Wojciech Tochman "Bóg zapłać”

"Bóg zapłać” zaskakuje, zadziwia, zachwyca. Długo nie pozwala o sobie zapomnieć. Ten zbiór reportaży to właściwie zbiór opowiadań, czy nawet przypowieści, w których mistrzostwo języka jest nie mniej istotne niż mądrość, która tkwi w każdym z 14 tekstów.

Spotkamy tu ludzi znanych i nieznanych. W "siedem razy siedem” poznajemy historię Wandy Rutkiewicz, wybitnej polskiej himalaistki, która zaginęła w drodze na Kangczendzongę (jej matka wciąż na nią czeka, słyszy jej głos: "Zostań. Walcz o mnie”). W "Leży we mnie martwy anioł” poznajemy Tomka Beksińskiego (syna Zdzisława Beksińskiego), który całe życie pisał precyzyjny scenariusz swojej śmierci. Zrealizował go krok po kroku w Wigilię 1999 roku. Jego ojciec, znakomity malarz został zamordowany pięć lat później.

Są też tzw. zwykli, anonimowi ludzie. Ksiądz homoseksualista zakażony wirusem HIV ("Wściekły pies”), chłopak z zespołem tourette'a ("Więzień”) , Jan, który nie ma przeszłości ani tożsamości ( "Człowiek, który powstał z torów”), czy 10-letnia Ania, która nigdy nie wróciła ze szkolnej dyskoteki ("Zażalenie”). Jest wreszcie znakomita historia odnalezionych po latach braci bliźniaków ("Nieobecność”), czy Aliny P. molestowanej w dzieciństwie przez księdza proboszcza ("Atmosfera miłości”).

Wszystkie te historie zdarzyły się naprawdę. Choć często trudno w to uwierzyć. Są bolesne, demaskatorskie, trudne do zaakceptowania, czasem nawet zrozumienia, chwilami przerażające. Przede wszystkim jednak: fascynujące. Główną rolę gra w nich los, przeznaczenie, fatum. Jest tu prawdziwe życie, choć granica między życiem a śmiercią jest w "Bóg zapłać” wyjątkowa cienka.