Co to jest weksel i jakie rodzaje wyróżniamy?

Weksel - definicja i elementy

Weksel to jedna z najstarszych form zabezpieczenia różnego rodzaju umów. Przyjmuje postać papieru wartościowego. Nazwa weksel pochodzi od słowa Wechsel, co w języku niemieckim oznacza “zmianę”. Jak działa weksel? Dokument zobowiązuje trasata, czyli wystawę weksla do uregulowania w wyznaczonym terminie określonej kwoty na rzecz wierzyciela. Osoba, która posiada prawo do weksla może dochodzić roszczeń na drodze sądowej.

Weksel przyjmuje formę pisemną. Dodatkowo musi zawierać podpisy obu stron transakcji. W dokumencie muszą znaleźć się:

• nazwa dokumentu (czyli “weksel”) w języku, w którym napisany jest dokument;
• bezwarunkowe polecenie zapłaty określonej kwoty;
• miejsce i czas płatności;
• dane wierzyciela wekslowego;
• miejsce i data wystawienia dokumentu;
• podpis osoby, która wystawia weksel.

W jakich sytuacjach wystawia się weksel?

Weksel może być użyty jako środek obrotu finansowego. W momencie braku gotówki może zastąpić środek płatniczy. Najczęściej stosuje się go jako zabezpieczenie kredytu lub pożyczki pozabankowej. Zobowiązanie dostępne np. w https://autokapital.pl/ zabezpieczone jest zastawem pojazdu. Weksel natomiast stosuje się głównie przy pożyczkach prywatnych. Udzielają ich osoby fizyczne oferujące pożyczki przez internet.

Warunki dotyczące wystawienia weksla określa ustawa Prawo Wekslowe z 28 kwietnia 1936 roku. Zgodnie z nią wystawcą weksla może być:

• osoba fizyczna (dokument musi zostać wówczas podpisany przez wystawcę weksla);
• podmiot gospodarczy (dokument podpisuje osoba upoważniona);
• wybrani wspólnicy spółki cywilnej (dokument podpisują wspólnicy, którzy zdecydowali się być trasantami).

Co to jest weksel in blanco?

Prócz zwykłego weksla do zabezpieczenia transakcji finansowej stosuje się również weksel in blanco. Czym on jest? To również papier wartościowy. Wyróżnia się jednak tym, że brakuje w nim przynajmniej jednej z obowiązkowych danych, np. danych wystawcy weksla, kwoty, której dotyczy dokument czy terminu płatności.

Weksel in blanco zabezpiecza jedynie jedną ze stron umowy. Jeśli remitent zażąda wyższej zapłaty niż uzgodniono wcześniej ustnie, wystawca będzie musiał ponieść wskazany koszt. Aby uchronić się przed taką sytuacją należy zawrzeć umowę wekslową. Dokument określa, na jakich warunkach weksel zostanie uzupełniony.

Weksel własny a trasowany - różnice

Prócz weksla in blanco wyróżnia się także weksel własny i trasowany. Najważniejszą różnicą, która występuje między obiema formami zabezpieczenia jest osoba, która zobowiązuje się do opłacenia sumy wekslowej.

Formę weksla własnego ściśle określa prawo wekslowe. Taki weksel musi zawierać bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty przez wystawcę. Jest ono wiążące nawet wtedy, gdy przyjmuje najprostszą formę typu: “Ja niżej podpisany opłacę weksel”. Wystawca weksla prostego jest jednocześnie jego dłużnikiem. W dniu zapłaty remitent ma prawo żądać od wydawcy papieru wartościowego uregulowania płatności.

Weksel trasowany (przekazany) również przybiera postać papieru wartościowego. Zawiera bezwarunkowe zobowiązanie osoby trzeciej do spłaty zadłużenia. Dokument zyskuje moc prawną wyłącznie w momencie jego przejęcia, czyli akceptacji. Wierzyciel, który chce odzyskać należność zwraca się w tym celu do trasata.

Czym są klauzule wekslowe i jakie wyróżniamy ich rodzaje?

W każdym wekslu oprócz podstawowych informacji dotyczących transakcji mogą znaleźć się załączniki. Dodatkowe zapisy, czyli tzw. klauzule wekslowe służą zabezpieczeniu interesów stron. Wyróżnia się klauzule:

• wekslowo skuteczne;
• wekslowo obojętne;
• unieważniające weksel.

Klauzule wekslowo skuteczne dzielą się na:

• klauzulę domicylu - wskazuje na osobę trzecią, która zobowiązuje się przyjąć płatność sumy wekslowej;
• klauzulę wtórnikową - zakazuje wystawiania więcej niż jednego weksla;
• klauzulę ewikcyjną - żyrant ogranicza w niej odpowiedzialność za zapłatę;
• klauzulę zakazującą dalszego zbywania weksla - określa sytuacje, w których można zastosować przeniesienie praw do weksla.

Klauzule wekslowo obojętne dzielą się na: klauzule nienapisane i takie, które nie wywołują skutków wekslowych. Pierwsze dodatkowo dzieli się na:

• klauzulę zwolnienia wystawcy z odpowiedzialności za zapłatę (wystawca zwalnia się od przyjęcia papieru wartościowego);
• klauzulę odsetkową (wystawca zastrzega oprocentowanie sumy wekslowej);
• klauzulę polegającą na dodaniu warunku (zbycie weksla jest uzależnione od określonego wymogu).

Klauzule, które nie wywołują skutków wekslowych nie ingerują w zobowiązanie wekslowe. Ten rodzaj klauzuli dzieli się na:

• klauzule waluty (dowiemy się z niej na jaki towar i jego kwotę został wystawiony weksel);
• klauzula pokrycia (mówi z jakich środków trasat ma zapłacić zobowiązanie);
• klauzula zawiadomienia (chroni interesy trasata i wystawcy);
• klauzula powołująca (wskazuje na numer płatności, którą otworzył bank).

Wśród licznych rodzajów klauzul wekslowych należy wyróżnić także tę, która unieważnia papier wartościowy. Narusza ona bezwarunkowość weksla. Oznacza to, że wystawca może dołączyć do weksla zapis, że wykona coś pod wskazanym warunkiem.