Przeglądarka, z której korzystasz jest przestarzała.

Starsze przeglądarki internetowe takie jak Internet Explorer 6, 7 i 8 posiadają udokumentowane luki bezpieczeństwa, ograniczoną funkcjonalność oraz nie są zgodne z najnowszymi standardami.

Prosimy o zainstalowanie nowszej przeglądarki, która pozwoli Ci skorzystać z pełni możliwości oferowanych przez nasz portal, jak również znacznie ułatwi Ci przeglądanie internetu w przyszłości :)

Pobierz nowszą przeglądarkę:

Krasnystaw

9 kwietnia 2021 r.
9:03

Jak w "Pokłosiu". Droga utwardzona macewą niedaleko Krasnegostawu

Autor: Zdjęcie autora agdy
40 3 A A
Krzysztof Sokołowski (pierwszy z prawej), Marek Stępniak, Edwin Rozwałka i Emil Sokołowski z odnalezioną macewą
Krzysztof Sokołowski (pierwszy z prawej), Marek Stępniak, Edwin Rozwałka i Emil Sokołowski z odnalezioną macewą (fot. Stowarzyszenie Historyczno-Etnograficzne Miłośników Ziemi Lubelskiej „Wschód” z Gorzkowa)

Dzięki społecznikom zainteresowanym historią, odnaleziono macewy z cmentarza żydowskiego w Gorzkowie (powiat krasnostawski). Jedna kilkadziesiąt lat była fragmentem lokalnej drogi. Drugiej, miejscowy gospodarz używał do ostrzenia narzędzi

AdBlock
Szanowny Czytelniku!
Dzięki reklamom czytasz za darmo. Prosimy o wyłączenie programu służącego do blokowania reklam (np. AdBlock).
Dziękujemy, redakcja Dziennika Wschodniego.
Kliknij tutaj, aby zaakceptować

Droga a właściwie utwardzona ścieżka, głównie dla pieszych i rowerzystów to skrót którego od bardzo wielu lat używają mieszkańcy Gorzkowa Osady i Zamostka. To miejscowości położone kilkanaście kilometrów od Krasnegostawu.

- Nie wiadomo jak dawno chodzą i jeżdżą tędy ludzie. Pewnie kiedyś była to droga gruntowa, którą utwardzono. Możliwe, że w czasie II wojny światowej. Na początku tego roku dowiedzieliśmy się, że jedna z płyt może mieć pod spodem napisy. Ona wyglądała inaczej niż pozostałe. Zaczęliśmy działać – wspomina Krzysztof Sokołowski, prezes Stowarzyszenia Historyczno-Etnograficznego Miłośników Ziemi Lubelskiej „Wschód” z Gorzkowa.

To grupa kilkunastu osób, które amatorsko interesują się historią regionu, zbierają informacje, pamiątki, zabytki ruchome i starają się jak najwięcej zachować dla przyszłych pokoleń.

Dwa dni temu, członkowie stowarzyszenia w uzgodnieniu z urzędem konserwatorskim i za zgodą władz gminy wydobyli z nawierzchni jeden z jej elementów. Chcieli sprawdzić, czy płyta faktycznie jest macewą, jak relacjonowała jedna z osób. Przypuszczenia potwierdziły się.

Odnaleziona macewa z gorzkowskiego cmentarza (fot. Stowarzyszenie Historyczno-Etnograficzne Miłośników Ziemi Lubelskiej „Wschód” z Gorzkowa)

- Po oczyszczeniu macewy z ziemi i umyciu wodą okazało się, że płyta zachowana jest w ogólnie dobrym stanie. Bardzo dobrze zachowała się inskrypcja, upamiętniająca zmarłego. Pomimo częściowo zniszczonego zwieńczenia nagrobka, czytelny był płaskorzeźbiony motyw dekoracyjny – otwarta szafa z książkami – symbolizująca: rabina, osobę uczoną w Torze i Talmudzie, autora rozpraw religijnych lub sofera, czyli osobę przepisującą święte księgi. Na półkolumnach flankujących wnękę inskrypcyjną dotrwała do naszych czasów czerwona monochromia – informuje Dariusz Kopciowski, wojewódzki konserwator zabytków.

Zdaniem Krzysztofa Bielawskiego, znaleziona macewa to nagrobek Izraela Icchaka syna Eliezera Bergajzera (lub jak chcą inni tłumacze Bergajzena), który zmarł 5 szwat 696 [29 stycznia 1936].

Gdy członkowie stowarzyszenia pracowali na drodze wydobywając macewę podeszła do nich kobieta, która mieszkała niedaleko. Powiedziała, że na jej posesji znajduje się kamień z podobnymi napisami. Okazało się, że był to fragment piaskowca o kształcie koła z centralnie wywierconym otworem. Tak „dostosowana” macewa, na której widać było fragmenty inskrypcji służyła do ostrzenia narzędzi. Napisy dało się odczytać, dzięki temu wiemy, że tarczę szlifierską jakiś gospodarz zrobił sobie z nagrobka Zewa syna Chaima Szmuela.

