1 listopada to wyjątkowy dzień, w którym warto wspomnieć o zmarłych, ważnych postaciach z życia politycznego, społecznego, świata sportu, muzyki, nauki, które zmarły w ciągu ostatniego roku.
LUTY 2023
Maciej Falkiewicz
Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie pod kierunkiem prof. Michała Byliny i prof. Ludwika Maciąga. Dyplom uzyskał w 1974 roku. Chociaż pochodził z Lublina, to w 1975 roku zamieszkał w Białej Podlaskiej. Oprócz pracy twórczej zajmował się propagowaniem jeździectwa w filii Akademii Wychowania Fizycznego oraz Bialskim Klubie Jeździeckim. W 1990 roku osiedlił się w Janowie Podlaskim. Mieszkał w XVIII- -wiecznym dworku mieszczańskim Ryttów. Prowadził tam Galerię Autorską i zajmował się hodowlą koni. Jego twórczość skupiała się na malarstwie pejzażowym i rodzajowym.
Edward Jankowski
Zawodnik i były trener piłkarek ręcznych ręcznych Montexu, SPR i MKS, który w klubie z Lublina przepracował ponad 25 lat. Edward Jankowski do Lublina trafił w 1996 roku. Pełnił funkcję drugiego trenera, ale przez wiele lat samodzielnie prowadził także ekipę biało-zielonych. To pod jego wodzą udało się odzyskać w 2005 roku mistrzostwo Polski. W sumie w roli pierwszego szkoleniowca trzy razy zdobywał złoty medal mistrzostw Polski, w sezonach: 2004/2005, 2005/2006, a także 2012/2013. Pod wodzą Jankowskiego lublinianki miały także okazję występować w Lidze Mistrzyń. Jeszcze podczas rozgrywek 2020/2021 doświadczony trener pracował z MKS jako trener bramkarek. W swojej karierze prowadził również kluby z Jeleniej Góry i Koszalina.
Paco Rabanne (właśc. Francisco Rabaneda Cuervo)
Hiszpańsko-francuski projektant mody. Z wykształcenia był architektem. Swoją karierę rozpoczynał projektując biżuterię dla domów mody Givenchy, Dior oraz Balenciaga. Własny dom mody założył w 1966 roku. W swoich projektach stosował niekonwencjonalne materiały, jak metal, papier albo plastik. Paco Rabanne zaprojektował m.in. kostiumy do francusko-włoskiego filmu „Barbarella” z Jane Fondą w roli głównej. W listopadzie 2010 roku został odznaczony Legią Honorową.
Carlos Saura
Hiszpański reżyser filmowy, scenarzysta, pisarz i producent filmowy. W 1953 rozpoczął studia w Instytucie Kinematografii w Madrycie. Ukończył je w 1957, zdobywając dyplom reżysera. Następnie wykładał w Instytucie do 1963, kiedy to zwolniono go z przyczyn politycznych. W czasie swej wieloletniej kariery Saura zdobył m.in. dwukrotnie Specjalną Nagrodę Jury w Cannes (w 1973 za „Kuzynkę Angelikę” oraz w 1976 za „Nakarmić kruki”), Złotego Niedźwiedzia na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie w 1981 za „Szybciej, szybciej”, dwie statuetki Srebrnego Niedźwiedzia za najlepszą reżyserię. Dwa jego filmy nominowano do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny: „Mama ma sto lat” i „Tango”.
Raquel Welch
Amerykańska aktorka filmowa i modelka. Jej kariera trwała ponad pięć dekad; zagrała w ponad 30 filmach i 50 serialach. W wieku 14 lat zdobyła tytuły piękności dla nastolatek jako Miss Photogenic i Miss Contour. Kilka lat później, po zdobyciu stypendium, rozpoczęła naukę na wydziale aktorskim w San Diego State College. W 1963 przeniosła się do Los Angeles i zaczęła ubiegać się o role. Jej pierwszą większą rolą była postać Jeri w komedii „Roztańczone lato” (1965). W 1975 zdobyła Złoty Glob dla najlepszej aktorki w filmie komediowym lub musicalu za rolę Constance de Bonancieux w filmie „Trzej muszkieterowie”. W 1996 otrzymała własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles.
