pole C2) i wsi Porąbki (pole A3), wybierając spośród podanych poniżej.
Dębno wielodrożnica
Porąbki ulicówka
Zadanie 7. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono uproszczony przekrój geologiczny przez Łysogóry i obszar położony na północ od tego pasma. Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy zdanie jest fałszywe.
Łysica jest wyrzeźbiona z kambryjskich piaskowców kwarcytowych P
Skały budujące Łysicę są młodsze od skał budujących Górę Miejską F
Obszar zaznaczony na przekroju numerem 1 ma budowę antyklinalną. F
Dolina Pokrzywianki powstała w łupkach ilastych - skałach mniej odpornych na erozję niż piaskowce kwarcytowe. P
Zadanie 8. (1 pkt) Na fotografii przedstawiono rumowisko skalne nazywane gołoborzem, występujące w paśmie Łysogór. Wyjaśnij proces wietrzenia rumowiska skalnego.
Wietrzenie miozowe zachodzi głównie w klimacie polarnym, umiarkowanym oraz górskim. Woda w szczelinach skalnych, zamarzając, zwiększa swoją objętość i wywiera większe ciśnienie na ściany szczelin. Skutkiem tego procesu jest rozpad blokowy skał.
Zadanie 9. (2 pkt) Oblicz współrzędne geograficzne miejsca X położonego na półkuli północnej, w którym 21 marca górowanie Słońca następuje o 8 minut wcześniej niż w Tarnowie (50oN, 21oE), a wysokość Słońca w momencie górowania jest o 3o niższa niż w Tarnowie. Zapisz obliczenia.
Współrzędne geograficzne miejsca X: (53 stopnie N, 23 stopnie E)
Zadanie 10. (1 pkt) Podkreśl poprawne zakończenie zdania. Położenie Ziemi w pozycjach peryhelium i aphelium wynika z:
A. niejednostajnego ruchu obiegowego Ziemi.
B. eliptycznego kształtu orbity ziemskiej.
C. spłaszczenia biegunowego Ziemi.
D. ruchów precesyjnych osi ziemskiej.
Zadanie 11. (1 pkt) Wpisz do tabeli po jednym geograficznym czynniku klimatotwórczym, który ma największy wpływ na różnicę między średnią temperaturą powietrza w styczniu w miejscach oznaczonych numerami 1 i 2 oraz w miejscach oznaczonych numerami 3 i 4.
1. Przyl.Chidley (Kanada) - Średnia temperatura powietrza stycznia w stopniach C - -20,0 - Geograficzny czynnik klimatotwórczy: przebieg prądów morskich
2. Bergen (Norwegia) - Średnia temperatura powietrza stycznia w stopniach C - 2,5 - Geograficzny czynnik klimatotwórczy: przebieg prądów morskich
3. Liverpool Wielka Brytania - Średnia temperatura powietrza stycznia w stopniach C - 4,1 - Geograficzny czynnik klimatotwórczy: odległość od mórz i oceanów
4. Irkuck (Rosja) - Średnia temperatura powietrza stycznia w stopniach C - -20,9 - Geograficzny czynnik klimatotwórczy: odległość od mórz i oceanów
Zadanie 12. (1 pkt) Uzupełnij poniższy rysunek tak, aby przedstawiał powstawanie bryzy dziennej.
- Wpisz w kwadratach litery: W w celu oznaczenia obszaru podwyższonego ciśnienia i N w celu oznaczenia obszaru obniżonego ciśnienia.
- Na poziomych i pionowych liniach przerywanych zaznacz strzałkami kierunki wiatru.
Lewy kwadrat: W
Prawy kwadrat: N
Przerywane linie:
górna - strzałka w lewo
lewa - strzałka w dół
prawa - strzałka w górę
dolna - strzałka w prawo
Zadanie 13. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono zasolenie przypowierzchniowych wód oceanicznych.
a) Na podstawie wykresu podaj przedziały szerokości geograficznych, w których zasolenie przypowierzchniowych wód oceanicznych jest wyższe od średniego zasolenia Wszechoceanu.
10-30 stopni na półkuli północnej
15-55 stopni na półkuli południowej
b) Podaj dwie przyczyny większego od średniego zasolenia wód oceanicznych we wskazanych przedziałach szerokości geograficznych.
