Seks bez zabezpieczenia? Jasne! Z nowym partnerem? Oczywiście! Tak robi połowa młodych ludzi czytających ten tekst. Blisko połowa ich koleżanek i trochę mniej kolegów. Młode Polki idą na całość z nowymi partnerami i to bez żadnych zabezpieczeń najchętniej w Europie.
Mój pierwszy raz
Dorota ma lat 15 i swój "pierwszy raz” jeszcze przed sobą. Jej o rok starsza siostra Patrycja Nowak nie jest już dziewicą. To nic oryginalnego. Młodzi ludzie z Europy i Ameryki Łacińskiej około 16 roku życia odbywają swój pierwszy stosunek płciowy. Ich koledzy i koleżanki z Azji i USA tracą dziewictwo rok później.
Dorota zna seks na razie z opowiadań kolegów i koleżanek siostry. I wie, że blisko połowa z tego grona nie stosuje żadnych metod antykoncepcji.
– Nigdy nie mamy żadnych środków pod ręką – tłumaczą się Patrycja i jej przyjaciele. I tak jest za każdym razem. Patrycja ląduje w łóżku z właśnie poznanym chłopakiem, ale nie pamięta o zabezpieczeniu się przed niechcianą ciążą czy HIV. On też.
W tym momencie akurat nie mam
Jak wynika z badań zachowanie przyjaciół Patrycji, samej Patrycji i jej chłopaków, to nic niezwykłego. We wszystkich europejskich krajach, jako główny powód nieużywania środków antykoncepcyjnych wymieniano: brak dostępu do nich w odpowiednim czasie. 37 proc. respondentów z naszego kraju nie miało przy sobie środków antykoncepcyjnych w momencie stosunku.
I o zgrozo Dorota pewnie będzie się zachowywać tak samo, bo liczba młodych ludzi uprawiających seks bez zabezpieczeń rośnie!
W tym roku około 45 proc. aktywnych seksualnie młodych ludzi (w wieku 16–24 lat) uczestniczących w badaniu przyznało się do uprawiania seksu z nowym partnerem bez stosowania antykoncepcji. I jest to o 25 proc. więcej przypadków seksu bez zabezpieczenia w porównaniu z danymi z ubiegłego roku.
Polski na pierwszym miejscu!
– Wyniki badań mnie nie dziwią. Nie mam innych spostrzeżeń, choć brakuje mi informacji ile konkretnie młodych Polek i Polaków brało udział w tym projekcie – mówi Krzysztof Bojar, lubelski seksuolog i ginekolog z wieloletnią praktyką. – Nie dziwi mnie niefrasobliwość ankietowanych. Ja mam głównie do czynienia z osobami będącymi w związkach – dłuższych lub krótszych: oni pytają o antykoncepcję. Ale wiem, że młodzi uprawiają seks przypadkowo, na imprezie, po alkoholu czy środkach odurzających.
Jeśli chodzi o Patrycję i jej rówieśników oraz starych kolegów i koleżanki te wyniki są jeszcze wyższe. W Polsce aż 49 proc. młodych kobiet i 43 proc. młodych mężczyzn poszło do łóżka z nowo poznanymi partnerami i nie pomyślało przy tej okazji by w jakikolwiek sposób się zabezpieczyć. Młode Polki są najbardziej niefrasobliwymi kobietami z wszystkich przebadanych mieszkanek krajów Europy. Między fatalnym wynikiem młodych Polek a wynikiem młodych Hiszpanek, Szwedek, Rosjanek, mieszkanek Norwegii i Słowenii jest 10 procentowa przepaść.
Brudne myśli, brudne ciało
I w ogóle nikomu nie przeszkadza, że niemal co drugi z ankietowanych spotkał się z przypadkami nieplanowanych ciąż wśród bliskich przyjaciół i rodziny. Młodzi Polacy mają takich doświadczeń najwięcej wśród ankietowanych europejczyków. Dla porównania: o nieplanowanej ciąży znajomej lub kuzynki wie, co piąty Szwed i Turek.
Autorzy badań zadali też sobie pytanie: co jest dla młodych ludzi najważniejsze przed randką?
