Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Krasnystaw

9 kwietnia 2021 r.
9:03

Jak w "Pokłosiu". Droga utwardzona macewą niedaleko Krasnegostawu

Autor: Zdjęcie autora agdy
40 3 A A
Krzysztof Sokołowski (pierwszy z prawej), Marek Stępniak, Edwin Rozwałka i Emil Sokołowski z odnalezioną macewą
Krzysztof Sokołowski (pierwszy z prawej), Marek Stępniak, Edwin Rozwałka i Emil Sokołowski z odnalezioną macewą (fot. Stowarzyszenie Historyczno-Etnograficzne Miłośników Ziemi Lubelskiej „Wschód” z Gorzkowa)

Dzięki społecznikom zainteresowanym historią, odnaleziono macewy z cmentarza żydowskiego w Gorzkowie (powiat krasnostawski). Jedna kilkadziesiąt lat była fragmentem lokalnej drogi. Drugiej, miejscowy gospodarz używał do ostrzenia narzędzi

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

Droga a właściwie utwardzona ścieżka, głównie dla pieszych i rowerzystów to skrót którego od bardzo wielu lat używają mieszkańcy Gorzkowa Osady i Zamostka. To miejscowości położone kilkanaście kilometrów od Krasnegostawu.

- Nie wiadomo jak dawno chodzą i jeżdżą tędy ludzie. Pewnie kiedyś była to droga gruntowa, którą utwardzono. Możliwe, że w czasie II wojny światowej. Na początku tego roku dowiedzieliśmy się, że jedna z płyt może mieć pod spodem napisy. Ona wyglądała inaczej niż pozostałe. Zaczęliśmy działać – wspomina Krzysztof Sokołowski, prezes Stowarzyszenia Historyczno-Etnograficznego Miłośników Ziemi Lubelskiej „Wschód” z Gorzkowa.

To grupa kilkunastu osób, które amatorsko interesują się historią regionu, zbierają informacje, pamiątki, zabytki ruchome i starają się jak najwięcej zachować dla przyszłych pokoleń.

Dwa dni temu, członkowie stowarzyszenia w uzgodnieniu z urzędem konserwatorskim i za zgodą władz gminy wydobyli z nawierzchni jeden z jej elementów. Chcieli sprawdzić, czy płyta faktycznie jest macewą, jak relacjonowała jedna z osób. Przypuszczenia potwierdziły się.

Odnaleziona macewa z gorzkowskiego cmentarza (fot. Stowarzyszenie Historyczno-Etnograficzne Miłośników Ziemi Lubelskiej „Wschód” z Gorzkowa)

- Po oczyszczeniu macewy z ziemi i umyciu wodą okazało się, że płyta zachowana jest w ogólnie dobrym stanie. Bardzo dobrze zachowała się inskrypcja, upamiętniająca zmarłego. Pomimo częściowo zniszczonego zwieńczenia nagrobka, czytelny był płaskorzeźbiony motyw dekoracyjny – otwarta szafa z książkami – symbolizująca: rabina, osobę uczoną w Torze i Talmudzie, autora rozpraw religijnych lub sofera, czyli osobę przepisującą święte księgi. Na półkolumnach flankujących wnękę inskrypcyjną dotrwała do naszych czasów czerwona monochromia – informuje Dariusz Kopciowski, wojewódzki konserwator zabytków.

Zdaniem Krzysztofa Bielawskiego, znaleziona macewa to nagrobek Izraela Icchaka syna Eliezera Bergajzera (lub jak chcą inni tłumacze Bergajzena), który zmarł 5 szwat 696 [29 stycznia 1936].

Gdy członkowie stowarzyszenia pracowali na drodze wydobywając macewę podeszła do nich kobieta, która mieszkała niedaleko. Powiedziała, że na jej posesji znajduje się kamień z podobnymi napisami. Okazało się, że był to fragment piaskowca o kształcie koła z centralnie wywierconym otworem. Tak „dostosowana” macewa, na której widać było fragmenty inskrypcji służyła do ostrzenia narzędzi. Napisy dało się odczytać, dzięki temu wiemy, że tarczę szlifierską jakiś gospodarz zrobił sobie z nagrobka Zewa syna Chaima Szmuela.

Macewa wykorzystana jako tarcza szlifierska (fot. Stowarzyszenie Historyczno-Etnograficzne Miłośników Ziemi Lubelskiej „Wschód” z Gorzkowa)

- Z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że odnalezione macewy pochodzą ze sprofanowanego i zniszczonego przez Niemców w okresie II wojny światowej cmentarza żydowskiego w Gorzkowie (obecnie miejscowość Chorupnik granicząca z Gorzkowem). Miejsce odnalezienia macew odległe jest od cmentarza o niespełna 800 metrów. Odnalezienie macew ma charakter precedensowy. Nigdy wcześniej nie było podobnego odkrycia w Gorzkowie i sąsiednich miejscowości. Nadal nie wiemy, gdzie znajdują się inne macewy z gorzkowskiego kirkutu, założonego po 1834 r. – dodaje konserwator wojewódzki.