1. mała ilość opadów atmosferycznych
2. wysoka temperatura powietrza (duże parowanie z powierzchni)
Zadanie 14. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono średni rozkład południkowy parowania potencjalnego i opadów atmosferycznych na obszarach lądowych Ziemi.
a) Podkreśl poprawną odpowiedź. Ujemny bilans wodny cechuje obszary położone w klimacie
A. podrównikowym wilgotnym.
B. zwrotnikowym kontynentalnym suchym.
C. umiarkowanym ciepłym morskim.
D. okołobiegunowym.
b) Wykorzystaj wykres i pogrupuj oznaczone na mapie regiony na obszary o dodatnim i ujemnym bilansie wodnym, wpisując litery w odpowiednich miejscach tabeli.
Obszary o dodatnim bilansie wodnym: C, E
Obszary o ujemnym bilansie wodnym: D, A, B
Zadanie 15. (2 pkt) Strzałki na mapie wskazują położenie wybranych zbiorników wodnych w Polsce, oznaczonych numerami 1 - 5.
a) Uporządkuj poniżej podane zbiorniki wodne w kolejności od najstarszego do najmłodszego, wpisując ich nazwy w odpowiednie miejsca tabeli.
Łebsko, Gopło, Solińskie
b) Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli numery, którymi oznaczono podane zbiorniki wodne na mapie.
najstarsze -> Nazwa zbiornika wodnego: Gopło Numer na mapie: 3
młodsze -> Nazwa zbiornika wodnego: Łebsko Numer na mapie: 1
najmłodsze -> Nazwa zbiornika wodnego: Solińskie Numer na mapie: 5
Zadanie 16. (2 pkt) Przypuszcza się, że około 2025 roku zaopatrzenie w wodę 4 miliardów ludzi - wówczas połowy mieszkańców Ziemi - będzie niedostateczne. Podaj trzy przykłady działań służących rozwiązaniu problemu niedostatku wody dla ludności kuli ziemskiej.
1. odsalanie wód morskich i oceanicznych
2. oszczędzanie wody w gospodarstwach domowych oraz w przemyśle
3. oczyszczanie ścieków przemysłowych i komunalnych
Zadanie 17. (1 pkt) Na mapie zaznaczono literami A - D miejsca położone na granicach płyt litosfery. Wpisz litery, którymi oznaczono na mapie dwa miejsca znajdujące się w strefie subdukcji.
1. D 2. B
Zadanie 18. (2 pkt) Korzystając z określeń podanych poniżej, wypełnij prostokąty w poziomie, tak aby przedstawiały trzy procesy powstawania skał.
granit, plutonizm, metamorfizm, piasek, sedymentacja szczątków organicznych, marmur, diageneza
krystalizacja głębinowa magmy -> granit -> plutonizm - gnejs
sedymentacja szczątków organicznych -> wapień -> metamorfizm -> marmur
sedymentacja produktów wietrzenia skał -> piasek -> diageneza -> praskowiec
Zadanie 19. (1 pkt) Wyjaśnij, dlaczego Noteć koło Bydgoszczy zmienia kierunek płynięcia z południkowego na równoleżnikowy.
Ma to związek z ukształtowaniem pradoliny, do której wpada Noteć koło Bydgoszczy.
Zadanie 20. (2 pkt) Przyporządkuj formom polodowcowym, oznaczonym na rysunku numerami 1 i 2, po dwie cechy środowiska przyrodniczego, wybierając spośród podanych poniżej.
Rodzaj skał, z których są zbudowane formy terenu: piaski, gliny zwałowe, less
Przeważające gleby: brunatne i płowe, bielicowe, mady
Formy polodowcowe - 1 - Cechy środowiska: piaski, bielicowe
Formy polodowcowe - 2 - Cechy środowiska: gliny zwałowe, brunatne i płowe
Zadanie 21. (2 pkt) a) Spośród podanych obszarów podkreśl ten, który jest szczególnie zagrożony występowaniem osuwisk.
A. Żuławy Wiślane
B. Równina Wrocławska
C. Beskid Niski
D. Kotlina Oświęcimska
b) Podaj dwie antropogeniczne przyczyny powstawania osuwisk.
1. podkopanie zbocza (np. w celu wybudowania drogi)
2. budowa budynków mieszkalnych na zboczu, co prowadzi do nadmiernego jego obarczenia
3. nieprawidłowy sposób upraw
Zadanie 22. (2 pkt) W tabeli przedstawiono bilans ludności Polski w 2006 r.
Na podstawie danych zawartych w tabeli oblicz:
- saldo migracji
- przyrost rzeczywisty
- liczbę ludności w dniu 31.12.2006 r.