MARZEC 2023
Lance Reddick
Amerykański aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. Karierę rozpoczął w 1993 roku na Broadwayu. Trzy lata później zadebiutował na ekranie w serialu „Oblicza Nowego Jorku”. Największe uznanie zdobył za rolę Cedrica Danielsa w serialu „Prawo ulicy” (The Wire). Grał tez w takich serialach jak „Oz”, „CSI: Kryminalne zagadki Miami”, „Wzór” i „Bosch”. Występował w filmach („Oldboy. Zemsta jest cierpliwa”, „Świat w płomieniach”, „John Wick”. Podkładał głos w grach; m.in. Destiny, Horizon Zero Dawn i Horizon Forbidden West. Wayne Shorter Jeden z najwybitniejszych amerykańskich kompozytorów i saksofonistów jazzowych. Shorter nagrał dziesiątki albumów, pojawił się gościnnie na płytach innych wykonawców. Po ukończeniu New York University w 1956 spędził dwa lata w armii, gdzie przez krótki czas grał z Horace’em Silverem. Po odejściu z armii grywał z Maynardem Fergusonem. W 1959 Shorter przyłączył się do zespołu Art Blakey and the Jazz Messengers. Pozostał z Blakeyem przez pięć lat, aż w końcu został dyrektorem muzycznym tej grupy. Przez sześć lat, od roku 1964, współpracował z Milesem Davisem.
Paweł Śpiewak
Socjolog i historyk idei, doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego, publicysta, poseł na Sejm V kadencji, w latach 2011-20 dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego. W 1973 ukończył studia w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Związany ze środowiskiem „Więzi”. W 1984 uzyskał stopień doktora, w 2000 został doktorem habilitowanym nauk humanistycznych. Zajmował stanowiska profesorskie na UW i UWM. Wykładał również w Wyższej Szkole Komunikowania i Mediów Społecznych im. Jerzego Giedroycia i Szkole Wyższej im. Bogdana Jańskiego. Członek Collegium Invisibile. W wyborach w 2005 uzyskał mandat posła na Sejm V kadencji w okręgu warszawskim (kandydował jako bezpartyjny z listy Platformy Obywatelskiej). W październiku 2011 otrzymał nominację na stanowisko dyrektora Żydowskiego Instytutu Historycznego. Pełnienie tej funckji zakończył 31 grudnia 2020 roku.
Janusz Weiss
Dziennikarz, artysta kabaretowy, prezenter radiowy i telewizyjny. Karierę sceniczną rozpoczął od występów w kabarecie Abakus, który w 1967 stworzył m.in. z Magdą Umer, Andrzejem Woyciechowskim i Krzysztofem Knittlem. Kilka miesięcy później razem z Jackiem Kleyffem założył grupę kabaretową Salon Niezależnych. W drugiej połowie lat 70. był konferansjerem scenicznym, a w TVP prowadził program rozrywkowy „Telewizyjny Ekran Młodych”. W 1990 razem z Andrzejem Woyciechowskim współtworzył Radio Zet, a w latach 1990-2011 prowadził audycję „Dzwonię do Pani, Pana”. W 1993 nawiązał współpracę z Telewizją Polską, dla której prowadził teleturnieje „Miliard w rozumie”, „Złoty interes” i „3 na 6”. W 2011 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Piotr Wysocki
Aktor filmowy, teatralny i telewizyjny. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie. W latach 1964-69 występował w Teatrze im. Wilama Horzycy w Toruniu. W latach 1969-2001 był aktorem Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie. Widzowie zapamiętali go też z ról w „Czterech Pancernych i Psie”, „Karierze Nikodema Dyzmy” czy „Chopinie. Pragnieniu Miłości” oraz za rolę w „Popiołach”, gdzie wcielił się księcia Jana Gintułta. Odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi i Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
KWIECIEŃ 2023
Harry Belafonte
Amerykański piosenkarz, aktor filmowy, teatralny i telewizyjny oraz aktywista społeczny odznaczony w 1994 Narodowym Medalem Sztuk. W 2022 wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame. Był pierwszym Afroamerykaninem zdobywcą nagród Emmy. W 1985 był autorem pomysłu na nagranie utworu „We Are the World”. Znany z walki o prawa człowieka, w 1987 został mianowany ambasadorem dobrej woli UNICEF.