Żydowski cmentarz, który wytyczono najprawdopodobniej w połowie XIX wieku był użytkowany do 1942 r. Dziś nie ma na nim żadnych nagrobków.

- Mieszkałem w Gorzkowie od urodzenia, przez pierwszych 20 lat swojego życia. Wówczas te historie w ogóle mnie nie interesowały ale dziadkowie opowiadali o Żydach, których przed wojną żyło bardzo wielu i o tym co tu się działo w czasie wojny – mówi prezes Sokołowski, który czeka na decyzję Naczelnego Rabina Polski i Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, co dalej się stanie ze znaleziskiem. Na razie macewy są zabezpieczone na jednej z posesji.

- To był ostatni moment, żeby uratować leżącą na drodze. Jeszcze dwa, trzy razy by ktoś czymś ciężkim po niej przejechał i koniec. Już jest pęknięta na pół i trzyma się dzięki uzbrojeniu jakie zalano w środku – dodaje prezes stowarzyszenia..

Sokołowski, jak wszystkie dzieci z Gorzkowa i okolic chodził do podstawówki przy ul. Głównej 7. Budynek szkoły to zaadaptowana na potrzeby placówki dawna murowana synagoga, którą żydowska społeczność postawiła tuż przed wybuchem II wojny światowej.

Korzystałam z „Śladami Żydów. Lubelszczyzna”, Lublin 2011

Droga między Gorzkowem Osadą a Zamostkiem (fot. Stowarzyszenie Historyczno-Etnograficzne Miłośników Ziemi Lubelskiej „Wschód” z Gorzkowa)
e-Wydanie

Pozostałe informacje

Zamojski Dom Kultury mieście się przy ul. Partyzantów 13
15 listopada 2024, 18:00

Sześć dekad domu kultury. Jubileuszowa gala wkrótce

Najpierw był powiatowym, później wojewódzkim, a od jakiegoś czasu już miejskim. Ale cały czas działa pod tym samym adresem i w swojej siedzibie zorganizuje galę z okazji jubileuszu. Zamojski Dom Kultury świętuje swoje 60-lecie.

29-latek zadźgał partnera swojej matki
WIDEO
film

29-latek zadźgał partnera swojej matki

Nawet dożywocie może grozić 29-latkowi, który oskarżony jest o zabójstwo 42-letniego partnera swojej matki. Mężczyzna przyznał się do dokonania zbrodni.

ilustracyjne zdjęcie
biała podlaska

Białorusin przez 5 lat szpiegował lotnisko. Pomagał mu Polak

Przez pięć lat Nikolay M. śledził lotnisko w Białej Podlaskiej. Prokuratura oskarża go szpiegostwo na rzecz białoruskiego wywiadu. Pomagał mu w tym Polak.

Osoby bezdomne najczęściej ukrywają się w pustostanach. Policja w okresie jesienno-zimowym prowadzi patrole prewencyjne sprawdzając czy koczują tam osoby potrzebujące pomocy

Pierwszy przypadek wychłodzenia na Lubelszczyźnie. Zwracajmy uwagę na bezdomnych

Policjanci z Opola Lubelskiego wyjaśniają okoliczności śmierci 49-letniej mieszkanki Karczmisk. Prawdopodobną przyczyną śmierci było wychłodzenie. To pierwszy przypadek w tym sezonie na Lubelszczyźnie.

Inwestycje drogowe na Ponikwodzie! Drogi, chodniki i węzeł przesiadkowy.
WTOREK NA DZIELNI
film

Inwestycje drogowe na Ponikwodzie! Drogi, chodniki i węzeł przesiadkowy.

Gdzie powstanie droga, a gdzie chodnik czy oświetlenie – o inwestycjach w poszczególnych dzielnicach Lublina w nowym programie "Wtorek na dzielni" pytamy dyr. Grzegorza Malca, szefa Zarządu Dróg i Transportu Miejskiego w Lublinie.

Przedstawicielki Cementu-Gryfa Chełm stawały na podium zawodów w Krakowie

Dobre występy przedstawicieli Cementu-Gryfa Chełm podczas zawodów w Krakowie i Zgierzu

W Krakowie rozegrany został Międzynarodowy Turnieju im. Władysława Bajorka. Zawody odbyły się w trzech grupach wiekowych, wśród dzieci, młodzików i kadetów. Wzięli w nich udział zawodnicy z Polski, Węgier, Ukrainy, Czech, Armenii, Danii, Chorwacji, Jordanii i Słowacji.