Saldo migracji -36 tys. osób
Przyrost rzeczywisty -32 tys. osób
Liczba ludności w dniu 31.12.2006 r. 38 125 tys. osób
Zadanie 23. (2 pkt) Na mapie zaznaczono państwa, w których liczebnie dominują wyznawcy wybranych religii. Podanym w tabeli religiom przyporządkuj:
a) odpowiadające im opisy, wybrane z podanych poniżej.
b) państwa, wybrane spośród zaznaczonych numerami na mapie, w których wyznawcy tych religii liczebnie dominują.
Opisy religii:
A. Wiara w jednego Boga. Światopogląd opiera się na interpretacji tekstów Biblii. Najliczniejsza rzesza wyznawców na świecie.
B. Po śmierci człowieka dusza przechodzi w ciała innych ludzi lub zwierząt (reinkarnacja). Jednym z głównych miast odwiedzanych przez wyznawców tej religii jest Waranasi.
C. Zasady moralne opierają się na Koranie. Wyznawcy tej religii odbywają pielgrzymki do Mekki.
D. Wszystkie społeczeństwa są równe. Różne poglądy i kulty są różnymi sposobami głoszenia tej samej prawdy o człowieku. Od wyznawców wymaga się życzliwości dla wszystkich stworzeń.
Hinduizm B, 2
Islam C, 1
Chrześcijaństwo A, 4
Zadanie 24. (2 pkt) Na wykresach przedstawiono strukturę użytkowania ziemi w wybranych krajach w 2002 r. Każdemu z wykresów przyporządkuj właściwy kraj, wybierając spośród podanych poniżej. Podaj po dwie cechy środowiska przyrodniczego, warunkujące strukturę użytkowania ziemi w krajach oznaczonych literami A i B.
Irlandia, Szwecja, Węgry
Wykres A
Kraj Węgry
Cechy środowiska przyrodniczego:
1. żyzne gleby
2. nizinne ukształtowanie powierzchni
Wykres B
Kraj Szwecja
Cechy środowiska przyrodniczego:
1. chłodny klimat
2. pagórkowate ukształtowanie terenu
Zadanie 25. (1 pkt) W tabeli przedstawiono dane dotyczące rolnictwa wybranych krajów z lat 2005-2006. Podaj litery, którymi oznaczono dwa kraje, charakteryzujące się najbardziej intensywnym rolnictwem.
Oznaczenia literowe krajów: A, B
Zadanie 26. (2 pkt) W II połowie XX w. przedsiębiorstwa przemysłowe zaczęły przenosić produkcję z krajów wysoko rozwiniętych do krajów rozwijających się. Podaj trzy główne przyczyny tego zjawiska.
1. wzrost wynagrodzeń i świadczeń socjalnych dla robotników w krajach wysokorozwiniętych
2. eksplozja demograficzna w krajach rozwijających się - tania siła robocza
3. rozwój transportu w skali globalnej
Zadanie 27. (2 pkt) Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych ośrodków przemysłu hutniczego w Polsce. Podaj główny czynnik lokalizacji dla każdego z zaznaczonych na mapie ośrodków przemysłu hutniczego.
Konin - położenie blisko złóż węgla brunatnego, dostęp do energii elektrycznej
Głogów - występowanie rud miedzi
Bukowno - występowanie rud cynku i ołowiu
Zadanie 28. (2 pkt)
Podaj trzy przykłady działań składających się na proces restrukturyzacji hutnictwa żelaza w naszym kraju.
1. racjonalizacja wydobycia
2. wprowadzanie nowoczesnych technologii
3. współczesne formy zarządzania przedsiębiorstwem
Zadanie 29. (2 pkt) Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych ośrodków przemysłu rafineryjnego w Europie Zachodniej. Na podstawie mapy sformułuj i wyjaśnij prawidłowość dotyczącą rozmieszczenia wielkich i dużych ośrodków przemysłu rafineryjnego w Europie Zachodniej.
Prawidłowość:
Ośrodki przemysłu rafineryjnego ułożone są nad brzegami mórz.
Wyjaśnienie:
Na kontynencie europejskim nie występują bogate złoża ropy naftowej. Jest ona importowana drogą morską. Tankowce rozładowują ropę w portach i tam jest przetwarzana.
Wykorzystując mapę Australii, rozwiąż zadania 30. i 31.
Zadanie 30. (2 pkt) W 2004 r. dokończono budowę transkontynentalnej linii kolejowej Adelaide - Darwin.
a) Podaj dwie prawdopodobne konsekwencje społeczne lub ekonomiczne eksploatacji tej linii kolejowej w Australii.