Macewa wykorzystana jako tarcza szlifierska (fot. Stowarzyszenie Historyczno-Etnograficzne Miłośników Ziemi Lubelskiej „Wschód” z Gorzkowa)

- Z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że odnalezione macewy pochodzą ze sprofanowanego i zniszczonego przez Niemców w okresie II wojny światowej cmentarza żydowskiego w Gorzkowie (obecnie miejscowość Chorupnik granicząca z Gorzkowem). Miejsce odnalezienia macew odległe jest od cmentarza o niespełna 800 metrów. Odnalezienie macew ma charakter precedensowy. Nigdy wcześniej nie było podobnego odkrycia w Gorzkowie i sąsiednich miejscowości. Nadal nie wiemy, gdzie znajdują się inne macewy z gorzkowskiego kirkutu, założonego po 1834 r. – dodaje konserwator wojewódzki.

Żydowski cmentarz, który wytyczono najprawdopodobniej w połowie XIX wieku był użytkowany do 1942 r. Dziś nie ma na nim żadnych nagrobków.

- Mieszkałem w Gorzkowie od urodzenia, przez pierwszych 20 lat swojego życia. Wówczas te historie w ogóle mnie nie interesowały ale dziadkowie opowiadali o Żydach, których przed wojną żyło bardzo wielu i o tym co tu się działo w czasie wojny – mówi prezes Sokołowski, który czeka na decyzję Naczelnego Rabina Polski i Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, co dalej się stanie ze znaleziskiem. Na razie macewy są zabezpieczone na jednej z posesji.

- To był ostatni moment, żeby uratować leżącą na drodze. Jeszcze dwa, trzy razy by ktoś czymś ciężkim po niej przejechał i koniec. Już jest pęknięta na pół i trzyma się dzięki uzbrojeniu jakie zalano w środku – dodaje prezes stowarzyszenia..

Sokołowski, jak wszystkie dzieci z Gorzkowa i okolic chodził do podstawówki przy ul. Głównej 7. Budynek szkoły to zaadaptowana na potrzeby placówki dawna murowana synagoga, którą żydowska społeczność postawiła tuż przed wybuchem II wojny światowej.

Korzystałam z „Śladami Żydów. Lubelszczyzna”, Lublin 2011

Droga między Gorzkowem Osadą a Zamostkiem (fot. Stowarzyszenie Historyczno-Etnograficzne Miłośników Ziemi Lubelskiej „Wschód” z Gorzkowa)
e-Wydanie

Pozostałe informacje

Sygnatariusze listu intencyjnego. Intencją jest odbudowa polskich zdolności do produkcji materiałów wybuchowych, w tym prochów strzelniczych
zbrojenia

Polska potrzebuje własnego prochu do amunicji. Pomoże Grupa Azoty

Grupa Azoty będzie współpracowała z Polską Grupą Zbrojeniową, Mesko oraz Agencją Rozwoju Przemysłu. Celem jest rozwój bazy surowcowej i zdolności do produkcji polskiej amunicji. Docelowo chodzi o budowę fabryki nitrocelulozy.

U zbiegu ulicy Nałęczowskiej i alei Kraśnickiej może stanąć 70-metrowy wieżowiec

Ma być najwyższym wieżowcem w Lublinie. Będą negocjacje z inwestorem

U zbiegu Nałęczowskiej i Kraśnickiej może stanąć 70-metrowa wieża - najwyższy budynek mieszkalny na Lubelszczyźnie. Żeby go postawić konieczne będą zmiany planistyczne, bo tak wysokie obiekty w tym miejscu Lublina nie były przewidziane. Co miasto chce uzyskać za ewentualną zgodę? Lista życzeń jest długa.

Torby, na które czekają organizatorzy akcji nie muszą być nowe, ale powinny być w dobrym stanie. Najmilej widziane są te duże, ale tak naprawdę także mniejsze również się przydadzą
Zamość

Wędrujące, używane torby na prezenty. Masz na zbyciu? Oddaj

Z ciekawą inicjatywą wyszła Zamojska Akademia Kultury. Zachęca mieszkańców do przekazywania używanych, ale jeszcze w dobrym stanie toreb na prezenty. Będą w nie pakowane upominki dla potrzebujących.

Powiat puławski ma już projekt budżetu na przyszły rok. Na inwestycje tym razem przeznaczy 37 mln zł, z czego lwia część trafi na drogi oraz dokończenie siedziby puławskiej PSP
Puławy
galeria

Nowy budżet mniejszy od starego. Połowa wydatków trafi na oświatę

Radni powiatu puławskiego otrzymali już projekt budżetu na 2025 rok. Przyszłoroczne dochody mają spaść z ponad 250 do niecałych 240 mln zł. Cięcie czekają również wydatki, zwłaszcza te na inwestycje. Najwięcej pieniędzy pochłonie oświata i wychowanie.

Niedoceniany zawód, choć jakże ważny. „Ludzie kojarzą nas z rozdawaniem darów”
galeria

Niedoceniany zawód, choć jakże ważny. „Ludzie kojarzą nas z rozdawaniem darów”

Dzisiaj obchodzimy Dzień Pracownika Socjalnego. To okazja do uhonorowania najbardziej zasłużonych oraz podjęcia dyskusji o zmianach, których potrzebują osoby wykonujące ten zawód.

