Z udziałem blisko tysiąca przedstawicieli 244 regionów z 12 państw członkowskich Inicjatywy Trójmorza rozpoczął się we wtorek w Lublinie III Samorządowy Kongres Trójmorza. Pierwszego dnia rozmawiano o bezpieczeństwie, pomocy Ukrainie po zakończeniu wojny. Podpisano także porozumienie o utworzeniu Sieci Uniwersytetów Trójmorza.
Kongres otworzył Prezydent RP Andrzej Duda. – To wydarzenie stało się bardzo ważną platformą wymiany doświadczeń w naszej części Europy. To już trzeci kongres realizowany w bardzo trudnych czasach – tym razem jesteśmy zaledwie 100 km od granicy Polski z Ukrainą, która padła ofiarą brutalnej rosyjskiej agresji. Dzisiaj bezpieczeństwo jest głównym tematem większości naszych spotkań – mówił podczas otwarcia Prezydent RP Andrzej Duda. - Trójmorze ma stanowić akcelerator, który przyspieszy rozwój i spowoduje, że w niedługim czasie przynajmniej większość krajów przegoni znaczną część gospodarek zachodnioeuropejskich. Jesteśmy w stanie to zrealizować, bo jesteśmy znacznie odporniejsi na kryzysy – dodał Prezydent.
W pierwszym panelu debatowano o „Przyszłości Inicjatywy Trójmorza – szansach i wyzwaniach w nowym kontekście regionalnym”. W panelu wystąpili: Marcin Przydacz – Sekretarz Stanu, Szef Biura Polityki Międzynarodowej KPRP, Paweł Jabłoński – Podsekretarz Stanu w MSZ i Pełnomocnik rządu ds. Inicjatywy Trójmorza, a także ambasadorzy z Estonii i Litwy, tj. Miko Haljas i Gediminas Varvuolis.
Paneliśći podkreślali, że zbliżenie Ukrainy do Trójmorza daje nowy impuls, ponieważ Trójmorze może stać się platformą do europeizacji Ukrainy i wprowadzenia jej do Unii Europejskiej. Wojna na Ukrainie pokazała, jak silne i potrzebne są bliskie relacje makroregionalne wpływające na bezpośrednią pomoc w sytuacjach nadzwyczajnych. Kwestie bezpieczeństwa i współpracy makroregionalnej stanowić będą przyszłą oś współpracy państw i regionów Trójmorza, współpracy, której efektem jest przesunięcie europejskiego punktu ciężkości w kwestiach gospodarczych i politycznych.
Po pierwszym panelu wystąpienie wygłosili minister zdrowia Adam Niedzielski.
– Dyskutując o sprawach bezpieczeństwa często zapominamy, że ma ono wiele wymiarów, m.in. zdrowotny. Ostatnie trzy lata pokazały, jak ogromne znaczenie ma bezpieczeństwo zdrowotne oraz to, czy jesteśmy zabezpieczeni farmaceutycznie i czy mamy pewne gwarancje pod kątem bezpieczeństwa lekowego. Zastanawiamy się, jak postępować w przyszłości jeśli chodzi o produkcję substancji leczniczych – mówił minister Adam Niedzielski.
Bezpieczeństwo w regionie
Prelegenci drugiego panelu: gen. broni Wiesław Kukuła – Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych oraz EduardasBorisovas – Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Republiki Litewskiej w Polsce poruszyli zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa i rozszerzenia NATO o nowych członków, tj. Finlandii i Szwecji.
Z uczestnikami Kongresu on-line połączył się również Andrzej Bittel– Sekretarz Stanu, Pełnomocnik rządu ds. przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu.
– Podejmujemy działania na rzecz rozbudowy południkowych połączeń drogowych i kolejowych, których deficyt tak silnie odczuwamy w naszym regionie. Wynegocjowanie na forum Unii Europejskiej projektów włączenia do sieci transportowej korytarza Morze Bałtyckie–Czarne–Egejskie jest realnym efektem podjętych działań. Ten korytarz będzie pokrywał się z kluczowym projektem Via Carpatia – zapowiadał minister Andrzej Bittel.
Sieć Uniwersytetów Trójmorza
Podczas III Samorządowego Kongresu Trójmorza podpisano porozumienie o utworzeniu Sieci Uniwersytetów Trójmorza.
– Dzisiaj Lublin staje się europejską stolicą nauki, gdyż tutaj powstaje Sieć Uniwersytetów Trójmorza – mówił do zgromadzonych prof. nadzw. dr hab. Przemysław Czarnek, minister Edukacji i Nauki. - Jeśli inicjatywa Trójmorza powstała po to, żeby nasze kraje rozwijać na każdej płaszczyźnie, to nie jest to możliwe bez podbudowy naukowej. Jeśli chcemy autentycznego rozwoju krajów Trójmorza oraz efektywnego i błyskawicznego nadrobienia strat, które w dużej mierze wynikają z imperializmu rosyjskiego i sowieckiego, to musimy polegać na osiągnięciach naukowych – powiedział minister Przemysław Czarnek.
Porozumienie o utworzeniu Sieci Uniwersytetów Trójmorza podpisali minister Czarnek, rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II ks. prof. dr. hab. Mirosław Kalinowski oraz pozostali przedstawiciele uniwersytetów z państw tworzących Inicjatywę Trójmorza.
W ramach sesji międzynarodowej odbyły się cztery panele: Via Carpatia – korytarz transportowy Trójmorza, Bezpieczeństwo energetyczne i transformacja sektora energii w aspekcie geopolitycznym, Ukraina na drodze odbudowy i integracji europejskiej oraz Państwa Inicjatywy Trójmorza wobec agresji Rosji na Ukrainę.
Kongresowi towarzyszy także Forum Gospodarcze, które ma kompleksowo wspierać ofertę małych i średnich przedsiębiorstw z województwa lubelskiego i tworzyć odpowiednie warunki do ich rozwoju. W trakcie Forum przewidziano seminaria tematyczne dotyczące roli kobiet w świecie biznesu, ponadto rozmawiano o rozwoju w obszarze cyfryzacji.
W środę, w drugim dniu Kongres do Lublina przyjedzie m.in. premier Mateusz Morawiecki.