1. Osadnictwo wzdłuż linii kolejowej.
2. Powstawanie ośrodków handlowych na trasie kolei.
b) Transkontynentalna linia kolejowa przebiega wzdłuż autostrady łączącej Adelaide z Darwin. Podaj dwie cechy transportu kolejowego, dzięki którym przewóz towarów koleją na tej linii może konkurować z przewozem towarów samochodami.
1. Na większych odległościach i przy dużej masie towarów transport kolejowy jest bardziej opłacalny niż drogowy.
2. Konserwacja torów kolejowych jest tańsza niż dróg samochodowych.
Zadanie 31. (2 pkt) Klimatogramy przedstawiają roczny przebieg średnich miesięcznych wartości temperatury powietrza i miesięcznych sum opadów atmosferycznych w trzech miastach w Australii: Alice Springs, Darwin i Sydney oraz w Chartumie położonym w Sudanie.
a) Podanym miastom przyporządkuj klimatogramy, wybierając spośród oznaczonych literami A, B, C, D.
Alice Springs C Darwin B
b) Podkreśl poprawne zakończenie zdania. Cechą klimatu Adelaide jest
A. występowanie monsunów.
B. występowanie cyklonów tropikalnych.
C. ujemna średnia temperatura najchłodniejszego miesiąca.
D. przewaga opadów w półroczu chłodnym.
Zadanie 32. (2 pkt) Uzupełnij schemat, wpisując trzy przyczyny wycinania i wypalania wilgotnego lasu równikowego w Amazonii oraz trzy następstwa tego zjawiska.
Przyczyny:
1. Wysoki popyt na drewno.
2. Przygotowanie terenów pod uprawę.
3. Niski dochód ludności tubylczej.
Następstwa:
1. Zmniejszanie się ilości tlenu w atmosferze.
2. Wzrost średniej temperatury powietrza.
3. Zwiększone ryzyko powodzi.
Zadanie 33. (1 pkt) Ekokonwersja długu to zamiana spłaty długu na wydatki związane z ochroną środowiska w kraju dłużnika za zgodą kraju-wierzyciela. Wyjaśnij, dlaczego Szwecja jest zainteresowana ekokonwersją części zadłużenia Polski.
Ponieważ obydwa państwa położone są nad Morzem Bałtyckim, zanieczyszczenia produkowane w Polsce mogą dopłynąć do wybrzeży Szwecji.
Zadanie 34. (2 pkt) Poniższy tekst przedstawia warunki, w jakich doszło do powstania smogu w Londynie.
...
a) wyjaśnij, dlaczego wysokie ciśnienie atmosferyczne sprzyja powstawaniu smogu.
W układach barycznych wysokiego ciśnienia występują prądy zstępujące, które prowadzą do osiadania powietrza. Uniemożliwia to odpływ zanieczyszczeń, które koncentrują się nad danym obszarem. .
b) podaj antropogeniczne źródło pochodzenia dwutlenku siarki, z którego powstał w atmosferze kwas siarkowy - składnik smogu
Źródłem szkodliwego dwutlenku siarki są procesy spalania paliw kopalnych.
Zadanie 35. (2 pkt) Podanym w tabeli organizacjom przyporządkuj części świata, w których są położone państwa, należące do tych organizacji.
Afryka, Australia, Ameryka Południowa, Ameryka Północna, Azja, Europa
NAFTA: Ameryka Północna
OPEC: Afrryka, Azja, Ameryka Południowa
Zadanie 36. (2 pkt) Na mapie zaznaczono miejsca wybranych konfliktów. Uzupełnij tabelę, wpisując numer, którym oznaczono na mapie miejsce występowania danego konfliktu.
Konflikt w strefie Gazy 2
Wojna między plemionami Tutsi i Hutu 6
Wojna domowa w Darfurze 5
- ukształtowanie powierzchni: metoda izolinii
- obiekty noclegowe: metoda punktowa
Zadanie 2. (1 pkt) Podaj numer profilu, który odpowiada przedstawionej na mapie linii profilu AB między szczytem Agata (pole A2) a Bodzentynem (pole B1).
Numer profilu: 2
Zadanie 3. (1 pkt) Podkreśl dwa obiekty, które znajdują się przy szlaku turystycznym między parkingiem w Nowej Słupi (pole E3) a szczytem Łysicy (pole A2).
A. Muzeum Wsi Kieleckiej
B. Ruiny kościoła p.w. Św. Ducha
C. Gajówka Rachtanka
D. Źródło św. Franciszka
E. Buk Jagiełły
Zadanie 4. (2 pkt) Oblicz średnie nachylenie stoku od szczytu Łysicy (pole A2) wzdłuż czerwonego szlaku w kierunku WNW do punktu, w którym szlak zmienia kierunek o 90°, położonego na wysokości 470 m n.p.m. Wynik podaj w %. Zapisz obliczenia.
Średnie nachylenie stoku: 13,9%
Zadanie 5. (2 pkt) Podaj trzy różnice między elementami środowiska przyrodniczego obszarów przedstawionych na mapie w polach A2 i D2.
1. Większą część obszaru A2 stanowią lasy, obszaru D2 natomiast - pola uprawne.
2. W obrębie pola A2 przeważają tereny o dużym nachyleniu, w obrębie D2 - tereny płaskie.
3. W polu D2, w dolinie rzeki Pokrzywianki powstają łąki, miejscami występują również bagna.
Zadanie 6. (1 pkt) Określ kształt wsi Dębno (pole C2) i wsi Porąbki (pole A3), wybierając spośród podanych poniżej.
Dębno wielodrożnica
Porąbki ulicówka
Zadanie 7. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono uproszczony przekrój geologiczny przez Łysogóry i obszar położony na północ od tego pasma. Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy zdanie jest fałszywe.
Łysica jest wyrzeźbiona z kambryjskich piaskowców kwarcytowych P
Skały budujące Łysicę są młodsze od skał budujących Górę Miejską F
Obszar zaznaczony na przekroju numerem 1 ma budowę antyklinalną. F
Dolina Pokrzywianki powstała w łupkach ilastych - skałach mniej odpornych na erozję niż piaskowce kwarcytowe. P
Zadanie 8. (1 pkt) Na fotografii przedstawiono rumowisko skalne nazywane gołoborzem, występujące w paśmie Łysogór. Wyjaśnij proces wietrzenia rumowiska skalnego.
Wietrzenie miozowe zachodzi głównie w klimacie polarnym, umiarkowanym oraz górskim. Woda w szczelinach skalnych, zamarzając, zwiększa swoją objętość i wywiera większe ciśnienie na ściany szczelin. Skutkiem tego procesu jest rozpad blokowy skał.
Zadanie 9. (2 pkt) Oblicz współrzędne geograficzne miejsca X położonego na półkuli północnej, w którym 21 marca górowanie Słońca następuje o 8 minut wcześniej niż w Tarnowie (50oN, 21oE), a wysokość Słońca w momencie górowania jest o 3o niższa niż w Tarnowie. Zapisz obliczenia.
Współrzędne geograficzne miejsca X: (53 stopnie N, 23 stopnie E)
Zadanie 10. (1 pkt) Podkreśl poprawne zakończenie zdania. Położenie Ziemi w pozycjach peryhelium i aphelium wynika z:
A. niejednostajnego ruchu obiegowego Ziemi.
B. eliptycznego kształtu orbity ziemskiej.
C. spłaszczenia biegunowego Ziemi.
D. ruchów precesyjnych osi ziemskiej.
Zadanie 11. (1 pkt) Wpisz do tabeli po jednym geograficznym czynniku klimatotwórczym, który ma największy wpływ na różnicę między średnią temperaturą powietrza w styczniu w miejscach oznaczonych numerami 1 i 2 oraz w miejscach oznaczonych numerami 3 i 4.
1. Przyl.Chidley (Kanada) - Średnia temperatura powietrza stycznia w stopniach C - -20,0 - Geograficzny czynnik klimatotwórczy: przebieg prądów morskich
2. Bergen (Norwegia) - Średnia temperatura powietrza stycznia w stopniach C - 2,5 - Geograficzny czynnik klimatotwórczy: przebieg prądów morskich
3. Liverpool Wielka Brytania - Średnia temperatura powietrza stycznia w stopniach C - 4,1 - Geograficzny czynnik klimatotwórczy: odległość od mórz i oceanów
4. Irkuck (Rosja) - Średnia temperatura powietrza stycznia w stopniach C - -20,9 - Geograficzny czynnik klimatotwórczy: odległość od mórz i oceanów
Zadanie 12. (1 pkt) Uzupełnij poniższy rysunek tak, aby przedstawiał powstawanie bryzy dziennej.
- Wpisz w kwadratach litery: W w celu oznaczenia obszaru podwyższonego ciśnienia i N w celu oznaczenia obszaru obniżonego ciśnienia.
- Na poziomych i pionowych liniach przerywanych zaznacz strzałkami kierunki wiatru.
