Kiedyś w Zamościu mieszkało 12 tys. Żydów. To dla nich będzie Marsz Pamięci

Uroczystości, które potrwają od piątku do niedzieli to wspólna inicjatywa radnego Janusza Kupczyka, historyka Marka Kołcona i Daniela Sabacińskiego z Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. A całość jest organizowana przy wsparciu Fundacji im. Róży Luksemburg.

– Do 1942 roku na ulicach naszego miasta równie często jak język polski można też było usłyszeć jidysz. Żydzi byli mieszkańcami Zamościa, budowali miasto, także gospodarczo, tworzyli jego kulturę. Nie możemy o naszych dawnych sąsiadach zapomnieć. Należy im się pamięć i hołd – tłumaczy Kupczyk.

Aby przypomnieć zamościanom o pomordowanych w ramach Akcji „Reinhardt” w piątek w Centrum „Synagoga” Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego przy ul. Pereca 14 odbędzie się wykład poświęcony zagładzie getta w Zamościu (godz. 17.30). Wygłosi go Marek Kołcon.

Nazajutrz przed południem (godz. 11) planowany jest wyjazd do Muzeum i Miejsca Pamięci w Bełżcu. Liczba miejsc jest ograniczona, a zapisy prowadzone pod nr tel: 84 639 00 54 lub adresem email: zamosc@fodz.pl. Natomiast wieczorem (godz. 17) na spacer po żydowskim Zamościu spod Synagogi zaprosi Daniel Sabaciński.

Kulminacją obchodów będzie zaś planowany na niedzielę Marsz Pamięci. Ma ruszyć o godz. 14 ze skweru przy dawnej synagodze nowomiejskiej (ul. Mikołaja Reja 11) i przejść do przystanku kolejowego Zamość Starówka. To właśnie w tym miejscu przed czterema laty odsłonięto pamiątkowe żeliwne tablice upamiętniające zagładę zamojskich Żydów. Umieszczono na nich, w języku polskim, angielskim i hebrajskim napis: „Z tego miejsca w 1942 roku odjeżdżały pociągi wywożące Żydów z Zamościa i okolicznych miejscowości do niemieckich nazistowskich obozów zagłady. Ku pamięci Żydów polskich, czeskich, niemieckich i austriackich mieszkańców getta w Zamościu zamordowanych w latach 1939-1942.”

Przypomnijmy, że ostateczna likwidacja getta odbyła się 16 października 80 lat temu. Na rynku Nowej Osady (dzisiejsze Nowe Miasto) zgromadzono około czterech tysięcy Żydów. Rano kolumna została obstawiona przez kordon Niemców ulicami Lwowską, Peowiaków, Lubelską udała się w „marszu śmierci” do getta tranzytowego w Izbicy. Stamtąd Żydzi zostali wywiezieni do obozów zagłady. Ci, którzy zostali i ukryli się w mieście, byli wyciągani z kryjówek, a później już piechotą pognani do Izbicy. Niemcy ogłosili Zamość Judenrein czyli „wolny od Żydów”.