Jerzy Chmiel
Honorowy obywatel Włodawy. Był współtwórcą znanego festiwalu „Poleskie Lato z Folklorem”, który odbywa się do dziś. Jerzy Chmiel przez wiele lat sprawował funkcję przewodniczącego polskiej sekcji Międzynarodowej Rady Stowarzyszeń Folklorystycznych, Festiwali i Sztuki Ludowej. Przez niemal całe swoje życie zaangażowany był bez reszty w propagowanie muzyki, tańca i tradycji polskiego folkloru oraz ochronę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Honorowe obywatelstwo Włodawy otrzymał w 1995 roku.
Mary Quant
Brytyjska projektantka mody uważana za twórczynię minispódniczki. Studiowała rysunek na Goldsmiths College of Art. W 1955 otworzyła wraz z mężem butik „Bazaar” przy Kings Road w Londynie. Stworzony przez Quant około 1958 projekt spódniczki mini i wizerunek noszącej jej kobiety, został spopularyzowany dzięki modelce Twiggy. W 1966 otrzymała Order Imperium Brytyjskiego. Na ceremonii odznaczenia w Pałacu Buckingham pojawiła się w minispódniczce. W 2015 od królowej Elżbiety II otrzymała tytuł Damy. W 2023 została uhonorowana przez króla Karola III Orderem Towarzyszy Honoru, czyli najwyższym odznaczeniem w Wielkiej Brytanii za zasługi dla mody.
Jacek Solarz
Lekarz i były dyrektor Wydziału Zdrowia Urzędu Wojewódzkiego w Chełmie, a następnie szef chełmskiego szpitala. Był też dyrektorem szpitala im. Jana Bożego w Lublinie a także przewodniczącym Konwentu Lubelskich Szpitali. Przez wiele lat współpracował z Państwową Wyższą Szkołą Zawodową w Chełmie (obecnie PANS), pomagając przy tworzeniu instytutu medycznego i uruchomieniu tam kierunku pielęgniarskiego
Ryszard Sitkowski
Znakomity, wszechstronny i świetny technicznie pięściarz Avii Świdnik. W świdnickim klubie spędził 14 lat. Występował w wagach średniej i półciężkiej. Stoczył 226 walk, z których przegrał tylko 38 i 8 zremisował. Dwukrotnie w latach 1970 i 71 był wicemistrzem Polski, a w 1973 roku zdobył brązowy medal. Dziewięć razy z rzędu wywalczył mistrzostwo okręgu. Czterokrotnie reprezentował Polskę w meczach międzynarodowych, trzy razy z NRD i raz z RFN.
Jerry Springer
Amerykański dziennikarz, polityk, aktor i muzyk, od 1 stycznia 1977 do 1 stycznia 1978 z ramienia Partii Demokratycznej 56. burmistrz miasta Cincinnati, prowadzący telewizyjny talk-show „Potyczki Jerry’ego Springera”. W 1965 zrobił licencjat z politologii na Uniwersytecie Tulane’a, a trzy lata później otrzymał tytuł doktora prawa na Northwestern University. W 1970 wystartował w wyborach do Kongresu z ramienia Demokratów. Zdobył 45 proc. głosów, ale kotrkandydata nie pokonał. Karierę w mediach zaczął, kiedy był jeszcze burmistrzem Cincinnati. W lokalnej stacji radiowej brał udział w audycji „The Springer Memorandum”, gdzie wygłaszał swoje komentarze. Miejscowy oddział telewizji NBC zatrudnił go jako reportera i komentatora politycznego. We wrześniu 1991 zadebiutował program „Potyczki Jerry’ego Springera”.