Nie ma wśród uczonych urodzonych w Polsce innego, który mógłby obchodzić 60. rocznicę swego pierwszego wykładu akademickiego będąc wciąż czynnym naukowo i piszącym kolejną książkę. Jest tylko Richard Pipes, profesor jednego z najświetniejszych na świecie – Harvard University.
Ryszard Pipes urodził się 11 lipca 1923 roku w Cieszynie w spolonizowanej rodzinie żydowskiego wytwórcy czekolady i słodyczy, właściciela słynnej fabryki "Dea” (później: "Olza”), przejętej od dziadka przez jego ojca Marka. Potem prowadził w Krakowie filię słynnej wiedeńskiej firmy cukierniczej Pischingera, by ostatecznie osiąść w Warszawie. Marek Pipes był oficerem Józefa Piłsudskiego o pięknej karcie legionowej.
W 1939 roku, tuż przed wybuchem wojny, rodzinie Pipesów udało się wyjechać z Polski. Ostatecznie trafili do Stanów Zjednoczonych. W 1943 otrzymał obywatelstwo amerykańskie. Zgłosił się ochotniczo do wojska. Otrzymał przydział do lotnictwa i zaliczył w nim służbę wojenną.
Po jej zakończeniu podjął studia... rusycystyczne i historyczne. Uczył się w Muskingum College w New Concord w stanie Ohio, a następnie na Cornell University. Doktorat na Uniwersytecie Harvarda uzyskał w roku 1950. Do emerytury w 1996 r. był tam profesorem historii.
Mimo przejścia na nią ciągle pozostaje aktywny. Bierze udział w konferencjach naukowych, wykłada. Ma swoje biuro. Jest członkiem kolegiów redakcyjnych pism Strategic Reviev, Journal of Strategic Studies i innych.
Jest autorem kilkunastu książek poświęconych historii Rosji, w szczególności po rewolucji 1917 r. Zwolennik tezy o organicznym związku bolszewickiego państwa totalitarnego z autorytarną tradycją instytucji państwa moskiewskiego i caratu.
Z wizją historii Rosji Pipesa polemizował Aleksander Sołżenicyn określając ją jako "polską perspektywę”. Zbliżone do Pipesa stanowisko zajmował protoplasta sowietologii Jan Kucharzewski w swym cyklu "Od białego caratu do czerwonego t. 1–7”, opublikowanym w Polsce w latach 1923–1935 (wyd. ang. The Origins of Modern Russia 1948).
Prof. Pipes jest jednym z najwybitniejszych badaczy historii Rosji i ZSRR na świecie. Za prezydentury Ronalda Reagana był w latach 1981–1982 doradcą do spraw ZSRR i Europy Wschodniej.
Posiadał znaczący wpływ na twardą postawę prezydenta wobec wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, decyzję o pomocy podziemiu solidarnościowemu oraz na wprowadzenie sankcji wobec Polski i ZSRR, w odpowiedzi na 13 grudnia 1981 roku. Taka postawa Ameryki doprowadziła ostatecznie do transformacji ustrojowej w Polsce.
W uznaniu roli, jaką odegrał dla "ratowania "Solidarności” i wolności w Polsce w czasie śmiertelnego zagrożenia stanu wojennego” (inicjatorem uhonorowania go był prof. Jan Karski) uhonorowany został w 1994 roku Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP.
Od 1946 roku ożeniony z warszawianką Ireną Eugenią Roth, z którą ma dwóch synów. Jeden z nich, Daniel, jest znanym specjalistą problematyki islamskiej, arabskiej i bliskowschodniej, drugi menadżerem znanego hotelu na Manhattanie. Małżonka Irena jest znaną postacią dialogu polsko-żydowskiego i propagatorką wiedzy o wzajemnych, wielowiekowych związkach obu narodów.
Mieszkają we własnej rezydencji w Cambridge w stanie Massachusetts, siedzibie Uniwersytetu Harwardzkiego. Cała rodzina Pipesów obok amerykańskich legitymuje się także paszportami RP.
To właśnie Irena Pipes odbierała w Lublinie w imieniu swego małżonka Nagrodę Orła Jana Karskiego podczas Międzynarodowej Konferencji "Jan Karski. Misja kompletna”, z okazji 100. urodzin bohatera.
Richard Pipes napisał znakomitą autobiografię zatytułowaną po łacinie "Vixi”, czyli "Żyłem”, która ukazała się także w Polsce. Jedyną jej recenzją powinno być lapidarne: "Żyj”. Takie postaci przynoszą dumę Polsce.