W 1700 r. Polska została wciągnięta w tzw. trzecią wojnę północną, która przyniosła jej spadek liczby ludności, zniszczenie gospodarki oraz osłabienie pozycji międzynarodowej.
Dwa lata wcześniej, w 1698 r., August II, występując jako elektor saski, zawarł przymierze z Piotrem I przeciw Szwecji. Wynikiem tego było w 1700 r. uderzenie Augusta II na Szwecję w Inflantach, zaś Piotra I w rejonie Narwy. W obu bitwach zwyciężył Karol XII, który następnie przekroczył granicę Polski, opanował prawie cały kraj, zdobywając Warszawę, Kraków, Poznań i szereg innych miast.
Większość szlachty polskiej pozostała przy Auguście II. Część jednak ogłosiła detronizację Augusta II i wybrała na króla Polski wojewodę poznańskiego, Stanisława Leszczyńskiego. Polskę ogarnęła wojna domowa.