O czym myśli Patrycja i jej koleżanki idąc na imprezę czy koncert gdzie pewnie spotkają kogoś interesującego z kim później będą uprawiać seks? Patrycja – jak bardzo duża grupa innych dziewczyn i młodych kobiet (84 proc.) – myśli o… higienie osobistej. O tym żeby się wykąpać, wydepilować, odświeżyć. Większość z myślących o higienie pań planujących życie intymne myśli o antykoncepcji (53 proc.).
I tu uwaga. Polki są najbardziej domytymi i najbardziej przestrzegającymi zasad higieny kobietami w Europie. Troszkę brudniejsze (ale tylko o 1 proc.) są Włoszki i Słowenki.
Prezerwatywa? A co to?
Na trzecim miejscu na liście problemów przed-randkowych (po kąpieli i środkach antykoncepcyjnych) jest… wygląd zewnętrzny. – Czy jestem fajnie uczesana, jak się umaluję. O, kurcze nie mam co na siebie fajnego włożyć – nad tym zastanawia się Patrycja, a razem z nią 84 proc. Polek.
Kamil Kowalski lat 19, ma inny problem niż Patrycja. Oprócz higieny (76 proc. chłopców i młodych mężczyzn o niej myśli przed randką) i antykoncepcji szykując się na imprezę, na której skutecznie poderwie dziewczynę, myśli o… pieniądzach.
Z opublikowanych badań wynika, że we Francji, Polsce, Włoszech, Słowenii i Turcji kobiety poświęcają więcej uwagi antykoncepcji niż mężczyźni. A najbardziej popularnymi środkami, jeśli w ogóle ktoś pamięta o ich stosowaniu są: prezerwatywy (90 proc. respondentów wie o ich istnieniu) i pigułki (88 proc. respondentów). Co ciekawe ponad połowa badanych młodych ludzi uważa, że jest bardzo dobrze poinformowana w zakresie antykoncepcji. Ale ci dobrze poinformowani badani to akurat nie Polacy. 58 proc. mężczyzn z Rosji i Polski oraz 54 proc. Turków nie czują się dobrze poinformowani lub wręcz uważają, że są zdezorientowani w kwestii dostępnych metod antykoncepcji. To samo dotyczy kobiet w Rosji (54 proc.) i Turcji (62 proc.).
Wiem wszystko. Z internetu
– Najwięcej o antykoncepcji powiedzieli mi i moim kolegom czy koleżankom rodzice. Dużo osób wie o bezpiecznym seksie od ginekologa, a ponad połowa od nauczycieli – mówi Kuba, lat 18. I dodaje: – Ale jednym z najważniejszych źródeł informacji o metodach antykoncepcji jest dla nas Internet.
I tu Kuba i ankietowani bardzo się różnią od respondentów z pozostałych 24 krajów. Tamci częściej ufają "żywym” nośnikom informacji.
– Internet jest coraz popularniejszym źródłem informacji dla pacjentów. Ale dobrze, że młodzi ludzie w ogóle szukają tam informacji. No, bo gdzie? – mówi Krzysztof Bojar. – W szkołach trudno mówić o edukacji seksualnej. Księdza maja pytać? Na dodatek Internet stwarza sytuacje absolutnej anonimowości. Do gabinetu przychodzą najczęściej pary. Czasami chłopak umawia dziewczynę. Oboje interesują się antykoncepcją. Ale jak wspominałem to ludzie w związkach, którzy myślą o przyszłości. Ale jak wynika z rozmów z nimi stosunek przerywany i prezerwatywa to najbardziej znane metody antykoncepcyjne.
Niepewne metody
– Badania pokazują znaczącą rozbieżność pomiędzy postawą młodych ludzi wobec powszechnej akceptacji i zrozumienia antykoncepcji, a ich codziennymi zachowaniami seksualnymi – komentują autorzy raportu. – Uświadamiają także, że niepewność i zawstydzenie różnymi rodzajami antykoncepcji są cały czas powszechne, zwłaszcza stosowanie niepewnych metod, takich jak stosunek przerywany, który przez wielu młodych ludzi jest postrzegany ciągle, jako skuteczny.