Tysiące ludzi bez czystej wody. Sanepid potwierdza skażenie mikrobiologiczne
zdrowie

Tysiące ludzi bez czystej wody. Sanepid potwierdza skażenie mikrobiologiczne

Kilka tysięcy mieszkańców prawobrzeżnej części gminy wiejskiej Puławy obecnie pozbawiona jest wody pitnej z wodociągu. Sanepid potwierdza skażenie na ujęciu w Gołębiu, które zaopatruje sześć miejscowości. Samorząd udostępnia mieszkańcom wodę w butelkach.

"Warunek cudu" na Targowej – mozaika przypomina żydowską historię Lublina
Lublin
galeria

"Warunek cudu" na Targowej – mozaika przypomina żydowską historię Lublina

Na ścianie budynku przy ul. Targowej w Lublinie powstała mozaika „Warunek cudu”. Dzieło autorstwa Ingi Levi nawiązuje do żydowskiego dziedzictwa tej części miasta, przypominając o historycznym znaczeniu ulicy dla społeczności żydowskiej.

Rolnik wciągnięty przez rozdrabniacz słomy. Wezwano ratowniczy śmigłowiec
wypadek

Rolnik wciągnięty przez rozdrabniacz słomy. Wezwano ratowniczy śmigłowiec

Do tego nieszczęśliwego wypadku doszło wczoraj w Trzebieszowie Pierwsyzm w powiecie łukowskim. 37-letni rolnik obsługiwał rozdrabniacz słomy. W pewnym momencie znalazł się zbyt blisko podajnika. Na miejsce wezwano śmigłowiec Lotniczego Pogotowia Ratunkowego.

Edyta Majdzińska najprawdopodobniej będzie dalej prowadzić MKS FunFloor Lubin

Edyta Majdzińska (MKS FunFloor Lublin): Wierzę w kierunek mojej pracy i wierzę w ten zespół

Przedwczesne odpadnięcie z europejskich pucharów najprawdopodobniej nie wywoła burzy w MKS FunFloor. Wydaje się, że Edyta Majdzińska przetrwa ten okres niepokoju.

Kilka lat temu kino Bajka było popularnym miejscem spotkań studentów. Jak jest teraz - zapytaliśmy jego właściciela
magazyn
galeria

Jak radzi sobie lubelskie kino Bajka? "Nie wiem czy przetrwamy"

Po zakończeniu pandemii koronawirusa właściciele kin zauważają zmiany w preferencjach widzów dotyczących sposobu oglądania filmów. Czy mieszkańcy Lublina chętnie odwiedzają lokalne kina? Jak właściciele radzą sobie w nowej rzeczywistości? O sytuacji kina „Bajka” w Lublinie opowiedział nam Waldemar Niedźwiedź.

Jakie zadaszenie tarasu wybrać aby połączyć funkcjonalność i styl?

Jakie zadaszenie tarasu wybrać aby połączyć funkcjonalność i styl?

Zadaszenie tarasu to praktyczne rozwiązanie, które pozwala cieszyć się przestrzenią na świeżym powietrzu niezależnie od pogody. Odpowiednio dobrane chroni przed słońcem, deszczem oraz zapewnia prywatność. W tym artykule przyjrzymy się inspiracjom, jakie można wykorzystać przy wyborze zadaszenia tarasu.

Zbadaj piersi jeszcze dziś. Sprawdzamy, gdzie i kiedy zaparkuje mammobus

Zbadaj piersi jeszcze dziś. Sprawdzamy, gdzie i kiedy zaparkuje mammobus

Nowotwór piersi jest najczęstszą przyczyną przedwczesnej śmierci wśród polskich kobiet. Kluczem do zdrowia jest m.in. regularna mammografia. Będzie ją można zrobić w mobilnym gabinecie, który właśnie przejeżdża przez nasz region.

Czym są kampery i jak działają?

Czym są kampery i jak działają?

Kampery to specjalnie zaprojektowane pojazdy, umożliwiające komfortowe podróżowanie i nocowanie w różnych miejscach. Ich unikalna konstrukcja łączy funkcje samochodu z przestrzenią mieszkalną.

Niezwykły duet – Smolik//Kev Fox w Świdniku
koncert
22 listopada 2024, 18:00
film

Niezwykły duet – Smolik//Kev Fox w Świdniku

Smolik//Kev Fox to eklektyczny i wymykający się jasno określonym ramom duet Andrzeja Smolika – znakomitego polskiego producenta i Keva Foxa brytyjskiego songwrittera, który w najbliższy piątek zagra w Świdniku.

Będzie ślisko. Noga z gazu

Będzie ślisko. Noga z gazu

Będzie ślisko na drogach. Oblodzenie pojawi się w całym regionie.

ALARM24

Masz dla nas temat? Daj nam znać pod numerem:
Alarm24 telefon 691 770 010

Wyślij wiadomość, zdjęcie lub zadzwoń.

kliknij i poinformuj nas!

Najczęściej czytane

Dzisiaj · Tydzień · Wideo · Premium