Klaudia Kudełko
古典音樂

Z Zamościa do Pekinu z nieznanym utworem Chopina

Pekin, Szanghaj, Xiamen, Chengdu, Chongqing i Shenzhen – w tych miastach zagra Klaudia Kudełko, pianistka z Zamościa, zdobywczyni nagrody specjalnej Outstanding Performance Prize za najlepszy występ na żywo w Carnegie Hall w Nowym Jorku. Co zagra? Nieznany dotąd utwór Chopina.

Jubileuszowa edycja Targów Energetycznych ENERGETICS w Lublinie
galeria

Jubileuszowa edycja Targów Energetycznych ENERGETICS w Lublinie

Premierowe produkty, usługi i rozwiązania dla energetyki, szkolenia produktowe, panele dyskusyjne, seminaria oraz specjalistyczny program konferencyjny – tak zapowiada się jedno z najważniejszych wydarzeń dedykowane branży energetycznej – 15 edycja Targów Energetycznych ENERGETICS, które odbędą się w dniach 19 – 21 listopada 2024 roku. (Targi Lublin S.A., ul. Dworcowa 11).

Lubelskie CBŚP zlikwidowali linię produkcyjną narkotyków
ZDJECIA i WIDEO
galeria
film

Lubelskie CBŚP zlikwidowali linię produkcyjną narkotyków

Blisko tonę narkotyków o łącznej wartości 43 mln złotych zlikwidowali policjanci Centralnego Biura Śledczego z Lublina. Decyzją Sądu zamieszani w sprawę zostali tymczasowo aresztowani.

Dlaczego warto zmienić opony na zimowe?

Dlaczego warto zmienić opony na zimowe?

Zbliżająca się zima to doskonały moment, aby zastanowić się nad zmianą opon na zimowe. Wiele osób zastanawia się, czy to konieczne. Odpowiedź brzmi: zdecydowanie tak, szczególnie jeśli zależy nam na bezpieczeństwie jazdy zimą. Opony zimowe są zaprojektowane tak, aby zapewnić lepszą przyczepność na śliskiej nawierzchni, co jest kluczowe podczas jazdy po oblodzonych czy zaśnieżonych drogach.

Hojność coraz większa. Rekordowa kwesta na cmentarzu
galeria

Hojność coraz większa. Rekordowa kwesta na cmentarzu

O blisko 3 tys. zł więcej niż rok temu trafiło do puszek kwestarzy podczas zorganizowanej w weekend w Zwierzyńcu zbiórki pieniędzy na ratowanie zabytkowych nagrobków.

Szymon Ładniak będzie miał okazję na występ w Grand Prix Makau

Szymon Ładniak wystartuje w prestiżowym wyścigu Grand Prix Makau

Szymon Ładniak idzie śladami Roberta Kubicy. Lublinian w listopadzie będzie miał okazję wystąpić w prestiżowym Grand Prix Makau.

Kury w ogrodzie - nowa moda w Polsce na woliery z siatki

Kury w ogrodzie - nowa moda w Polsce na woliery z siatki

W ostatnich latach rosnącą popularność zdobywa trend hodowania kur w przydomowych ogrodach. Moda ta, choć inspirowana przede wszystkim względami ekologicznymi i praktycznymi, nieustannie rozwija się w całej Polsce. Jednym z kluczowych elementów takiej hodowli są woliery z siatki z drobnym oczkiem, które pozwalają na utrzymanie ptaków w kontrolowanych i bezpiecznych warunkach. W niniejszym artykule opowiemy o tym, dlaczego kury w ogrodzie stają się tak popularne oraz jakie zalety niosą przydomowe woliery. Musimy jeszcze nadmienić, że przygotowując się do napisania tego artykułu odwiedziliśmy kilku hodowców kur – hodowców hobbystów, którzy utrzymują swoje ptaki w celach rekreacyjnych i kulinarnych. Jak mówią Państwo Kosterscy z Ostrzeszowa którzy na działce ROD maja mały kurnik i wolierę – nic nie zastąpi swojego jajka, a tylko rosół z własnej kury smakuje wyśmienicie.

Atrakcje na event firmowy - jak zaskoczyć pracowników?

Atrakcje na event firmowy - jak zaskoczyć pracowników?

Zastanawiasz się, jakie atrakcje wybrać na event firmowy? Ta decyzja może przesądzić o sukcesie wydarzenia! Trafnie dobrane aktywności zapewnią świetną zabawę, wzmocnią integrację zespołu i poprawią atmosferę w firmie.

Mazury - drogie czy budżetowe?

Mazury - drogie czy budżetowe?

To pytanie nurtuje wielu turystów, zwłaszcza wobec rosnących cen. Mazury mogą być kosztowne, szczególnie jeśli wybierzesz luksusowe opcje. Na szczęście istnieją sposoby, aby cieszyć się urokami tego regionu bez nadwyrężania portfela. Pokażemy Ci, jak zaplanować budżet na Mazurach i gdzie szukać oszczędności!

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium