Więcej przypadków boreliozy, znacznie więcej szkarlatyny i aż ponad 4 razy więcej zachorowań na ospę wietrzną w porównaniu do poprzedniego roku, odnotował od 1 stycznia do końca maja Państwowy Zakład Higieny. Znane choroby zakaźne znowu zaczynają pojawiać się w statystykach, po dwóch latach epidemicznej nieobecności.
2627 Polaków zachorowało przez pięć pierwszych miesięcy 2022 roku na boreliozę. W tym samym okresie 2021 roku zanotowano 2227 przypadków tej choroby przenoszonej przez kleszcze.
Jak wyjąć kleszcza
– Najważniejsze jest jak najszybsze usunięcie kleszcza. Jeżeli pozbędziemy się go w przeciągu 24-48 godzin to minimalizujemy ryzyko zakażenia boreliozą – mówi dr hab. n. med. Joanna Krzowska-Firych, kierownik Kliniki Leczenia Chorób Zakaźnych Instytutu Medycyny Wsi w Lublinie. Dlatego lekarka radzi, aby po powrocie z miejsc, gdzie zazwyczaj przebywają kleszcze, dokładnie obejrzeć swoje ciało. Kleszcz na ciele żywiciela preferuje okolice dobrze ukrwione, ciepłe, gdzie skóra jest cienka. Mogą to być więc doły podkolanowe, czy pachowe, okolice narządów płciowych, granica skóry owłosionej i nieowłosionej głowy. Kleszcze usuwamy wyłącznie mechanicznie. Najlepiej przy użyciu pęsety, lub szczypczyków. Ważne żeby uniknąć rozfragmentowania kleszcza, tylko usunąć go w całości.
W klinice Instytutu Medycyny Wsi liczba hospitalizowanych pacjentów z boreliozą jest na stałym poziomie. Być może dlatego, że tegoroczny wzrost liczby zachorowań na boreliozę i tak jest niczym, jeśli porównamy statystyki z pierwszych pięciu miesięcy przedpandemicznego 2019 roku. Wtedy przypadków boreliozy według PZH był aż 4964!
Grypa, szkarlatyna, ospa wietrzna
Niemal identyczny trend jest zauważalny jeśli chodzi o inne znane choroby zakaźne. Najbardziej powszechnej – grypy i jej podejrzeń w 2019 roku było aż 2,6 mln przypadków. Rok temu blisko 900 tysięcy, a w tym roku znowu 1,6 mln.
Szkarlatyna to ostra ogólnoustrojowa choroba wywoływana przez paciorkowce grupy A. Przebiega z gorączką i charakterystyczną wysypką na skórze i błonach śluzowych. Należy do najczęstszych chorób zakaźnych dzieci. Trzy lata temu (styczeń-maj) była odnotowana 11 294 razy. Rok temu stała się rzadkością (1084 przypadki), żeby w tym roku znowu mocniej wrócić do statystyk (3276).
Jeszcze powszechniejsza ospa wietrzna w pandemii koronawirusa również była wykrywana rzadziej. Przez 5 miesięcy 2019 roku było 112 tys. zachorowań. Rok temu zaledwie 22 tysiące. W tym roku wiatrówka znowu wraca, bo zakażeń pojawiło się 82 tysiące.
– Dostępność do lekarzy znowu jest większa, więc wykrywalność tych chorób jest wyższa. Pandemia z pewnością miała wpływ na zaniżoną ilość odnotowanych zachorowań w poprzednim okresie – uważa Joanna Krzowska-Firych.
To w trakcie pandemii koronawirusa pacjenci zaczęli być leczeni przez telefon. Teleporady stały się tak powszechnie używane, że w pewnym momencie NFZ zaczął nawet karać przychodnie, którego nadużywały tego sposobu przyjęć. Ale lekarze podkreślają, że nie wszyscy tak pracowali.
– W moim przypadku teleporada służyła do zebrania wywiadu. Jeśli sytuacja tego wymagała, umawiałam pacjentów jeszcze tego samego dnia lub następnego na wizytę osobistą. Miałam pacjenta, który chciał oceny badań podczas teleporady, bo obawiał się zakażenia Covidem w przychodni. Kazałam mu przyjść i na podstawie badania osobistego i wywiadu rozpoznałam zapalenie wyrostka robaczkowego – podkreśla Anna Dzioba, lekarka rodzinna z NZOZ Życie w Lublinie. – Myślę, że zmniejszenie liczby rozpoznawanych chorób zakaźnych w trakcie pandemii zawdzięczamy ograniczeniu kontaktów, maseczkom i zwracaniu dużej uwagi na higienę rąk – dodaje.
– Te choroby oczywiście nie zniknęły, ale uwarunkowania były takie, że z jednej strony zamknięcie żłobków i przedszkoli skutkowało zmniejszeniem się transmisji chorób zakaźnych wśród dzieci, zaś z drugiej – z powodu utrudnień dostępu do lekarzy ograniczało ich diagnozowanie – uważa prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska z Katedry Wirusologii i Immunologii UMCS. – Widać to wyraźnie po statystykach zachorowań na takie choroby jak ospa wietrzna, której gwałtowny spadek w porównaniu z rokiem 2019 odnotowano w pierwszej połowie 2021 roku, podczas gdy w odpowiadającym okresie bieżącego roku ponownie notuje się wzrosty.
Wybrane choroby zakaźne. Przed (2019) i w trakcie pandemii koronawirusa
Wybrane choroby zakaźne |
1 stycznia – 31 maja 2022 |
1 stycznia – 31 maja 2021 |
1 stycznia – 31 maja 2019 |
Giardioza (lamblioza) |
476 |
196 |
388 |
Wirusowe zakażenia jelitowe |
39 093 |
5 689 |
39 403 |
Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 |
12 384 |
2861 |
18 312 |
Krztusiec |
113 |
68 |
616 |
Płonica (szkarlatyna) |
3 276 |
1084 |
11 294 |
Róża |
864 |
598 |
2 281 |
Kiła |
611 |
396 |
632 |
Rzeżączka |
148 |
92 |
237 |
Borelioza |
2627 |
2 227 |
4964 |
Styczność i narażenie na wściekliznę / potrzeba szczepień |
2 681 |
1647 |
2639 |
Kleszczowe zapalenia mózgu |
26 |
10 |
36 |
Ospa wietrzna |
82 155 |
22 646 |
112 456 |
Odra |
15 |
8 |
1 310 |
Różyczka |
48 |
21 |
164 |
Wirusowe zapalenie wątroby typu C – przewlekłe |
714 |
404 |
1490 |
Nowowykryte zakażenia HIV |
699 |
354 |
605 |
Świnka |
360 |
156 |
643 |
Grypa i podejrzenia gryp |
1 659 756 |
898 774 |
2 663 434 |
Zakażenia SARS-CoV-2 |
1 972 459 |
1 565 683 |
brak |
Źródło danych: Państwowy Zakład Higieny