Od kilku dni grupa harcerzy z Polski, Ukrainy i Niemiec odnawia nagrobki i porządkuje teren cmentarza prawosławnego na Górze Chełmskiej.
Projekt mieści się w ogólniejszym programie "Memoriał. Wolontariat dla Europejskiego Dziedzictwa Kulturowego”. Prowadzi go polska Fundacja im. Stefana Batorego i niemiecka Fundacja "Pamięć”.
Sam projekt jest dziełem Wołyńskiego Oddziału Ukraińskiej Narodowej Organizacji Skautowskiej "Płast” i lubelskiej Fundacji Młoda Demokracja.
Harcerze prac konserwatorskich uczyli się od najlepszych specjalistów. Szkolenie z zakresu zabezpieczenia pochówków i rekonstrukcji nagrobków zorganizował im dr Janusz Smaza z Wydziału Konserwacji i Renowacji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
Razem z nim pracowali nad stworzeniem dokumentacji prawosławnego cmentarza. Zostanie ona przekazana do chełmskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków.
W projekcie uczestniczy 19 wolontariuszy, w tym pięciu Polaków, dwóch Niemców oraz 12 Ukraińców. - To dla mnie niezwykła lekcja historii, ale też wielka przygoda - opowiada Olena Semeniuk z Łucka. - Jednak największą satysfakcję dają widoczne efekty naszej pracy. Gdy zaczynaliśmy, niektórych grobów nie było widać zza ogromnych krzaków i gór śmieci. Wśród nich odkryliśmy prawdziwe perełki, na przykład nagrobek zrobiony z rzadkiego kamienia, labradoru.
Krzysztofa Ulricha, jednego z polskich harcerzy, najbardziej cieszą wizyty starszych osób na cmentarzu. - Od nich dowiadujemy się ciekawych rzeczy - mówi Krzysztof. - Na przykład tego, że teren nekropolii ciągnął się aż do parkowych alejek. Rzeczywiście, za ogrodzeniem znaleźliśmy fragmenty dawnych nagrobków. Ludzie, którzy przychodzą, są bardzo życzliwi. Chwalą nas za to, że zajęliśmy się cmentarzem.
Ze swoich podopiecznych dumny jest też koordynator międzynarodowego projektu. - To wyjątkowa młodzież. Zrobili kawał dobrej roboty - mówi Jan Fedirko. - Są zaangażowani w swoją pracę i traktują ją bardzo poważnie. Myślę, że zawiążą się między nimi trwałe, międzynarodowe przyjaźnie.
Poza cmentarzem na Górze Chełmskiej wolontariusze chcą także uporządkować prawosławne kwatery na cmentarzu parafialnym przy ul. Lwowskiej oraz mogiły na żołnierskim cmentarzu przy ul. Młodowskiej. Podsumowanie projektu zaplanowano na środę na godz. 15.
W programie przewidziano między innymi prawosławne nabożeństwo za zmarłych oraz złożenie kwiatów na grobie Pyłypa Pyłypczuka, premiera emigracyjnego rządu Ukraińskiej Republiki Ludowej, który w Chełmie spędził ostatnie miesiące swojego życia. Swój udział w uroczystości zapowiedział Mykoła Iwaniuk, zastępca mera Łucka na Wołyniu.