Na początek fasolka po bretońsku lub forszmak z Piask. Jak mróz chwyci, z opresji uratuje chrzonówka jastrzębska albo bigos borzechowski. Jak to nie pomoże, to ostatnią deską ratunku jest polewka ułańska.
Do połowy grudnia potrzyma śnieg i mróz, w kuchni warto gotować bardziej energetycznie. W regionalnej kuchni jest wiele rozgrzewających zup, których sążnista porcja starczy za pierwsze i drugie danie. Zaczynamy od rozgrzewających przystawek na gorąco i słynnej fasolki po bretońsku. Taką fasolkę gotowali w swoich restauracjach w Głusku i Piaskach bracia Sieczkarze. Kto nie lubi przyprawy Maggi ze sklepu, może dodać łyżkę wywaru z lubczyku. Fasolkę podawano z ziemniakami i warto tej opcji spróbować. Zaczynamy.
Fasolka po bretońsku z kiełbasą
SKŁADNIKI: 80 dag fasoli białej, 50 dag kiełbasy zwyczajnej w naturalnym jelicie, 15 dag tłuszczu mieszanego, 5 dag cebuli, 2 dag mąki, 9 dag koncentratu pomidorowego, 2 g papryki, pieprz na smak.
WYKONANIE: fasolę opłukać, zalać na noc zimną, przegotowaną wodą, aby napęczniała i zostawić w chłodnym miejscu. Na drugi dzień ugotować ją w tej samej wodzie, w miarę potrzeby uzupełniając ilość wody wrzątkiem. Przyrządzić zasmażkę z tłuszczu, Maggi i zarumienioną cebulę rozprowadzić wywarem z fasoli, dodać koncentrat pomidorowy. Sosem zalać ugotowaną fasolę, dodać sól i paprykę do smaku. Kiełbasę opłukać, pokrajać w kostkę, podgrzewać partiami z fasolą. Podawać z ziemniakami.
Forszmak z Piask
SKŁADNIKI: 30 dag szynki i polędwicy, korzeń pietruszki, 2 plastry selera, pół puszki groszku, 20 dag fasolki szparagowej, 2 ogórki kiszone, 1 cebula, słodka mielona papryka, pieprz, sól, ziele angielskie, listek laurowy.
WYKONANIE: wszystkie składniki pokroić w cienkie paski, cebulę w piórka. Na patelni usmażyć na smalcu marchewkę i seler, dodać cebulę, wędlinę, następnie groszek, fasolkę szparagową, listek i ziele. Chwilę odparować nadmiar wody, na koniec włożyć ogórek. Chwilę jeszcze poddusić. Z płaskiej łyżki mąki i smalcu przygotować złotą zasmażkę, zagęścić forszmak, konsystencję dopasować do własnych wymagań. Doprawić pieprzem, słodką papryką. Ostrożnie z solą! Wyłożyć do flaczarki, posypać natką pietruszki i kawałkami fasolki. Podawać z pieczywem.
Bigos borzechowski
SKŁADNIKI: 2,5 kg kapusty kiszonej, 2 marchewki, 15 dag śliwek suszonych (nie wędzonych), garść grzybów suszonych, 3 ząbki czosnku, 30 dag wędzonego boczku, 1 cebula, 1 kg kiełbasy wędzonej, olej rzepakowy, przyprawy do smaku (3 listki laurowe, kilka ziaren ziela angielskiego i pieprzy, sól, kminek).
WYKONANIE: kapustę kiszoną wypłukać, odcisnąć, zalać zimną wodą, dodać listek, ziele, pieprz, marchewki starte na tarce jarzynowej, śliwki i grzybki Gotować, aż wyparuje woda. Na patelnię wlać olej, dodać kilka całych śliwek. Boczek pokroić w drobną kostkę, podsmażyć na chrupiące skwareczki. Kiełbasę obrać ze skórki, obsmażyć, nie odlewać tłuszczu. Gdy kapusta jest miękka, dodać boczek i kiełbasę razem z tłuszczem, czosnek przeciśnięty przez praskę podsmażony na oleju z drobno pokrojoną cebulą, przyprawy, wymieszać. Polać olejem (podgrzanym, aż utworzy się pianka). Zapiec w piekarniku.
(AUTOR: HELENA SZANTYKA).
Chrzonówka jastrząbska
Przepis na zupę chrzanową z miejscowości Jastrzębia pod Lanckoroną. Odkąd jej spróbowałem, zawsze gotuję, kiedy za oknem mróz.
SKŁADNIKI: 15 dkg kiełbasy wiejskiej mocno wędzonej, 15 dkg boczku mocno wędzonego, 20 dkg szynki wędzonej, 25 dkg kości wędzonych lub żeberek wędzonych, litr maślanki, 1 l serwatki, 2 listki laurowe, 4 ziarenka ziela angielskiego, 4-5 łyżeczek tartego chrzanu, opcjonalnie śmietana, 3-4 jajka, pieprz, sól do smaku, zielona pietruszka, koper do posypania.
WYKONANIE: wędliny wrzucamy do garnka, zalewamy wodą tak aby tylko przykryło, dodajemy liście laurowe i ziele angielskie i gotujemy do miękkości, jak się ugotują przecedzamy wywar (aby nie było kostek z żeberek czy kości), do wywaru wlewamy maślankę i serwatkę i wrzucamy pokrojone wędliny i obrane mięsko z żeberek, gotujemy kilka minut, zabielamy zupę kwaśną śmietaną, dodajemy chrzan, ugotowane pokrojone w kostkę jajka, przyprawiamy solą, pieprzem i posypujemy ulubioną zieleniną.
