Dlaczego prehistoryczne ludy wolały kremację? Naukowczyni z UMCS dostała 1,5 mln zł, by to zbadać

Wszystko w ramach konkursu Sonatina. Ekspertka z Instytutu Archeologii UMCS zamierza zweryfikować hipotezy o zwiększonej intensywności migracji społeczeństw wczesnej i środkowej epoki brązu oraz jej wpływie na transformację obrzędu pogrzebowego na kremacyjny. Będzie to robiła w oparciu o badania bioarcheologiczne ludzkich szczątków kostnych.

– Badaczka chce uzyskać informacje na temat mobilności, identyfikacji różnic w kondycji biologicznej oraz praktyk grzebalnych pomiędzy osobnikami inhumowanymi i skremowanymi w obrębie jednego cmentarzyska oraz – w dalszym etapie badań – także pomiędzy wybranymi cmentarzyskami różnych kultur archeologicznych, datowanych na II tysiąclecie p.n.e. z Polski– wskazuje Katarzyna Skałecka z biura prasowego uczelni.

W ramach projektu dr Agata Hałuszko odbędzie również 6–miesięczny y staż naukowy w Laboratorium im. Karla Donath Uniwersyteckiej Klinice Stomatologii na Uniwersytecie Medycznym w Wiedniu.

Ekspertka jako jedyna z Lublina dostała środki na swój projekt.

Jest ona absolwentką biologii ze specjalizacją biologia człowieka Wydziału Nauk Przyrodniczych na Uniwersytecie Wrocławskim. Chcąc zgłębiać aspekty antropologii fizycznej społeczności pradziejowych podjęła się realizacji pracy doktorskiej w Instytucie Archeologii UWr., którą obroniła w 2022 roku. Zaraz potem podjęła współpracę z Instytutem Archeologii na Wydziale Historii i Archeologii UMCS. Zawodowo związana jest także z Fundacją Archeolodzy.org, w której do końca 2022 roku pełniła funkcję wiceprezesa.

Jej bieżące zainteresowania naukowe skupiają się na aspektach obrzędowości kremacyjnej oraz paleopatologiach szkieletów neolitycznych i wczesnobrązowych. Włączenie tomografii komputerowej do diagnostyki, okazało się w praktyce przełomowym krokiem.

Co to za projekt za 1,5 mln zł?

*MOUND: budowniczowie kurhanów z II tysiąclecia p.n.e. z południowozachodniej Polski w ujęciu czasoprzestrzennym i bioarcheologicznym

Społeczności, które zostały uwzględnione w projekcie, związane są z kulturami archeologicznymi żyjącymi w II tysiącleciu p.n.e. w Polsce. Interesujące jest, że w tym czasie rozpowszechnia się kremacyjny obrządek pogrzebowy, który w krótkim czasie ogarnia całą Europę. Jeszcze do niedawna sądzono, że to zmiany zachodzące w światopoglądzie i wierzeniach ówczesnych ludzi były tego przyczyną.

Jednak jedne z najnowszych odkryć mogą sugerować, że to częste przemieszczanie się ludzi i związane z tym rozpowszechnienie się chorób zakaźnych, w tym szczególnie dżumy przenoszonej przez pchły lub wszy, mogło doprowadzić do rozpowszechnienia się kremacji, będącej być może symbolem „oczyszczającej siły ognia”. Materiał analityczny stanowić będą ludzkie szczątki kostne skremowane i szkieletowe kultur archeologicznych takich jak kultura unietycka (KU), kultura mogiłowa (KM) i wczesne ugrupowania łużyckich pól popielnicowych (ŁPP) z terenu SW Polski. Łącznie badaniom bioarcheologicznym poddanych zostanie co najmniej 260 osobników pochodzących z ponad 200 grobów płaskich i podkurhanowych z 9 cmentarzysk.