Intensyfikacja produkcji rolnej doprowadziła do wielu zmian w sposobie produkcji. Tradycyjne zmianowanie i uprawę płużną zastąpiono zmianowaniem uproszczonym i siewem bezpośrednim. Jednym z ubocznych skutków nowych technologii jest wzrastające zachwaszczenie pól i związane z nim rosnące ryzyko pojawiania się chwastów odpornych na herbicydy. Zjawisko to obejmuje zarówno chwasty dwuliścienne, jak i jednoliścienne, wśród których dobrym przykładem jest miotła zbożowa, występująca coraz częściej w uprawie zbóż, szczególnie w pszenicy.
Miotła zbożowa
Miotła zbożowa jest pospolitym i bardzo uporczywym chwastem jednoliściennym. Występowanie tego gatunku w uprawach zbóż powoduje duże straty w plonie, ponieważ stanowi bardzo silną konkurencję dla rozwijających się upraw zbóż ozimych oraz jarych. Jedna roślina jest w stanie wydać nawet do 15 tysięcy nasion, które mogą pozostawać w glebie przez kilka lat, a ponadto są łatwo roznoszone przez wiatr na sąsiednie pola i nieużytki.
Miotła zbożowa rośnie nawet zimą, kiedy zboże znajduje się jeszcze w okresie spoczynku. Jej rozwijające się siewki zużywają znajdującą się w glebie wodę i składniki mineralne, co powoduje, że młode rośliny zbóż gorzej się rozwijają. Problem ten szczególnie nasilił się w uprawach pszenicy, wyjątkowo wrażliwej na obecność miotły.
Za ekonomiczny próg szkodliwości tego gatunku uważa się obecność 10 roślin na metrze kwadratowym uprawy, co skutkuje spadkiem plonu ziarna o 6%. W skrajnych przypadkach strata plonu ziarna może sięgnąć 70%. Prawidłowe zwalczanie tej trawy nie powinno być jednak uzależnione od oceny szkodliwości ekonomicznej, lecz musi być podjęte w momencie zaobserwowanie pierwszych roślin na polu.
Jak zwalczać miotłę zbożową?
Narastające problemy z miotłą zbożową mają bezpośredni związek ze zmianami metod produkcji zbóż, które sprzyjają przeżywaniu nasion w glebie i na jej powierzchni. Tradycyjne zmianowanie, a co ważniejsze coroczna, głęboka orka zaburzały cykl życiowy miotły zbożowej, ponieważ niewiele nasion mogło wykiełkować i wzejść.
W nowoczesnych systemach uprawy kluczowe znaczenie ma także odpowiednio dobrany oprysk na miotłę zbożową. Do tego celu wykorzystuje się herbicydy selektywne lub o szerokim spektrum działania. Ważne jest, by stosować różne substancje czynne. Ich rotacja zapobiega rozprzestrzeniania się odporności roślin na poszczególne herbicydy, często jednoskładnikowe. Zjawisko odporności miotły zbożowej na niektóre herbicydy jest coraz częściej obserwowane na terytorium naszego kraju, ale najbardziej dotkliwie zaznaczyło się w niektórych województwach (np. warmińsko-mazurskim, pomorskim, zachodniopomorskim czy dolnośląskim). By zapobiegać pojawianiu się form odpornych na herbicydy, warto stosować produkty, które zawierają po kilka substancji czynnych o różnych mechanizmach działania.
Walkę z miotłą zbożową trzeba rozpocząć już po wysiewie zbóż, by usunąć rośliny mogące być konkurencją dla wschodzących roślin pszenicy. Do pierwszego zabiegu na miotłę doskonale nadaje się preparat Boxer EVO EC, zawierający dwie substancje czynne: prosulfokarb i diflufenikan. Pierwsza substancja czynna blokuje komórkową syntezę długołańcuchowych kwasów tłuszczowych, druga zaś utrudnia syntezę karotenoidów w komórkach, przez co niszczy komórkowe mechanizmy ochrony chlorofilu przez światłem słonecznym. Preparat zwalcza kiełkujące chwasty, a skuteczną ochronę zapewnia przez okres nawet do 6-8 tygodni (diflufenikan).
Kolejnym preparatem jest Axial One, który można stosować zarówno jesienią jak i wiosną. W jego skład wchodzą pinoksaden i florasulam, Pierwsza z substancji czynnych zahamowuje syntezę kwasów tłuszczowych w trawach, druga zaś syntezę rozgałęzionych aminokwasów, działając na chwasty dwuliścienne. Inny oprysk na miotłę zbożową to Axial Komplett Pak, zawierający te same substancje czynne co preparat Axial One oraz dodatkowo metsulfuron metylowy, który hamuje podziały komórkowe w strefach merystematycznych pędów i korzeni, zaburzając rozwój roślin.
Do zwalczania roślin miotły zbożowej warto wykorzystać preparaty jednoskładnikowe zawierające pinoksaden: Fraxial lub Axial 50. Działają one efektywnie w szerokim zakresie temperatur: od 1 do ponad 20 stopni Celsjusza.