(TRADYCYJNY PRZEPIS W SŁOWA UBRAŁA ELA WĘGRECKA)
Janowska gryczana na boczku
SKŁADNIKI: 1 kg ziemniaków, 10 dag kaszy gryczanej, 20 dag boczku wędzonego, listek laurowy, ziele, pieprz sól, zielenina do smaku.
WYKONANIE: boczek pokroić w kostkę, podsmażyć na złoty kolor, nie przypalić. Zalać przegotowaną wodą, żeby wydobyć smak sosu. Zaczekać, kiedy boczek będzie miękki. Osobno ugotować ok. 1,5 litra wody z kaszą, wrzucić pokrojone ziemniaki w kostkę, dodać przyprawy, posolić do smaku. Kiedy ziemniaki będą miękkie, dodać boczek, pogotować jeszcze chwilę. Posypać zieloną pietruszką. Gryczana jest dobra, krupnik gryczany jeszcze lepszy. Oto przepis z Kazimierza Dolnego.
Krupnik gryczany po kazimiersku
SKŁADNIKI: 30 dag żołądków drobiowych, 20 dag suszonych grzybów, 2 pietruszki i 3 marchewki pokrojone w kostkę, 20 dag kaszy gryczanej, 15 dag białej fasolki, sól, pieprz, ziele angielskie, liść laurowy.
WYKONANIE: fasolkę namoczyć na noc. Żołądki pokroić w kostkę, podsmażyć. Ugotować wywar z warzyw i żołądków, dodać wcześniej namoczone i pokrojone grzybki oraz fasolkę. Na sam koniec dodać kaszę. Gdy wszystko będzie miękkie – doprawić solą i pieprzem. Wrzucić fasolę, zagotować. Jak krupnik nie rozgrzeje to ostatnią deską ratunku na tęgo mróz jest polewka ułańska.
Polewka ułańska z Lublina
SKŁADNIKI: 1.5 l rosołu wołowego, 5 dag suszonych grzybów, 2 jaja ugotowane na twardo, 15 dag chleba razowego, 2 dag rodzynków, 8 dag cebuli, 2 łyżki masła, kieliszek czerwonego wina, natka pietruszki, sól i gałka muszkatołowa do smaku.
WYKONANIE : grzyby umyć, namoczyć i ugotować. Cebulę podsmażyć na maśle, dodać pokrajany w kostkę chleb, lekko zrumienić, zalać rosołem, dodać grzyby i opłukane rodzynki, chwilę pogotować. Dodać pokrojone w kostkę jajka na twardo, posiekaną natkę pietruszki, doprawić do smaku winem, solą i pieprzem.
(AUTOR MARIAN KOCZOROWSKI)
Agnieszka Filiks: Rosół z pielmieni i rydzami
Przegląd zup na tęgi mróz kończymy wspaniałym przepisem na rosół, który Agnieszka Filks gotuje w swojej restauracji Willa Filiks w Nałęczowie. Latem i jesienią na świeżych rydzach, zimą na rydzach solonych. Rydze da się zastąpić boczniakiem, a pielmieni uszkami. Też będzie dobre.
SKŁADNIKI: na rosół: 1 kura wiejska, 30 dag szpondra, skrzydełko z indyka, 3 marchewki, 1 pietruszka, kawałek selera, 2 opieczone cebula, 3 listki listek laurowe, ziele angielskie, sól, pieprz. 20 ugotowanych pielmieni (małe pierogi z farszem z surowego mięsa i cebuli ), kilka solonych rydzów.
WYKONANIE: kurę podzielić na porcje, dobrze wypłukać, zalać w garnku zimną wodą. Zagotować. Odszumować. Gotować, aż mięso będzie miękkie. Dołożyć warzywa i przyprawy. Po godzinie wyjąć mięso i warzywa, doprawić solą z pieprzem, przelać przez gazę. W międzyczasie ugotować wymoczone, pokrojone rydze. Na talerzach układać po kilka pielmieni, zalać rosołem, nałożyć rydze.
Czulent po gorajsku
SKŁADNIKI: 1 kg kaszy pęczak, 1 kg mięsa wołowego, cała główka czosnku, 0,5 kg cebuli, 1 kg fasoli czerwonej, 4 jajka, sól, pieprz, czerwona papryka, gęsi lub kaczy tłuszcz.
WYKONANIE: pokrojoną cebulę podsmażyć w gęsim tłuszczu i odstawić na bok. Pokroić mięso w kostkę i oddzielnie obsmażyć.Na spodzie żaroodpornego naczynia ułożyć namoczoną wcześniej fasolę. Na fasoli mięso, na mięsie cebulę. Na samej górze główkę czosnku w całości. Potrawę posypać namoczonym pęczakiem i posolić. Na wierzchu ułożyć cztery surowe jaja w całości i podlać niewielką ilością wody. Przykryć i włożyć do piekarnika. Piec w niedużej temperaturze. Kilka godzin.
Węgierska zupa gulaszowa
SKŁADNIKI: 1 kg wołowiny, 1 czerwona papryka, 2 cebule, 3 marchewki, przyprawa do gulaszu, 1 puszka czerwonej fasoli, ziemniaki, sól, pieprz, czerwona słodka i ostra papryka, oliwa.
WYKONANIE: Mięso pokroić, oprószyć pieprzem, obsmażyć na oliwie, żeby puściło sos. Przełożyć do garnka, zalać wodą i gotować. Na oliwie podsmażyć pokrojoną cebulę. Dodać do mięsa razem z pokrojoną paprykę i marchewką. Pogotować, dodać przyprawę do gulaszu. Na końcu wrzucić ziemniaki pokrojone w kostkę i odsączoną fasolę i doprawić do smaku ostrą i słodką papryką.