Lewy kwadrat: W
Prawy kwadrat: N
Przerywane linie:
górna - strzałka w lewo
lewa - strzałka w dół
prawa - strzałka w górę
dolna - strzałka w prawo
Zadanie 13. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono zasolenie przypowierzchniowych wód oceanicznych.
a) Na podstawie wykresu podaj przedziały szerokości geograficznych, w których zasolenie przypowierzchniowych wód oceanicznych jest wyższe od średniego zasolenia Wszechoceanu.
10-30 stopni na półkuli północnej
15-55 stopni na półkuli południowej
b) Podaj dwie przyczyny większego od średniego zasolenia wód oceanicznych we wskazanych przedziałach szerokości geograficznych.
1. mała ilość opadów atmosferycznych
2. wysoka temperatura powietrza (duże parowanie z powierzchni)
Zadanie 14. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono średni rozkład południkowy parowania potencjalnego i opadów atmosferycznych na obszarach lądowych Ziemi.
a) Podkreśl poprawną odpowiedź. Ujemny bilans wodny cechuje obszary położone w klimacie
A. podrównikowym wilgotnym.
B. zwrotnikowym kontynentalnym suchym.
C. umiarkowanym ciepłym morskim.
D. okołobiegunowym.
b) Wykorzystaj wykres i pogrupuj oznaczone na mapie regiony na obszary o dodatnim i ujemnym bilansie wodnym, wpisując litery w odpowiednich miejscach tabeli.
Obszary o dodatnim bilansie wodnym: C, E
Obszary o ujemnym bilansie wodnym: D, A, B
Zadanie 15. (2 pkt) Strzałki na mapie wskazują położenie wybranych zbiorników wodnych w Polsce, oznaczonych numerami 1 - 5.
a) Uporządkuj poniżej podane zbiorniki wodne w kolejności od najstarszego do najmłodszego, wpisując ich nazwy w odpowiednie miejsca tabeli.
Łebsko, Gopło, Solińskie
b) Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli numery, którymi oznaczono podane zbiorniki wodne na mapie.
najstarsze -> Nazwa zbiornika wodnego: Gopło Numer na mapie: 3
młodsze -> Nazwa zbiornika wodnego: Łebsko Numer na mapie: 1
najmłodsze -> Nazwa zbiornika wodnego: Solińskie Numer na mapie: 5
Zadanie 16. (2 pkt) Przypuszcza się, że około 2025 roku zaopatrzenie w wodę 4 miliardów ludzi - wówczas połowy mieszkańców Ziemi - będzie niedostateczne. Podaj trzy przykłady działań służących rozwiązaniu problemu niedostatku wody dla ludności kuli ziemskiej.
1. odsalanie wód morskich i oceanicznych
2. oszczędzanie wody w gospodarstwach domowych oraz w przemyśle
3. oczyszczanie ścieków przemysłowych i komunalnych
Zadanie 17. (1 pkt) Na mapie zaznaczono literami A - D miejsca położone na granicach płyt litosfery. Wpisz litery, którymi oznaczono na mapie dwa miejsca znajdujące się w strefie subdukcji.
1. D 2. B
Zadanie 18. (2 pkt) Korzystając z określeń podanych poniżej, wypełnij prostokąty w poziomie, tak aby przedstawiały trzy procesy powstawania skał.
granit, plutonizm, metamorfizm, piasek, sedymentacja szczątków organicznych, marmur, diageneza
krystalizacja głębinowa magmy -> granit -> plutonizm - gnejs
sedymentacja szczątków organicznych -> wapień -> metamorfizm -> marmur
sedymentacja produktów wietrzenia skał -> piasek -> diageneza -> praskowiec
Zadanie 19. (1 pkt) Wyjaśnij, dlaczego Noteć koło Bydgoszczy zmienia kierunek płynięcia z południkowego na równoleżnikowy.
Ma to związek z ukształtowaniem pradoliny, do której wpada Noteć koło Bydgoszczy.
Zadanie 20. (2 pkt) Przyporządkuj formom polodowcowym, oznaczonym na rysunku numerami 1 i 2, po dwie cechy środowiska przyrodniczego, wybierając spośród podanych poniżej.
Rodzaj skał, z których są zbudowane formy terenu: piaski, gliny zwałowe, less
Przeważające gleby: brunatne i płowe, bielicowe, mady
Formy polodowcowe - 1 - Cechy środowiska: piaski, bielicowe
Formy polodowcowe - 2 - Cechy środowiska: gliny zwałowe, brunatne i płowe
Zadanie 21. (2 pkt) a) Spośród podanych obszarów podkreśl ten, który jest szczególnie zagrożony występowaniem osuwisk.
A. Żuławy Wiślane
B. Równina Wrocławska
C. Beskid Niski
D. Kotlina Oświęcimska
b) Podaj dwie antropogeniczne przyczyny powstawania osuwisk.
1. podkopanie zbocza (np. w celu wybudowania drogi)
2. budowa budynków mieszkalnych na zboczu, co prowadzi do nadmiernego jego obarczenia
3. nieprawidłowy sposób upraw
Zadanie 22. (2 pkt) W tabeli przedstawiono bilans ludności Polski w 2006 r.
Na podstawie danych zawartych w tabeli oblicz:
- saldo migracji
- przyrost rzeczywisty
- liczbę ludności w dniu 31.12.2006 r.
Saldo migracji -36 tys. osób
Przyrost rzeczywisty -32 tys. osób
Liczba ludności w dniu 31.12.2006 r. 38 125 tys. osób
Zadanie 23. (2 pkt) Na mapie zaznaczono państwa, w których liczebnie dominują wyznawcy wybranych religii. Podanym w tabeli religiom przyporządkuj:
a) odpowiadające im opisy, wybrane z podanych poniżej.
b) państwa, wybrane spośród zaznaczonych numerami na mapie, w których wyznawcy tych religii liczebnie dominują.
Opisy religii:
A. Wiara w jednego Boga. Światopogląd opiera się na interpretacji tekstów Biblii. Najliczniejsza rzesza wyznawców na świecie.
B. Po śmierci człowieka dusza przechodzi w ciała innych ludzi lub zwierząt (reinkarnacja). Jednym z głównych miast odwiedzanych przez wyznawców tej religii jest Waranasi.
C. Zasady moralne opierają się na Koranie. Wyznawcy tej religii odbywają pielgrzymki do Mekki.
D. Wszystkie społeczeństwa są równe. Różne poglądy i kulty są różnymi sposobami głoszenia tej samej prawdy o człowieku. Od wyznawców wymaga się życzliwości dla wszystkich stworzeń.
Hinduizm B, 2
Islam C, 1
Chrześcijaństwo A, 4
Zadanie 24. (2 pkt) Na wykresach przedstawiono strukturę użytkowania ziemi w wybranych krajach w 2002 r. Każdemu z wykresów przyporządkuj właściwy kraj, wybierając spośród podanych poniżej. Podaj po dwie cechy środowiska przyrodniczego, warunkujące strukturę użytkowania ziemi w krajach oznaczonych literami A i B.
Irlandia, Szwecja, Węgry
Wykres A
Kraj Węgry
Cechy środowiska przyrodniczego:
1. żyzne gleby
2. nizinne ukształtowanie powierzchni
Wykres B
Kraj Szwecja
Cechy środowiska przyrodniczego:
1. chłodny klimat
2. pagórkowate ukształtowanie terenu
Zadanie 25. (1 pkt) W tabeli przedstawiono dane dotyczące rolnictwa wybranych krajów z lat 2005-2006. Podaj litery, którymi oznaczono dwa kraje, charakteryzujące się najbardziej intensywnym rolnictwem.
Oznaczenia literowe krajów: A, B
Zadanie 26. (2 pkt) W II połowie XX w. przedsiębiorstwa przemysłowe zaczęły przenosić produkcję z krajów wysoko rozwiniętych do krajów rozwijających się. Podaj trzy główne przyczyny tego zjawiska.
1. wzrost wynagrodzeń i świadczeń socjalnych dla robotników w krajach wysokorozwiniętych
2. eksplozja demograficzna w krajach rozwijających się - tania siła robocza
3. rozwój transportu w skali globalnej
Zadanie 27. (2 pkt) Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych ośrodków przemysłu hutniczego w Polsce. Podaj główny czynnik lokalizacji dla każdego z zaznaczonych na mapie ośrodków przemysłu hutniczego.
Konin - położenie blisko złóż węgla brunatnego, dostęp do energii elektrycznej
Głogów - występowanie rud miedzi
Bukowno - występowanie rud cynku i ołowiu
Zadanie 28. (2 pkt)
Podaj trzy przykłady działań składających się na proces restrukturyzacji hutnictwa żelaza w naszym kraju.
1. racjonalizacja wydobycia
2. wprowadzanie nowoczesnych technologii
3. współczesne formy zarządzania przedsiębiorstwem
Zadanie 29. (2 pkt) Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych ośrodków przemysłu rafineryjnego w Europie Zachodniej. Na podstawie mapy sformułuj i wyjaśnij prawidłowość dotyczącą rozmieszczenia wielkich i dużych ośrodków przemysłu rafineryjnego w Europie Zachodniej.
Prawidłowość:
Ośrodki przemysłu rafineryjnego ułożone są nad brzegami mórz.
Wyjaśnienie:
Na kontynencie europejskim nie występują bogate złoża ropy naftowej. Jest ona importowana drogą morską. Tankowce rozładowują ropę w portach i tam jest przetwarzana.
Wykorzystując mapę Australii, rozwiąż zadania 30. i 31.
Zadanie 30. (2 pkt) W 2004 r. dokończono budowę transkontynentalnej linii kolejowej Adelaide - Darwin.
a) Podaj dwie prawdopodobne konsekwencje społeczne lub ekonomiczne eksploatacji tej linii kolejowej w Australii.
1. Osadnictwo wzdłuż linii kolejowej.
2. Powstawanie ośrodków handlowych na trasie kolei.
b) Transkontynentalna linia kolejowa przebiega wzdłuż autostrady łączącej Adelaide z Darwin. Podaj dwie cechy transportu kolejowego, dzięki którym przewóz towarów koleją na tej linii może konkurować z przewozem towarów samochodami.
1. Na większych odległościach i przy dużej masie towarów transport kolejowy jest bardziej opłacalny niż drogowy.
2. Konserwacja torów kolejowych jest tańsza niż dróg samochodowych.
Zadanie 31. (2 pkt) Klimatogramy przedstawiają roczny przebieg średnich miesięcznych wartości temperatury powietrza i miesięcznych sum opadów atmosferycznych w trzech miastach w Australii: Alice Springs, Darwin i Sydney oraz w Chartumie położonym w Sudanie.
a) Podanym miastom przyporządkuj klimatogramy, wybierając spośród oznaczonych literami A, B, C, D.
Alice Springs C Darwin B
b) Podkreśl poprawne zakończenie zdania. Cechą klimatu Adelaide jest
A. występowanie monsunów.
B. występowanie cyklonów tropikalnych.
C. ujemna średnia temperatura najchłodniejszego miesiąca.
D. przewaga opadów w półroczu chłodnym.
Zadanie 32. (2 pkt) Uzupełnij schemat, wpisując trzy przyczyny wycinania i wypalania wilgotnego lasu równikowego w Amazonii oraz trzy następstwa tego zjawiska.
Przyczyny:
1. Wysoki popyt na drewno.
2. Przygotowanie terenów pod uprawę.
3. Niski dochód ludności tubylczej.
Następstwa:
1. Zmniejszanie się ilości tlenu w atmosferze.
2. Wzrost średniej temperatury powietrza.
3. Zwiększone ryzyko powodzi.
Zadanie 33. (1 pkt) Ekokonwersja długu to zamiana spłaty długu na wydatki związane z ochroną środowiska w kraju dłużnika za zgodą kraju-wierzyciela. Wyjaśnij, dlaczego Szwecja jest zainteresowana ekokonwersją części zadłużenia Polski.
Ponieważ obydwa państwa położone są nad Morzem Bałtyckim, zanieczyszczenia produkowane w Polsce mogą dopłynąć do wybrzeży Szwecji.
Zadanie 34. (2 pkt) Poniższy tekst przedstawia warunki, w jakich doszło do powstania smogu w Londynie.
...
a) wyjaśnij, dlaczego wysokie ciśnienie atmosferyczne sprzyja powstawaniu smogu.
W układach barycznych wysokiego ciśnienia występują prądy zstępujące, które prowadzą do osiadania powietrza. Uniemożliwia to odpływ zanieczyszczeń, które koncentrują się nad danym obszarem. .
b) podaj antropogeniczne źródło pochodzenia dwutlenku siarki, z którego powstał w atmosferze kwas siarkowy - składnik smogu
Źródłem szkodliwego dwutlenku siarki są procesy spalania paliw kopalnych.
Zadanie 35. (2 pkt) Podanym w tabeli organizacjom przyporządkuj części świata, w których są położone państwa, należące do tych organizacji.
Afryka, Australia, Ameryka Południowa, Ameryka Północna, Azja, Europa
NAFTA: Ameryka Północna
OPEC: Afrryka, Azja, Ameryka Południowa
Zadanie 36. (2 pkt) Na mapie zaznaczono miejsca wybranych konfliktów. Uzupełnij tabelę, wpisując numer, którym oznaczono na mapie miejsce występowania danego konfliktu.
Konflikt w strefie Gazy 2
Wojna między plemionami Tutsi i Hutu 6
Wojna domowa w Darfurze 5
